Aucasaurus
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler | Marcin Szermański |
| Aucasaurus (aukazaur) | |
|---|---|
| Długość: | 4-7 m |
| Masa: | 200-1200 kg |
| Miejsce występowania: | (formacja Anacleto)
Argentyna - Neuquén |
| Czas występowania | 83-73 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
| |
Wstęp
Aucasaurus to rodzaj abelizauryda z późnej kredy Ameryki Południowej. Wystąpił w jedynym z odcinków "Planety Dinozaurów" - zatytułowanym "Jajo Alfy".
Odkrycie
Holotyp aukazaura pochodzi górnych osadów formacji Anacleto, ze stanowiska Auca Mahuevo, słynącego ze znalezisk gniazd tytanozaurów. Szczątki odnalazła w marcu 1999 roku ekspedycja argentyńsko-amerykańska. Wydobyto je z osadów jeziornych, w których zachowały się też skamieliny wodnych stawonogów. Często można spotkać się z informacjami, że tego dinozaura znaleziono w pobliżu gniazd zauropodów i że polował na ich młode, co jednak nie jest prawdą. Gniazda zauropodów znaleziono we wcześniejszych osadach, które znajdują się ponad 20 m poniżej miejsca odnalezienia aukazaura. Można jednak przypuszczać, że Aucasaurus, tak jak inne drapieżniki, często polował na młode zwierzęta, będące stosunkowo łatwą zdobyczą. Trzy metry od gniazd znaleziono szkielet tytanozaura ze śladami ugryzień, zapewne pozostawionymi przez aukazaura lub innego drapieżnika znanego z formacji Anacleto - abelizaura lub aerosteona.
Etymologia
Nazwa Aucasaurus pochodzi od słowa z języka Mapuczów - Auca (odnoszącego się do miejsca znalezienia - Auca Mahuevo) i greckiego saurus (jaszczur). Epitet gatunkowy honoruje odkrywcę holotypu - Alberto Garrido.
Materiał kopalny
Holotyp (MCF-PVPH 236) to niemal kompletny, artykułowany szkielet dorosłego osobnika, w którym praktycznie brak jedynie kilku kręgów grzbietowych i ogonowych (fragmenty tych drugich znaleziono nieco dalej). Zachowały się odciski skóry, mięśni i innych tkanek miękkich w okolicy bioder. Czaszka jest uszkodzona (ugryziona lub uderzona), być może wyniku walki z innym dinozaurem. Na holotyp składają się: czaszka, żuchwa, ciąg kręgów szyjnych, żebra szyjne, ciąg kręgów grzbietowych, żebra, żebra brzuszne (gastralia), kość krzyżowa, kręgi ogonowe (1-13), fragmenty dystalnych kręgów ogonowych, szewrony, kość łopatkowo-krucza, ramieniowa, promieniowa, łokciowa, śródręcza I, II, III i IV, paliczki II-1, III-1 i III-2, kości miednicy, udowe, oba tibiotarsi (kości goleniowe), kości strzałkowe, dystalne stępu III i IV, śródstopia I, II, III, IV i V, paliczek II-1, II-2, III-1, III-2, III-3, IV-1, IV-2, IV-3 i IV-4, pazur II, III i IV.
Pozycja filogenetyczna i budowa
Aucasaurus jest zaawansowanym przedstawicielem Abelisauridae. Powszechnie uważa się go za najbliższego krewnego Carnotaurus, jednak inne hipotezy też są prawdopodobne - zob. artykuł o ceratozaurach. Canale i in. (2009) doszukali się tylko jednej, wątpliwej synapomorfii łączącej oba teropody, dotyczącej w budowy kręgów. Aukazaur był mniejszy i mniej wyspecjalizowany od karnotaura, z którym łączy go wiele cech budowy czaszki i dość smukłe kończyny. Miał dłuższą i lżej zbudowaną czaszkę z małymi wypukłościami (a nie rogami) i trochę dłuższe kończyny przednie. Aucasaurus nie miał też wydatnie wypukłej uzębionej krawędzi kości szczękowej znanej u Carnotaurus.
Spis gatunków
| Aucasaurus | Coria, Chiappe i Dingus, 2002 | |
|---|---|---|
| = "Aucasarus" | Dingus i Chiappe, 2001 | [nomen nudum] |
| A. garridoi | Coria, Chiappe i Dingus, 2002 |
Bibliografia
Canale, J.I., Scanferla, C.A., Agnolin, F. & Novas, F.E. (2009). "New carnivorous dinosaur from the Late Cretaceous of NW Patagonia and the evolution of abelisaurid theropods." Naturwissenschaften. doi: 10.1007/s00114-008-0487-4.
Carrano, M.T.; & Sampson, S. D. (2008). "The Phylogeny of Ceratosauria (Dinosauria: Theropoda)". Journal of Systematic Palaeontology. 6, 183-236.
Coria, R. A., Chiappe, L. M. & Dingus, L. (2002). "A new close relative of Carnotaurus sastrei Bonaparte 1985 (Theropoda: Abelisauridae) from the Late Cretaceous of Patagonia". Journal of Vertebrate Paleontology 22(2):460-465.
Juárez-Valieri, R.D., Porfiri, J.D. & Calvo, J.O. (2011) "New Information on Ekrixinatosaurus novasi Calvo et al 2004, a giant and massively-constructed Abelisauroid from the “Middle Cretaceous” of Patagonia" Calvo, J.O., Porfiri, J.D., González Riga & Dos Santos [ed.] "Paleontologia y dinosaurios desde América Latina" Editorial de la Universidad Nacional de Cuyo, 161-169.
Dingus, L, Chiappe, L. M. & Coria, R. A. (2007). "Dinosaur eggs discovered!: unscrambling the clues". Twenty-First Century Books ISBN-13: 978-0822567912
