Nedcolbertia

Autor:	Kamil Kamiński
Korekta:	Michał Siedlecki

---

Nedcolbertia (nedkolbertia)
Długość	> 3 m
Wysokość	> 95 cm (w biodrach)
Masa	> 30 kg
Dieta	wszystkożerny/mięsożerny
Miejsce	USA - Utah (formacja Cedar Mountain - górne warstwy ogniwa Yellow Cat)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 138-136 Ma wczesna kreda (wczesny-środkowy walanżyn)
Systematyka	Dinosauria Theropoda Tetanurae ?Coelurosauria/ ?Carnosauria ?Ornithomimosauria? ?Allosauroidea
Rekonstrukcja. Autor: Danny Cicchetti. [2]

Wstęp

Nedcolbertia to rodzaj zagadkowego teropoda, który żył podczas wczesnej kredy na terenach dzisiejszego stanu Utah w USA. Znamy trzy niepełne szkielety tego zwierzęcia. Mimo to pozostaje on słabo poznanym dinozaurem.

Etymologia

Nazwa Nedcolbertia honoruje paleontologa Edwina Colberta, który dla przyjaciół znany był jako „Ned”. Epitet gatunkowy pochodzi od Justina Hofmanna, chłopca z New Jersey, który był miłośnikiem dinozaurów i zwyciężył w konkursie sponsorowanym przez Discover Card. Co ciekawe nazwa ta została przegłosowana w konkursie 2 lata przed oficjalnym opisaniem tego celurozaura, wygrywając z nazwą "N. whitei".

Materiał kopalny

Holotyp (CEUM 5071) to niekompletny szkielet pozaczaszkowy młodego osobnika, obejmujący kilka kręgów ogonowych, niekompletne kończyny tylne, fragmenty miednicy i kończyn przednich oraz mniejsze niezidentyfikowane fragmenty.

Paratypy to dwa fragmentaryczne szkielety pozaczaszkowe nie w pełni wyrośniętych osobników (ang. subadult). CEUM 5072 obejmuje kilka fragmentarycznych kręgów grzbietowych i ogonowych, fragmenty miednicy, niekompletne kończyny tylne i kawałki dłoni. CEUM 5073 to kilka trzonów i innych fragmentów kręgów ogonowych, kilka częściowych szewronów oraz fragmenty obręczy barkowej i kończyn przednich (Kirkland i in., 1998).

Justin Hofmann, chłopiec, którego honoruje epitet gatunkowy nedkolbertii, trzyma w rękach kończynę tylną tego dinozaura. Autor zdjęcia: Jocuce [1].

Naish (2000) przypisał do tego rodzaju również okaz BMNH R36539 - dalszą część kości udowej (oznaczonej przez niego jako cf. Nedcolbertia) z brytyjskiej formacji Hastings Beds, której osady są podobnego wieku co ogniwo Yellow Cat formacji Cedar Mountain. Obecnie uważany jest za pozostałość nieokreślonego tetanura, chociaż Mortimer (online) uważa go za nieokreślonego ornitomimozaura. Molina-Pérez i Larramendi (2019) szacują jego rozmiary na metr długości, 32 cm wysokości w biodrach i 1,1 kg masy.

Filogeneza

Kirkland i in. (1998) uznali nedkolbertię za bazalnego celurozaura bliskiego Ornitholestes. Wg analizy Dal Sasso i Maganuco (2011) tworzyła ona wraz z Aniksosaurus klad prymitywnych celurozaurów. W 2017 r. Brownstein zauważył, że Nedcolbertia dzieliła kilka synapomorfii z ornitomimozaurami i uznał ją za bazalnego przedstawiciela tego kladu. Cau (2024) za pomocą swojej analizy filogenetycznej uznał nedkolbertię za młodocianego przedstawiciela bazalnych allozauroidów.

Budowa i paleobiologia

Nedcolbertia była niewielkim, lekko zbudowanym zwierzęciem o długich i smukłych kończynach tylnych. Żaden ze znalezionych okazów nie był w pełni dojrzały, nie wiemy więc jakie maksymalne rozmiary mogła osiągać. Niestety nie jest znany żaden element czaszki. Dłonie były wydłużone, z cienkimi paliczkami i zakończone pazurami, z których największy był pazur pierwszego palca. Jak u większości niewielkich teropodów, kość piszczelowa i strzałkowa była dłuższa od udowej. Bardzo wydłużone były również stopy, dorównujące długością podudziom. Świadczy to o przystosowaniu do szybkiego biegu. Ich palce były zaopatrzone w długie, asymetryczne pazury (Kirkland i in., 1998). Struktura arctometatarsus nie była w pełni rozwinięta. Kręgi ogonowe były wydłużone, podobnie jak u ?innych ornitomimozaurów (Brownstein, 2017).

Molina-Pérez i Larramendi w swej książce (2019) oszacowali maksymalną prędkość młodocianego osobnika na 43,8 km/h (12,2 m/s), więc prawdopodobnie przynajmniej młode nedkolbertie potrafiły szybko biegać w pogoni za swą zdobyczą lub w ucieczce przed drapieżnikami.

Spis gatunków

Nedcolbertia	Kirkland, Britt, Whittle, Madsen i Burge, 1998
= "Nedcolbertia"	Anonim, 1996	nomen nudum
N. justinhofmanni	Kirkland, Britt, Whittle, Madsen i Burge, 1998
= "N. justinhofmanni"	Anonim, 1996	nomen nudum
= "N. whitei"	Anonim, 1996	nomen nudum

Bibliografia

Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014). "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. doi:10.1371/journal.pbio.1001853.

Brownstein, C.D. (2017). "Redescription of Arundel Clay ornithomimosaur material and a reinterpretation of Nedcolbertia justinhofmanni as an "Ostrich Dinosaur": biogeographic implications". PeerJ. 5: e3110. doi:10.7717/peerj.3110.

Cau, A. (2024). "A Unified Framework for Predatory Dinosaur Macroevolution". Bollettino della Società Paleontologica Italiana. 63 (1). [3]

Dal Sasso, C. & Maganuco, S. (2011). "Scipionyx samniticus (Theropoda: Compsognathidae) from the Lower Cretaceous of Italy: Osteology, ontogenetic assessment, phylogeny, soft tissue anatomy, taphonomy and palaeobiology" Memorie della Società Italiana di Scienze Naturali e del Museo Civico di Storia Naturale di Milano, XXXVII(I), 1-281.

Kirkland, J.I., Britt, B.B., Whittle, C.H., Madsen, S.K. & Burge, D.L. (1998). "A small coelurosaurian theropod from the Yellow Cat Member of the Cedar Mountain Formation (Lower Cretaceous, Barremian) of Eastern Utah" [w:] Lucas, G.S., Kirkland, J.I. & Estep, J.W. (red.) "Lower and Middle Cretaceous Terrestrial Ecosystems" New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 14, 239-247.

Mortimer, M. (online) [4]

Naish, D. (2000). "A small, unusual theropod (Dinosauria) femur from the Wealden Group (Lower Cretaceous) of the Isle of Wight, England. Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie Monatshefte. 2000, 217-234.