Eoabelisaurus
| Autor: |
| Dawid Mika, Łukasz Czepiński |
| Eoabelisaurus (eoabelizaur) | |
|---|---|
| Długość: | 6-6,5 m |
| Masa: | ? |
| Miejsce występowania: | Argentyna |
| Czas występowania | 175,6-167,7 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
| 400px
Ryc. 1. Rekonstrukcja eoabelizaura. | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Eoabelizaur (Eoabelisaurus) to jurajski średniej wielkości (6-6,5 m długości) teropod, którego odkrycie rzuciło nowe światło na filogenezę abelizaurydów. Został on opisany przez Diego Pola oraz Olivera M. W. Rauhuta w 2012.
Etymologia
Nazwa rodzajowa eoabelizaura pochodzi od greckiego słowa eos - świt i rodzaju Abelisaurus, typowego przedstawiciela Abelisauridae. Epitet gatunkowy (mefi) odnosi się zaś do Muzeum Paleontologii im. Egidia Feruglio, określanego skrótowo jako MEF.
Cechy diagnostyczne
| Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych. |
Kość kwadratowa z zgrubiałą środkową tylną powierzchnią stawową i prawie równoległymi kłykciami, środkowe kręgi grzbietowe z podwójną, V-kszałtną blaszką rozszerzającą się od parapofyzy do blaszki prezydiapofyzalnej, kość łokciowa z hypertroficznym (nadmiernie rozwiniętym) olecranon process, zajmującym ok. 30% jej powierzchni, kość łonowa z wydłużonym otworem (dwa razy dłuższym niż wyższym) oraz dużym, skierowanym boczno-tylnie, wybitnie wypukłym ambiens process.
Materiał kopalny
Holotyp (MPEF PV 3990) zawiera prawie kompletny szkielet, w tym: tylną cześć czaszki, pięć kręgów szyjnych, dziewięć kręgów grzbietowych, kompletną kość krzyżową, dwadzieścia siedem kręgów ogonowych, oba wyrostki łopatkowo-krucze, obie kości ramienne, kość promieniową i łokciową, lewe i prawe tylne kości nadgarstka, lewe i prawe kości śródręcza (I-IV), pięć lewych paliczków kończyn przednich (w tym jeden pazur), sześć prawych paliczków kończyn przednich (w tym jeden pazur), kompletną obręcz miedniczną, obie kości piszczelowe, kość udową, kość strzałkową, kości stępu, kości śródstępu, dwanaście paliczków (w tym dwa pazury) lewej stopy, osiem paliczków (w tym jeden pazur) prawej stopy. Tylna część odnalezionego szkieletu jest artykułowana, zaś kończyny przednie, czaszka, pierwsze kręgi grzbietowe oraz wszystkie szyjne uległy przemieszczeniu. Czaszka oraz przednie kręgi przedkrzyżowe już w chwili odkrycia wystawały ze skały, uległy więc erozji. Znalezione szczątki należą do osobnika dorosłego lub starszego młodocianego.
Budowa
Dach czaszki eoabelizaura nie jest wyraźnie zgrubiały, brakuje też dowodów na obecność ornamentacji, charakterystycznej dla innych przedstawicieli Abelisauridae. Nie występuje otwór kości kwadratowej. Podobnie jak u innych ceratozaurów, przegroda między oczodołami jest skostniała. Kręgi szyjne "wczesnego abelizaura" są krótkie i posiadają dwa otwory z każdej strony trzonu. Ich wyrostki neuralne są niskie. Kość krzyżowa składa się z sześciu kręgów. Wyrostek kruczy jest duży i półowalny. Kości ramienne nie są dobrze zachowane, jednakże zdradzają prymitywne cechy (np. brak redukcji). Kość łokciowa i promieniowa eoabelizaura uległy wprawdzie skróceniu, lecz morfologicznie dalej przypominają te występujące u bazalnych ceratozaurów. Dłonie posiadają dość zaawansowaną budowę (np. krótkie i masywne kości śródręcza, krótkie palce, brak tylnej gynglimoidal powierzchni stawowej). Pierwsza kość śródręcza jest ok. dwa razy krótsza od drugiej i najsmuklejsza ze wszystkich.
Pozycja systematyczna
Eoabelisaurus wg analizy filogenetycznej - której wyniki umieszczano w pracy go opisującej - jest najbardziej bazalnym przedstawicielem Abelisauridae.
Znaczenie odkrycia
Eoabelizaur to najstarszy pewny abelizauryd i zarazem jedyny niewątpliwy ich jurajski przedstawiciel. Jego odkrycie świadczy o sporym zróżnicowaniu ceratozaurów już w środku tego okresu i jest kolejną przesłanką za ówczesną radiacją adaptacyjną teropodów (zamaskowaną jednakże przez fragmentaryczny zapis kopalny).
Spis gatunków
| Eoabelisaurus | Pol i Rauhut, 2012 |
|---|---|
| E. mefi | Pol i Rauhut, 2012 |
Bibliografia
Diego Pol & Oliver W. M. Rauhut (2012). "A Middle Jurassic abelisaurid from Patagonia and the early diversification of theropod dinosaurs". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences doi: 10.1098/rspb.2012.0660
