Acantholipan

Autor:	Korekta:
Kamil Kamiński

---

Acantholipan (akantolipan)
Długość:	? m
Masa:	? t
Miejsce występowania:	Meksyk – stan Coahuila (formacja Pen)
Czas występowania	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 86-84 Ma późna kreda (santon)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Thyreophora Ankylosauria Nodosauridae
Rekonstrukcja Edmontonia. Być może Acantholipan był podobny. Autorzy: Mariana Ruiz i FunkMonk. [2]

Wstęp

Acantholipan to rodzaj czworonożnego, opancerzonego dinozaura roślinożernego z późnej kredy Ameryki Północnej. Był on czlonkiem rodziny Nodosauridae, różniącej się od pokrewnej Ankylosauridae m.in. brakiem maczugi na ogonie. Został on oficjalnie nazwany i opisany w 2018 r. przez zespół paleontologów którym przewodził Héctor Rivera-Sylva.

Etymologia

Nazwa Acantholipan pochodzi od greckiego słowa acanthus („kolec”) oraz hiszpańskiego Lápai-Ndé („szarzy ludzie”), jak określano plemię Apaczów, zamieszkujące obszar znalezisk.. Epitet gatunkowy gonzalezi honoruje Arturo H. Gonzalez Gonzáleza, za jego wsparcie dla meksykańskiej paleontologii.

Materiał kopalny i historia odkryć

Holotyp to okaz CPC 272, obejmujący jeden kręg grzbietowy, jeden ogonowy, fragment żebra, dalszy koniec lewej kości ramiennej, lewą k. łokciową, dalszy koniec lewej k. udowej, dalszy koniec kostnego kolca z okolic klatki piersiowej. Szczątki te zostały po raz pierwszy opisane w 2011 r., wówczas jednak uznano je za niewystarczające do utworzenia nowego rodzaju. Mimo to powtórne zbadanie okazu w 2018 r. ujawniło dwie unikatowe cechy, pozwalające na zdiagnozowanie akantolipana jako ważnego rodzaju.

Budowa

Plik:Acantholipan2.png

Szczątki Acantholipan. Źródło: Rivera-Sylva i in., 2018 [1].

Acantholipan znany jest z bardzo nielicznych szczątków, możemy jednak zakładać, że przypominał inne nodozaurydy, będące czworonożnymi roślinożercami o niskich, szerokich i opancerzonych tułowiach oraz niewielkich głowach. Acantholipan wyróżniał się spośród nich budową wyrostka przednio-bocznego ( ang. anterolateral process) kości łokciowej oraz bocznej osteodermy znajdującej się w okolicach klatki piersiowej, zakończonej stożkowatym, lekko zakrzywionym do tylu kolcem.

Spis gatunków

Acantholipan	Rivera-Sylva, Frey, Stinnesbeck, Carbot-Chanona, Sanchez-Uribe i Guzmán-Gutiérrez, 2018
A. gonzalezi	Rivera-Sylva, Frey, Stinnesbeck, Carbot-Chanona, Sanchez-Uribe i Guzmán-Gutiérrez, 2018

Bibliografia

Rivera-Sylva, H.E., Carpenter, K., Aranda-Manteca, F.J. (2011). "Late Cretaceous Nodosaurids (Ankylosauria: Ornithischia) from Mexico", Revista Mexicana de Ciencias Geológicas, 28(3): 271–278.

Rivera-Sylva, H.E., Frey, E., Stinnesbeck, W., Carbot-Chanona, G., Sanchez-Uribe, I.E., Guzmán-Gutiérrez, J.R. (2018). "Paleodiversity of Late Cretaceous Ankylosauria from Mexico and their phylogenetic significance". Swiss Journal of Palaeontology, 137. 83-93 [3].().,-volV)