Adynomosaurus
| Autor: | Kamil Kamiński |
| Adynomosaurus (adynomozaur) | |
|---|---|
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Hiszpania, Katalonia |
| Czas |
ok. 70 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: ConnorAshbridge. [1] | |
Wstęp
Adynomosaurus to rodzaj hadrozauroida żyjącego w późnej kredzie na terenie obecnej Hiszpanii. Został on nazwany i opisany w 2018 r. przez zespół paleontologów, którym przewodził Albert Prieto-Márquez.
Materiał kopalny
Holotyp (MCD 7125) to prawa łopatka.
Materiał przypisany obejmuje niekompletną kość zębową, kilka kręgów szyjnych, krzyżowych i ogonowych, elementy mostka, miednicy oraz przednich i tylnych kończyn. Szczątki te należały co najmniej do dwóch osobników, o czym świadczy obecność dwóch lewych kości piszczelowych.
Etymologia
Nazwa rodzajowa pochodzi od greckich słów adýnamos („słaby”), mos („ramię”) oraz sauros („gad”, „jaszczur”). Nawiązuje ona do budowy łopatki tego zwierzęcia. Epitet gatunkowy wywodzi się od łacińskiego arcanus („tajny”, „tajemniczy”), odnosząc się do faktu, że szczątki hadrozaurów z Południowo-Centralnego Basenu Pirenejskiego nie dostarczają zadowalających informacji na temat ich taksonomii.
Budowa i filogeneza
Adynomosaurus zapewne przypominał inne hadrozauroidy, będąc zarówno dwu- jak i czworonożnym roślinożercą wyposażonym w charakterystyczne baterie zębowe. Wyróżniał się jednak nadzwyczaj wąską łopatką. Na podstawie dostępnych danych na temat ontogenezy lambeozaurynów (zob. Parasaurolophus#Wzrost) autorzy opisu wykluczyli, by mogła być to cecha wynikająca z ewentualnego młodego wieku holotypu. Reszta szkieletu adynomozaura nie odbiegała znacząco od jego krewniaków. Autorzy opisu przypuszczali, że jego głowę wieńczył charakterystyczny dla lambeozaurynów grzebień. Nie można tego jednak potwierdzić ze względu na brak górnej części czaszki w znalezionym materiale kopalnym.
Wg Prieto-Márqueza i współpracowników był to dość prymitywny przedstawiciel Lambeosaurinae. W przeprowadzonej przez nich analizie filogenetycznej znajduje się on w politomii z takimi rodzajami jak Pararhabdodon i Tsintaosaurus. Jednak w późniejszych badaniach okazywał się on znacznie prymitywniejszy i plasował się poza Hadrosauridae, w obręcie Hadrosauroidea (Kobayashi i in., 2019; Rozadilla i in., 2022).
Spis gatunków
| Adynomosaurus | Prieto-Márquez, Fondevilla, Sellés, Wagner i Galobart, 2019 |
| A. arcanus | Prieto-Márquez, Fondevilla, Sellés, Wagner i Galobart, 2019 |
Bibliografia
Kobayashi, Y., Nishimura, T., Takasaki, R., Chiba, K., Fiorillo, A.R., Tanaka,K., Chinzorig, T., Sato, T. & Sakurai, K. (2019). "A New Hadrosaurine (Dinosauria: Hadrosauridae) from the Marine Deposits of the Late Cretaceous Hakobuchi Formation, Yezo Group, Japan". Scientific Reports. 9 (1): 1–14. doi:10.1038/s41598-019-48607-1.
Prieto-Márquez, A. Fondevilla, V., Sellés, A.G. Wagner, J.R. Galobart; À. (2019). "Adynomosaurus arcanus, a new lambeosaurine dinosaur from the Late Cretaceous Ibero-Armorican Island of the European Archipelago". Cretaceous Research. (w druku) doi:10.1016/j.cretres.2018.12.002.
Rozadilla, S., Brissón-Egli, F., Agnolín, L.F., Aranciaga-Rolando, A.M., Novas, F.E. (2022). "A new hadrosaurid (Dinosauria: Ornithischia) from the Late Cretaceous of northern Patagonia and the radiation of South American hadrosaurids". Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2021.2020917
![[1]](https://commons.m.wikimedia.org/wiki/File:Life_reconstruction_of_Adynomosaurus_arcanus.png#mw-jump-to-license){kind=link}