Kangnasaurus

Autor:

Michał Siedlecki

---

kangnasaurus (kangnazaur)
Dieta	roślinożerny
Miejsce	RPA - zachodni przylądek (formacja Kalahari Deposits)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 120 Ma wczesna kreda (wczesny apt)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Genasauria Neornithischia Cerapoda Ornithopoda ?Iguanodontia Elasmaria
Kość udowa przypisywana kangnazaurowi. Autor zdjęcia: Nkansahrexford [2].

Wstęp

Kangnasaurus to rodzaj słąbo poznanego ornitopoda żyjącego na terenie dzisiejszego RPA w epoce wczesnej kredy.

Etymologia

Nazwa rodzajowa oznacza "jaszczura z Kangnas Farm" od miejsca znalezienia szczątków. Epitet gatunkowy honoruje farmera Coetzee, który znalazł szczątki zwierzęcia.

Materiał kopalny, systematyka i ważność taksonu

Holotypowy ząb kangnazaura. Źródło: Haughton, 1915 [1].

Holotyp (SAM 2732) to pojedynczy ząb policzkowy, znaleziony 34 metry pod powierzchnią ziemi. Formacja geologiczna, w której został odkryty, nie jest dobrze datowana. Jej wiek szacuje się na ok. 120 milionów lat (czyli apt). Autor opisu kangnazaura, Sidney Haughton, uważał, że pochodzi on z górnej szczęki a dinozaur był iguanodontem, lecz Michael Cooper (Cooper, 1985) stwierdził, że pochodzi on ze szczęki dolnej oraz, że kangnazaur był spokrewniony z driozaurem.

Haughton przypisał do kangnazaura kilkanaście innych skamieniałości, w tym liczne kości kończyn dolnych: SAM-2731 (prawą kość udową), SAM-2731a (bliższy koniec prawej k. udowej), SAM-2731b (dalszy koniec prawej k. udowej), SAM-2731c (dalszy koniec lewej k. udowej), SAM-2731d (bliższą część prawej k. udowej), SAM-2731e (artykułowaną dalszą część lewej k. udowej z bliższą częścią k. piszczelowej), SAM-2731f (cztery artykułowane kręgi ogonowe), SAM-2731g (dalszy koniec lewej k. śródstopia), SAM-2731h i SAM-2731i (niezidentyfikowane fragmenty kości) oraz SAM-2731 (tylną część prawej k. piszczelowej z artykułowaną k. skokową oraz przednią częścią śródstopia). Nie wszystkie kości pochodziły z tego samego stanowiska. Cooper, dokonując rewizji tego gatunku ornitopoda również uznał te szczątki za pozostałości po kangnazaurze. Możliwe jednak, że należą one do innych ornitopodów. Obecnie te szczątki oznacza się jako cf. Kangnasaurus.

Choć przeważnie Kangnasaurus uważany jest za nomen dubium, za ważnością taksonu mogą przemawiać cechy kości udowej nie spotykane u innych dinozaurów (Ruiz-Omeñaca i in., 2007; ale patrz powyższy akapit). Tradycyjnie kangnazaur jest uznawany za członka rodziny Dryosauridae, lecz w nowszych analizach filogenetycznych wypada jako członek kladu Elasmaria (Rozadilla i in., 2019; Dieudonné i in., 2020, Fonseca i in., 2024).

Spis gatunków

Kangnasaurus	Haughton, 1915	?nomen dubium
K. coetzeei	Haughton, 1915	?nomen dubium

Bibliografia

Cooper, M.R. (1985). "A revision of the ornithischian dinosaur Kangnasaurus coetzeei Haughton, with a classification of the Ornithischia". Annals of the South African Museum. 95 (8): 281–317.

Dieudonné, P.E.; Cruzado-Caballero, P.; Godefroit, P.; Tortosa, T. (2020). "A new phylogeny of cerapodan dinosaurs". Historical Biology. 33 (10): 2335–2355. [[3]]

Fonseca, A.O.; Reid, I.J.; Venner, A.; Duncan, R.J.; Garcia, M.S.; Müller, R.T. (2024). "A comprehensive phylogenetic analysis on early ornithischian evolution". Journal of Systematic Palaeontology. 22 (1). 2346577. [4]

Haughton, S.H. (1915). "On some dinosaur remains from Bushmanland". Transactions of the Royal Society of South Africa. 5: 259–264. [[5]]

Norman, D.B. (2004). "Basal Iguanodontia". [W:] Weishampel, D.B.; Dodson, P.; Osmólska H. (red.). The Dinosauria (2nd ed.). Berkeley: University of California Press. pp. 413–437.

Rozadilla, S.; Agnolín, F.L.; Novas, F.E. (2019). "Osteology of the Patagonian ornithopod Talenkauen santacrucensis (Dinosauria, Ornithischia)". Journal of Systematic Palaeontology. 17 (24): 2043–2089. [[6]]

Ruiz-Omeñaca, J.I.; Pereda Suberbiola, X.; Galton, P.M. (2007). "Callovosaurus leedsi, the earliest dryosaurid dinosaur (Ornithischia: Euornithopoda) from the Middle Jurassic of England". [W]: Carpenter K.(red.). "Horns and Beaks: Ceratopsian and Ornithopod Dinosaurs". Bloomington and Indianapolis: Indiana University

Ford, T. (online, 20024) [7]