Kunbarrasaurus
Autor: | Korekta: |
Maciej Ziegler | Tomasz Sokołowski |
Kunbarrasaurus (kunbarrazaur) | |
---|---|
Długość: | ? m |
Masa: | ? kg |
Miejsce występowania: | Australia - stan Queensland
(formacja Allaru) |
Czas występowania | ok. 105-100 ?(97) Ma
wczesna kreda (późny apt - ?wczesny cenoman) |
Systematyka | Dinosauria |
![]() Rekonstrukcja, pierwotnie oznaczona jako Minmi. Autor zdjęcia: Cas Liber [3] | |
Wczytywanie mapy…
|
Wstęp
Kunbarrasaurus to nazwany w 2015 roku dinozaur pancerny żyjący we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszej Australii. Jego szczątki zostały odnalezione już w 1989 roku i przez lata były przypisane do Minmi - dotychczas jedynego znanego australijskiego ankylozaura, lecz już początkiem 2015 roku Arbour i Currie uznali go za prawdopodobnie osobny ważny rodzaj.
Materiał kopalny
Holotyp (QM F1801) pochodzi z osadów formacji Allaru i jest najlepiej zachowanym dinozaurem ze wschodniej Gondwany. Brakuje dystalnych części kończyn, ostatnich kręgów ogonowych i przodu czaszki. Przez wiele lat był to materiał przypisany do Minmi jako Minmi sp.
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Kunbarrasaurus_skull_reconstruction.png/200px-Kunbarrasaurus_skull_reconstruction.png)
Budowa
Kunbarrasaurus był stosunkowo niedużym czworonożnym roślinożercą, podobnie jak inne prymitywne ankylozaury. Miał duże tarczki na szyi oskrzydlające barki i biodra oraz dodatkowo płytki na ogonie o nieustalonym dotychczas położeniu. Jego czaszka charakteryzowała się płaskim dachem i była pozbawiona rogów na kościach łuskowych i kwadratowo-jarzmowych, typowych dla zaawansowanych ankylozaurów. Patrząc z góry, miała pięcioboczny kształt. Długość czaszki o ok. 30% przekraczała jej szerokość. Jedną z charakterystycznych cech kunbarrazaura było niezwykle duże ucho wewnętrzne o niespotykanej u innych dinozaurów morfologii (Leahey i in., 2015).
Paleobiologia
W okolicach jamy brzusznej holotypu Kunbarrasaurus zachowała się skamieniała zawartość jelit. Obejmuje ona pozostałości włóknistej lub naczyniowej tkanki roślinnej, ziarna, owocniki oraz prawdopodobnie zarodnie paproci. Nasiona i owocniki zostały połknięte w całości. Sposób zachowania tkanki roślinnej sugeruje, że została ona wcześniej pocięta przy użyciu zębów. Nie znaleziono śladów gastrolitów, tak więc rozdrabnianie pokarmu odbywało się głównie w jamie ustnej (Molnar i Clifford, 2001).
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Kunbarrasaurus_skull_CT_scan.png/200px-Kunbarrasaurus_skull_CT_scan.png)
Etymologia
Nazwa rodzajowa Kunbarrasaurus to zbitek słów Kunbarra (kunbara - słowa oznaczającego "tarczę" w języku Mayi [Wunumara]) i greckiego sauros (σαυρoς), a więc "jaszczur". Epitet gatunkowy ieversi honoruje Iana Ieversa, odkrywcę holotypu. Cała nazwa znaczy więc "tarczowy jaszczur Ieversa".
Spis gatunków
Kunbarrasaurus | Leahey, Molnar, Carpenter, Witmer & Salisbury, 2015 |
Kunbarrasaurus ieversi | Leahey, Molnar, Carpenter, Witmer & Salisbury, 2015 |
Bibliografia
Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs. Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2015.1059985
Leahey, L.G., Molnar, R.E., Carpenter, K., Witmer, L.M. & Salisbury, S.W. (2015) Cranial osteology of the ankylosaurian dinosaur formerly known as Minmi sp. (Ornithischia: Thyreophora) from the Lower Cretaceous Allaru Mudstone of Richmond, Queensland, Australia. PeerJ 3:e1475. [4]
Molnar, R.E. & Clifford, H. T. (2001). "An ankylosaurian cololite from Queensland, Australia". W: Carpenter, K. The Armored Dinosaurs. Bloomington, IN: Indiana University Press. 399–412