Huehuecanauhtlus

Autor:

Łukasz Czepiński

---

Huehuecanauhtlus (huehuekanautl)
Długość:	5-6 m
Masa:	?
Miejsce występowania:	Meksyk - stan Michoacán (Barranca Los Bonetes)
Czas występowania	86-83,5 Ma późna kreda (santon)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Ornithopoda Hadrosauroidea
400px Ryc. 1. Rekonstrukcja przyżyciowa Huehuecanauhtlus tiquichensis. © HodariNundu 2012 [1]
Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":false,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[],"imageoverlays":null}

Wstęp

Huehuecanauhtlus to bazalny, nie-hadrozaurydowy hadrozauroid, którego szczątki znaleziono w południowo-zachodnim Meksyku, czyniąc go najbardziej wysuniętym na południe przedstawicielem Hadrosauroidea obu Ameryk.

Geologia Barranca Los Bonetes

Barranca Los Bonetes to obszar znajdujący się na granicy gmin Tuzantla i Tiquicheo, w stanie Michoacán w Meksyku (patrz: Mapa znalezisk). Warstwy skalne odsłaniające się na tym terenie tworzą dolną część nienazwanej jak dotąd formacji geologicznej.

Dzięki badaniom radiometrycznym i magnetostratygraficznym warstwy kościonośne, odsłaniające się w Barranca Los Bonetes, datowane są na santon (piętro późnej kreda; 85,8-83,5 Ma).

Materiał kopalny

Plik:Huehuecanauhtlus.jpg

Ryc. 2. A) Rekonstrukcja szkieletu Huehuecanauhtlus tiquichensis, z zaznaczonymi odnalezionymi szczątkami. (B) Holotyp IGM 6253 i elementy kości teropodów przy nim znalezione, w rozmieszczeniu w jakim zostały znalezione przez paleontologów.

© Ramírez-Velasco et al., 2012

Holotyp: IGM 6253 (ryc. 2) - fragmentaryczna czaszka i szkielet pozaczaszkowy: część lewej kości szczękowej, fragment k. zębowej, 4 kręgi szyjne (w tym kręg obrotowy - axis), 9 kręgów grzbietowych, 4 wyrostki kolczyste łuku nerwowego kręgów grzbietowych, 1 wyrostek poprzeczny górny (diapophysis) kręgu grzbietowego, 5 prawych i 7 lewych żeber, 7 wyrostków kolczystych łuku nerwowego kręgów krzyżowych, 7 wyrostków poprzecznych górnych kręgów krzyżowych, 1 wyrostek poprzeczny górny kręgu ogonowego, 3 kręgi ogonowe, 2 wyrostki kolczyste łuku nerwowego kręgów ogonowych, 8 częściowo skostniałych ścięgien, lewa i prawa fragmentaryczna kość biodrowa, i obie fragmentaryczne kości łonowe. Okaz holotypowy pochodzi ze stanowiska Fs6 (patrz: Mapa znalezisk).

Paratyp: IGM 6254 - zawiera fragment lewej kości zębowej, dwa zęby i jeden wyrostek przedstawowy kręgu szyjnego. Okaz najprawdopodobniej należał do osobnika mniejszego niż holotyp; skamieniałości pochodzą ze stanowiska Fs3 (patrz: Mapa znalezisk).

Okazy są przechowywane w zbiorach Instituto de Geología of the Universidad Autónoma de México.

Diagnoza

Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych.

Huehuekanautl został zdiagnozowany na podstawie kombinacji następujących cech:
-conajmniej dwa zęby odsłonięte w płaszczyźnie stawowej k. zębowej i k. szczękowej
-7 kręgów krzyżowych
-wysokie wyrostki nerwowe kręgów ogonowych, 3,5~4 razy wyższe od odpowiadających im trzonów kręgów
-długi wyrostek nadpanewkowy (supraacetabular) k. biodrowej - mniej więcej 3/4 długości talerza biodrowego, z wierzchołkiem umieszczonym ponad zawewnętrznym rogiem bulwą kulszową (ischiac tuberosity), podobnie jak u Claosaurus agilis
-krótki wyrostek zapanewkowy (postacetabular) o kształcie trapezu w widoku bocznym, którego długość nie przekracza 80% długości talerza biodrowego

H. tiquichensis różni się od innych hadrozauroidów tym, że posiada k. biodrową z silnie zaznaczonym, skierowanym wenętrznie odchyleniem wyrostka przedpanewkowego, przez co przepołowiony wierzchołek wyrostka tworzy kąt mniejszy niż 130°, z płaszczyzną horyzontalną zdefiniowaną przez szypułkę kulszową i łonową.

Huehuekanautl posiada również bardzo głęboki, wpuklony profil grzbietowośrodkowej krawędzi talerza biodrowego, przystający do wyrostka panewkowego górnego.

Analiza kladystyczna

Analiza kaldystyczna wykonana przez autorów opisu huehuekanautla, wykorzystując zasadę maximum parsimony (największa oszczędność) umieszcza H. tiquichensis jako blisko spokrewnionego z Hadrosauridae przedstawiciela grupy zewnętrznej.

Występowanie u Huehuecanauhtlus cech plezjomorficznych (w rozumieniu filogenezy hadrozaurydów przedstawionej przez Prieto-Márqueza) wyraźnie odróżnia ten rodzaj od wszystkich wcześniej nazwanych taksonów Hadrosauridae.

Paleobiogeografia

Występowanie huehuekanautla w santonie Ameryki Północnej może być wytłumaczone jako wynik rozprzestrzenienia się tych zwierząt z Azji do Ameryki Północnej, nie później niż w albie. Inną możliwością jest rozpowszechnione występowanie ostatniego wspólnego przodka tego kladu zarówno w Azji jak i W Ameryce Północnej. Zgodnie z tym scenariuszem, obecność H. tiquichensis w Meksyku byłaby skutkiem zastąpienia ostatniego wspólnego przodka.

Etymologia

Nazwa rodzajowa to połączenie słów z języka náhuatl (najbardziej rozpowszechnionego z grupy języków rdzennej ludności Ameryki Północnej i Środkowej ): huehuetl - czyli "starożytni" i canauhtli - "kaczka" (wszak hadrozauryny są powszechnie zwane "dinozaurami kaczodziobymi").

Nazwa gatunkowa - tiquichensis - odnosi się do miasta Tiquicheo, które to autorzy publikacji o huehuekanautlu chcieli uczcić ze względu na hojność i gościnność ludzi tam mieszkających, której paleontolodzy doświadczyli w trakcie trwania sezonu wykopaliskowego.

Spis gatunków

Huehuecanauhtlus	Ramírez-Velasco, Benammi, Prieto-Márquez, Ortega i Hernández-Riverad, 2012
H. tiquichensis	Ramírez-Velasco, Benammi, Prieto-Márquez, Ortega i Hernández-Riverad, 2012