Aucasaurus

Autor:	Korekta:
Maciej Ziegler	Marcin Szermański Tomasz Sokołowski Tomasz Skawiński Mateusz Tałanda

---

Aucasaurus (aukazaur)
Długość:	ok. 5-5,5 (6,5?) m
Masa:	700-850 kg
Miejsce występowania:	Argentyna - prowincja Neuquén (formacja Anacleto)
Czas występowania	83-73 Ma późna kreda (kampan)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Ceratosauria Abelisauridae (( Brachyrostra Furileusauria Carnotaurini Abelisaurinae ))
Rekonstrukcja szkieletu Aucasaurus. Autor: Scott Hartman [1].

Wstęp

Aucasaurus to rodzaj abelizauryda z późnej kredy Ameryki Południowej. Może być młodszym synonimem Abelisaurus (zob. Abelisaurinae). Wystąpił w jedynym z odcinków "Planety Dinozaurów" - zatytułowanym "Jajo Alfy".

Odkrycie

Holotyp aukazaura pochodzi górnych osadów formacji Anacleto, ze stanowiska Auca Mahuevo, słynącego ze znalezisk gniazd tytanozaurów. Szczątki odnalazła w marcu 1999 roku ekspedycja argentyńsko-amerykańska. Wydobyto je z osadów jeziornych, w których zachowały się też skamieliny wodnych stawonogów.

Często można spotkać się z informacjami, że tego dinozaura znaleziono w pobliżu gniazd zauropodów i że polował na ich młode, co jednak nie jest prawdą. Gniazda zauropodów znaleziono we wcześniejszych osadach, które znajdują się ponad 20 m poniżej miejsca odnalezienia aukazaura. Można jednak przypuszczać, że Aucasaurus, tak jak inne drapieżniki, często polował na młode zwierzęta, będące stosunkowo łatwą zdobyczą. Trzy metry od gniazd znaleziono szkielet tytanozaura ze śladami ugryzień.

Etymologia

Nazwa Aucasaurus pochodzi od słowa z języka Mapuczów - Auca (odnoszącego się do miejsca znalezienia - Auca Mahuevo) i greckiego saurus (jaszczur). Epitet gatunkowy honoruje odkrywcę holotypu - Alberto Garrido.

Materiał kopalny

Holotyp (MCF-PVPH 236) to niemal kompletny, artykułowany szkielet dorosłego osobnika, w którym praktycznie brak jedynie kilku kręgów grzbietowych i ogonowych (fragmenty tych drugich znaleziono nieco dalej). Zachowały się odciski skóry, mięśni i innych tkanek miękkich w okolicy bioder. Czaszka jest uszkodzona (ugryziona lub uderzona), być może w wyniku walki z innym dinozaurem.

Na holotyp składają się: czaszka, żuchwa, ciąg kręgów szyjnych, żebra szyjne, ciąg kręgów grzbietowych, żebra, żebra brzuszne (gastralia), kość krzyżowa, kręgi ogonowe (1-13), fragmenty dystalnych kręgów ogonowych, szewrony, kość łopatkowo-krucza, ramieniowa, promieniowa, łokciowa, śródręcza I, II, III i IV, paliczki II-1, III-1 i III-2, kości miednicy, udowe, oba tibiotarsi (kości goleniowe), kości strzałkowe, dystalne stępu III i IV, śródstopia I, II, III, IV i V, paliczek II-1, II-2, III-1, III-2, III-3, IV-1, IV-2, IV-3 i IV-4, pazur II, III i IV.

Pozycja filogenetyczna i budowa

Aucasaurus jest zaawansowanym przedstawicielem Abelisauridae. Powszechnie uważa się go za najbliższego krewnego Carnotaurus, jednak inne hipotezy też są prawdopodobne (zob. artykuł o ceratozaurach), zwłaszcza bliskie pokrewieństwo a nawet synonimika z Abelisaurus. Aukazaur był mniejszy i mniej wyspecjalizowany od karnotaura, z którym łączy go wiele cech budowy czaszki i dość smukłe kończyny. Jednak w analizie kladystycznej Canale i in. (2009) doszukali się tylko jednej, wątpliwej synapomorfii łączącej aukazaura i karnotaura, dotyczącej budowy kręgów. Aukazaur miał dłuższą i lżej zbudowaną czaszkę z małymi wypukłościami (a nie rogami) i trochę dłuższe kończyny przednie. Nie miał też wydatnie wypukłej uzębionej krawędzi kości szczękowej znanej u Carnotaurus. W kwestii rozmiarów zob. Abelisauridae#Wymiary. Badania za pomocą tomografii komputerowej wykazały obecność pneumatyzacji w trzonach i łukach nerwoych kręgów ogonowych, co jest pierwszym tego typu przypadkiem u abelizaurydów (Baiano i in., 2023). Praca ta umożliwiła również wskazanie siedmiu cech budowy szkieletu osiowego, pozwalających na zdiagnozowanie aukazaura.

Paulina-Carabajal i Succar (2014) zbadały wnętrze czaszki aukazaura. Okazało się, że kształt i wielkość kanałów jego ucha wewnętrznego jest podobny jak u Majungasaurus. Co więcej, oba dinozaury wraz z Ceratosaurus dzielą bardzo podobne proporcje zarówno przed, śród, jak i tyłomózgowia. Badaczki stwierdziły również m.in. większy zasięg ruchu głowy aukazaura.

Spis gatunków

Aucasaurus	Coria, Chiappe i Dingus, 2002	?= Abelisaurus
= "Aucasarus"	Dingus i Chiappe, 2001	nomen nudum
A. garridoi	Coria, Chiappe i Dingus, 2002	?= Abelisaurus comahuensis

Bibliografia

Baiano, M.A., Coria, R., Chiappe, L.M., Zurriaguz, V. & Coria, L. (2023). "Osteology of the axial skeleton of Aucasaurus garridoi: phylogenetic and paleobiological inferences." PeerJ 11:e16236 DOI 10.7717/peerj.16236

Canale, J.I., Scanferla, C.A., Agnolín, F.L. & Novas, F.E. (2009) "New carnivorous dinosaur from the Late Cretaceous of NW Patagonia and the evolution of abelisaurid theropods" Naturwissenschaften, 96, 409-414. doi: 10.1007/s00114-008-0487-4

Carrano, M.T. & Sampson, S.D. (2008) "The Phylogeny of Ceratosauria (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology. 6, 183-236.

Coria, R.A., Chiappe, L.M. & Dingus, L. (2002) "A new close relative of Carnotaurus sastrei Bonaparte 1985 (Theropoda: Abelisauridae) from the Late Cretaceous of Patagonia". Journal of Vertebrate Paleontology 22(2):460-465.

Dingus, L., Chiappe, L.M. & Coria, R.A. (2007) "Dinosaur eggs discovered!: unscrambling the clues" Twenty-First Century Books ISBN-13: 978-0822567912

Juárez-Valieri, R.D., Porfiri, J.D. & Calvo, J.O. (2011) "New Information on Ekrixinatosaurus novasi Calvo et al 2004, a giant and massively-constructed Abelisauroid from the “Middle Cretaceous” of Patagonia" [w:] Calvo, J.O., Porfiri, J.D., González Riga & Dos Santos [red.] "Paleontologia y dinosaurios desde América Latina" Editorial de la Universidad Nacional de Cuyo, 161-169.

Paulina-Carabajal, A. & Succar, C. (2014) "The endocranial morphology and inner ear of the abelisaurid theropod Aucasaurus garridoi" Acta Palaeontologica Polonica, 60(1), 141-144. doi: 10.4202/app.2013.0037