Sauroniops
| Autor: | Dawid Mazurek |
| Korekta: | Maciej Ziegler, Marcin Szermański, Kamil Kamiński |
| Sauroniops (sauroniops) | |
|---|---|
| Długość | 10,2 m [1] |
| Wysokość | ok. 3 m (w biodrach) [1] |
| Masa | 3,8 t [1] |
| Dieta | mięsożerny |
| Miejsce | Maroko - prowicja Ar-Raszidija
(warstwy Kem Kem) |
| Czas |
ok. 100-97 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Hipotetyczna rekonstrukcja sauroniopsa pożerającego ofiarę. Autor: Emiliano Troco [2] | |
Wstęp
Sauroniops (Sauroniops) to rodzaj teropoda znanego z kredowych osadów Afryki i formalnie nazwanego w 2012 roku w publikacji za rok 2013. Znany jest tylko jeden okaz, MPM 2594 - izolowane, nieomal kompletne lewe frontale (kość czołowa).
Historia i etymologia taksonu
Skamieniałość została odkupiona od handlarza i przekazana do badań naukowych przez darczyńcę. Mimo wszystko można z dużą dozą pewności stwierdzić, że okaz pochodzi z cenomańskiego wieku warstw Kem Kem południowo-wschodnich okolic Taouz (Maroko). Kość została opisana w 2012 roku jako należące do nieoznaczalnego bliżej karcharodontozauryda, jednak już po kilku miesiącach autorzy oryginalnego opisu zdecydowali się ustanowić nowy rodzaj i gatunek - Sauroniops pachytholus, którego nazwa rodzajowa odnosi się do oka Saurona ze świata fantasy J.R.R. Tolkiena, a epitet gatunkowy do charakterystycznej grubej kopuły tworzonej przez kości czołowe na głowie sauroniopsa.
Systematyka
Sauroniops to drugi, po Carcharodontosaurus saharicus, karcharodontozauryd z warstw Kem Kem. Analiza filogenetyczna z drugiej pracy zespołu badawczego wykazała bliskie pokrewieństwo sauroniopsa z Eocarcharia. Kopuła na głowie mogła, według autorów opisu, służyć do bodzenia lub mieć funkcję pokazową. Należy jednak pamiętać, że wnioski filogenetyczne i paleobiologiczne oparte na tak ubogim materiale są mało stabilne.
W 2020 r. Ibrahim i in. zasugerowali, że Sauroniops może być młodszym synonimem Carcharodontosaurus saharicus i reprezentować jego młody okaz. Z takim poglądem nie zgodzili się Paterna i Cau (2022). Twierdzą oni, że kość czołowa zauroniopsa różni się od analogicznej kości karcharodontozaura. Poza tym opisali oni fragment kości szczękowej pochodzącej z osadów formacji Kem Kem, która wykazuje różnice w stosunku do neotypu Carcharodontosaurus saharicus i być może należy do Sauroniops. Dowodzi to, że w Kem Kem występowały co najmniej dwa wielkie karcharodontozaurydy, podobnie jak w tym samym czasie w Ameryce Południowej. Co więcej, odkryte szczątki zdają się wskazywać, że Sauroniops mógł byc zbliżony rozmiarami do największych przedstawicieli swojwj rodziny.
Spis gatunków
| Sauroniops | Cau, Dalla Vecchia & Fabbri, 2013 |
| S. pachytholus | Cau, Dalla Vecchia & Fabbri, 2013 |
Bibliografia
Cau, A. (2022 online) [3].
Cau, A., Dalla Vecchia, F.M., Fabbri, M. (2012) Evidence of a new carcharodontosaurid from the Upper Cretaceous of Morocco. Acta Palaeontologica Polonica 57, 3, 661-665. [4]
Cau, A., Dalla Vecchia, F.M., Fabbri, M. (2013) A thick-skulled theropod (Dinosauria, Saurischia) from the Upper Cretaceous of Morocco with implications for carcharodontosaurid cranial evolution. Cretaceous Research 40, 1, 251-260.
Ibrahim, N., Sereno, P.C., Varricchio, D.J., Martill, D.M., Dutheil, D.B., Unwin, D.W., Baidder, L., Larsson, H.C.F., Zouhri, S. & Kaoukaya, A/ (2020). "Geology and paleontology of the Upper Cretaceous Kem Kem Group of eastern Morocco". ZooKeys. 928: 1–216. doi:10.3897/zookeys.928.47517
Paterna A. & Cau A. (2022). "New giant theropod material from the Kem Kem Compound Assemblage (Morocco) with implications on the diversity of the mid-Cretaceous carcharodontosaurids from North Africa." Historical Biology DOI: 10.1080/08912963.2022.2131406.
