Megaraptor
| Autor: |
| Maciej Ziegler, Marcin Szermański, Dawid Mazurek, Tomasz Skawiński |
| Megaraptor (megaraptor) | |
|---|---|
| Długość: | 8-9 m |
| Masa: | ok. 1 t |
| Miejsce występowania: | Argentyna - prowincja Neuquén
(formacja Portezuelo) ?prowincja Chubut (formacja ?Bajo Barreal) |
| Czas występowania | (środkowy ?cenoman-)późny turon-wczesny koniak |
| Systematyka | Dinosauria |
Autor: Andrea Cau [1] | |
Wstęp
Megaraptor to późnokredowy dinozaur z terenów obecnej Patagonii (Argentyna). Początkowo opisano go jako prawdopodobnego celurozaura. Później uważano go za bardziej bazalnego tetanura a obecnie wiadomo, że mógł być tyranozauroidem (zob. szerzej Megaraptora). Megaraptor miał duże i silne przednie kończyny, a na nich wielkie pazury (największy ok. 40 cm).
Etymologia
Nazwa Megaraptor znaczy "duży rabuś" i pochodzi z połączenia gr. mega i łac. raptor. Epitet gatunkowy (namunhuaiquii) odnosi się do wielkiego i ostrego pazura, początkowo umiejscawianego na stopie, i pochodzi z języka Mapuczów: namun to stopa, a huaiqui - "lanca"/"kopia" lub "przecinać"/"przekłuwać").
Odkrycia
Holotyp (MCF-PVPH 79) to fragmentaryczny osobnik z formacji Portezuelo (późny turon - wczesny koniak, 90-88 Ma) z prowincji Neuquén (Novas, 1998). Składa się on z kości łokciowej, paliczka I-1 i pazura I z „ręki” i dystalnej połowy kości śródstopia III. Calvo i in. (2004) opisali drugiego osobnika (MUCPv 341) obejmującego bardziej kompletne kości kończyny przedniej, jeden kręg szyjny, dwa proksymalne kręgi ogonowe, kość łopatkowo-kruczą i częściową łonową z formacji Portezuelo. Zwrócili też uwagę, że w tej samej lokalizacji odnaleziono również zęby karcharodontozaurydów – były one jednak wyłącznie izolowane, przez co nie można jednoznacznie przypisać ich do Megaraptor.
Do Megaraptor zaliczono także kolejne osobniki, które dopiero czekają na oficjalną publikację. W bardzo krótkim sprawozdaniu, zawierającym tylko kilka szczegółów (abstrakt z konferencji SVP), Lamanna i in. (2004) opisali dwa nowe fragmentaryczne szkielety z dolnych warstw formacji Bajo Barreal (środkowy cenoman-turon) z prowincji Chubut. Mogą one reprezentować inny gatunek. Novas i in. (2013) podali, że to megaraptoryd, lecz nie wskazali, że Megaraptor; od czasu wstępnego opisu skamieniałości opisano nowe, blisko spokrewnione formy (Orkoraptor, Aerosteon); także z uwagi na wcześniejszy wiek nie jest pewne, czy szczątki należą do omawianego rodzaju.
Porfiri i in. (2007) donieśli o kolejnych szczątkach kończyn z Portezuelo.
Spis gatunków
| Megaraptor | Novas, 1998 |
|---|---|
| M. namunhuaiquii | Novas, 1998 |
Bibliografia
Benson, R.B.J., Carrano, M.T. & Brusatte, S.L. (2010) "A new clade of archaic large-bodied predatory dinosaurs (Theropoda: Allosauroidea) that survived to the latest Mesozoic" Naturwissenschaften, 97, 71-78.
Calvo, J.O. Porfiri, J.D. Veralli, C.D. Novas, F.E. & Poblete, F. (2004) "Phylogenetic status of Megaraptor namunhuaiquii Novas based on a new specimen from Neuquén, Patagonia, Argentina" Ameghiniana, 41(4), 565-575.
Calvo, J.O. Porfiri, J.D. González Riga, B.J. & Kellner, A.W.A. (2007) "A new Cretaceous terrestrial ecosystem from Gondwana with the description of a new sauropod dinosaur" Anais da Academia Brasileira de Ciencias, 79(3), 1-13.
Juárez-Valieri, R.D., Porfiri, J.D. & Calvo, J.O. (2011) "New Information on Ekrixinatosaurus novasi Calvo et al 2004, a giant and massively-constructed Abelisauroid from the "Middle Cretaceous" of Patagonia" Calvo, J.O., Porfiri, J.D., González Riga & Dos Santos [red.] "Paleontologia y dinosaurios desde América Latina" Editorial de la Universidad Nacional de Cuyo, 161-169.
Novas, F. E. (1998) "Megaraptor namunhuaiquii, gen. et sp. nov, a large-clawed, Late Cretaceous theropod from Patagonia" Journal of Vertebrate Paleontology, 18, 4–9.
Novas, F.E., Agnolín, F.L., Ezcurra, M.D., Porfiri, J. & Canale, J.I. (2013) "Evolution of the carnivorous dinosaurs during the Cretaceous: The evidence from Patagonia" Cretaceous Research doi:10.1016/j.cretres.2013.04.001
Porfiri, J.D. Dos Santos, D. & Calvo, J.O. (2007) "New information on Megaraptor namunhuaiquii (Theropoda: Tetanurae), Patagonia: considerations on paleoecological aspects" Arquivos do Museu Nacional, Rio do Janeiro, 65(4), 545-550.
Smith, N.D., Makovicky, P.J., Agnolin, F.L., Ezcurra, M.D., Pais, D.F. & Salisbury, S.W. (2008) "A Megaraptor-like theropod (Dinosauria: Tetanurae) in Australia: support for faunal exchange across eastern and western Gondwana in the Mid-Cretaceous" Proceedings of the Royal Society B, 275, 2085-2093.
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University.
