Mochlodon

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj 
Opis do poprawy

Autor: Korekta:
Marcin Szermański

Tomasz Sokołowski

Maciej Ziegler

Mochlodon (mochlodont)
Długość: Patrz: Gatunki
Masa: ? kg
Miejsce występowania: Austria - Muthmannsdorf, Niederösterreich

(formacja Grünbach - grupa Gosau)

Węgry – Iharkút, hrabstwo Veszprém

(Formacja Csehbánya)

Czas występowania Patrz: Gatunki
Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Genasauria

Neornithischia

Cerapoda

Ornithopoda

Iguanodontia

Rhabdodontidae

Rhabdodon.jpg

Być może identycznie lub podobnie wyglądał Mochlodon - rekonstrukcja Rhabdodon.

Autor: "Hyrotrioskjan". [1]

Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Mochlodon to wątpliwy rodzaj późnokredowego przedstawiciela Iguanodontia, który żył na terenach obecnej kontynentalnej Europy. Początkowo był zaliczany (wówczas zwany Iguanodon suessi) jako kolejny gatunek należący do słynnego iguanodonta.

Gatunki

M. suessi

Długość: >1,4-1,6 m

Masa: ? kg

Czas: późna kreda (wczesny kampan)

Miejsce: Austria - Muthmannsdorf, Niederösterreich

Materiał kopalny:

Lektotyp to kość zębowa. Wg Sachsa i Hornunga (2006) jest to nieokreślony gatunek zalmoksesa (Zalmoxes sp.).


Materiał przypisany to ząb kości zębowej (PIUW 2349/3), ząb kości szczękowej (PIUW 2349/4), fragmentaryczna k. ciemieniowa (PIUW 2349/54), fragmentaryczna lewa k. łopatkowa (PIUW 3518; 162 mm*) należąca do osobnika podrosłego (ang. late juvenile), fragmentaryczna k. promieniowa(?) (PIUW 3517; 82* mm), pazur "dłoni"(?) (PIUW 2349/38), fragmentaryczna lewa k. udowa (PIUW 2349/III; 105 mm*) należące do osobnika młodego (ang. juvenile) oraz fragmentaryczna prawa(?) piszczelowa (PIUW 2349/35; 181 mm*) należąca do osobnika dorosłego (ang. adult).

Reszta materiału należąca do M. suessi i drugiego gatunku - M. robustum - została przypisana innym taksonom.

Gwiązdką* oznaczono dane szacunkowe.

M. vorosi

Długość: 1,8 m

Masa: ? kg

Czas: późna kreda (santon)

Miejsce: Węgry - Iharkút, hrabstwo Veszprém

Materiał kopalny:

Holotyp to lewa kompletna kość zębow z czteroma złamanymi zębami (MTM V 2010.105.1).

Materiał przypisany to lewa k. zaoczodołowa (MTM 2012.14.1), 2 prawe k. kwadratowe (MTM V 2010.110.1, V 2010.111.1), 2 lewe (MTM V 2010.105.1., 2012.15.1) i 2 prawe (MTM V 2010.107.1., V 2010.109.1.) k. zębowe (wszystkie 4 prawie kompletne), 6 fragmentarycznych k. zębowych (MTM V 2010 106.1, V 2010 107.1, V 2010 108.1, V 2010 109.1, V 2010.112.1, 2012.16.1), 15 zębów k. szczękowej i 23 zębów k. zębowej (MTM V 2000.01., V 2000.32., V 2000.33., V 2003.10., V 01.161., V 2003.14,– V.2003.16, V 01.64., 2012.17.1, 2012.18.1), izolowane kręgi szyjne (MTM 2012.19.1), grzbietowe (MTM 2010.118.1.) i ogonowe (MTM 2012.20.1, 2012.21.1), k. krzyżowa (MTM V 2010.121.1.), 3 k. krucze (MTM V 01.53., V 2010.122.1., V 2010.123.1.), 1 fragmentaryczna k. łopatkowa, (MTM 2012.22.1), kompletna k. ramienna (MTM V 2010.128.1.), kompletna k. łokciowa (MTM 2012.24.1), 2 prawie kompletne k. udowe (MTM V 01.225., V 2010.126.1.), 1 fragmentaryczna k. udowa (MTM 2012.25.1), kompletna k. piszczelowa (MTM V 2010.127.1.), 2 fragmentaryczne k. piszczelowe (MTM V 01.101., 2012.26.1) i 2 paliczki (MTM 2012.27.1, 2012.28.1).

Gwiązdką* oznaczono dane szacunkowe.

Historia taksonu i jego ważność

Dinozaura tego opisał (nie ustanawiając formalnie holotypu) austriacki paleontolog Emanuel Bunzel w 1871 roku pod nazwą Iguanodon suessi. Opierał się na kości zębowej (lektotyp) i dwóch małych trzonach kręgów ogonowych(?). 10 lat później Harry Seeley uznał, że gatunek ten reprezentuje nowy, nieznany jeszcze nauce rodzaj ornitopoda, więc ukuł dla niego nazwę Mochlodon. Dodatkowo, przypisał do niego materiał kopalny składający się z fragmentów kości łopatkowej i ciemieniowej, zakładając, że "prawdopodobnie" do niego należą.

Resztę materiału H.G. Seeley rozdzielił na 3 nowe taksony: Rhadinosaurus alcimus, Ornithomerus gracilis i Oligosaurus adelus (u hypodigma tego ostatniego była to prawdopodobnie kość śródstopia krokodylomorfa i niezidentyfikowane inne fragmenty). Do Oligosaurus adelus przypisał również 2 niekompletne kręgi (obecnie zaginione), uznane pierwotnie za pozostałości Iguanodon (= Mochlodon) suessi.

W 1899 roku Franz Nopcsa nazwał nowe skamieniałości (z obszarów Rumunii, Transylwania, Basen Haţeg) "M. robustum", lecz po dokładniejszych badaniach uznał je za kolejne szczątki należące do gatunku typowego. Trzy lata później ten sam naukowiec opisał inne skamieniałości należące do Ornithopoda, również z terenów obecnej Rumunii (Transylwania). Część z nich przypisał do M. suessi, a dla kolejnej utworzył nowy gatunek, dla którego wykorzystał wcześniej użyty przez siebie nieformalnie epitet gatunkowy - Mochlodon robustum. Zasugerował jednocześnie, że mochlodont może być tak naprawdę tym samym dinozaurem, co Rhabdodon, a różnice anatomiczne wynikają z dymorfizmu płciowego. M. robustum został (z poprawionym epitetem gatunkowym robustus) przemianowany przez tego samego uczonego na Rhabdodon robustus. W końcu, na początku XXI wieku, zdecydowano się utworzyć dla niego nowy rodzaj - Zalmoxes zawierający 2 gatunki (R. robustus został na nie rozbity).

Przypisany materiał do M. suessi wykazuje duże podobieństwa do Zalmoxes a zwłaszcza gatunku Z. shqiperorum. Zakładając, że materiał kopalny M. suessi i M. robustum (= Zalmoxes robustus) należał do jednego gatunku i gdyby kość zębowa M. suessi wykazałaby cechy diagnostyczne, takson ten można by uznać za ważny, a Zalmoxes za jego młodszy synonim. Jak się jednak okazuje, jest to nie możliwe, gdyż nie wykazuje tych cech, przez co często uważa się go za nomen dubium (np. Sachs i Hornung, 2006). Jako nieważny również traktowany jest Rhadinosaurus alcimus (DML). Nierzadko (np. Norman, 2004) uważa się go za możliwy młodszy synonim Rhabdodon - tak samo, jak inne opisane przez Seeleya dinozaury z 1881 roku: Ornithomerus gracilis i Oligosaurus adelus.

W 2012 roku Attila Ösi i in. opisali kolejny gatunek mochlodonta. Pochodzi on z obszaru dzisiejszych Węgier i jest bardzo podobny do austriackiego gatunku Mochlodon suessi, dla którego jest taksonem siostrzanym. M. vorosi żył na tych terenach w późnej kredzie – skały w których spoczywały jego skamieniałe szczątki datowane są na santon.

Tak jak gatunek typowy, M. suessi, jest małym przedstawicielem Rhabdontidae. Jego kości zostały odnalezione podczas prac wykopaliskowych odbywanych w zachodnich Węgrzech w latach 2001-2011. Spoczywają one obecnie w Węgierskim Muzeum Historii Naturalnej (MTM).

Etymologia

Nazwa rodzajowa Mochlodon oznacza "prętowaty ząb", zaś epitet typowego gatunku został nadany na cześć austriackiego geologa - Eduarda Suessa. Epitet drugiego gatunku honoruje węgierskiego paleontologa Attilę Vörösa.

Spis gatunków

Mochlodon Seeley, 1881 ?nomen dubium ?= Rhabdodon Matheron, 1869
M. suessi (Bunzel, 1871) Seeley, 1881 ?nomen dubium ?= Rhabdodon priscus Matheron, 1869
= Iguanodon suessi Bunzel, 1871
= "Mochlodon robustum" Nopcsa, 1899 nomen nudum
M. robustum Nopcsa, 1902 = Zalmoxes robustus i Zalmoxes shqiperorum (Nopcsa, 1902) Weishampel, Jianu, Csiki i Norman, 2003
= Rhabdodon robustus (Nopcsa, 1902) Nopcsa, 1915
M. vorosi Ösi, Prondvai, Butler i Weishampel, 2012

Bibliografia

Źródła naukowe:

Godefroit, P., Codrea, V. & Weishampel, D.B. (2009) Osteology of Zalmoxes shqiperorum (Dinosauria, Ornithopoda), based on new specimens from the Upper Cretaceous of Nalat-Vad (Romania). Geodiversitas 31 (3) : 525-553

Norman, D.B. (2004) Basal Iguanodontia. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press

Ősi, A., Prondvai, E., Butler, R. & Weishampel, D.B. (2012) Phylogeny, Histology and Inferred Body Size Evolution in a New Rhabdodontid Dinosaur from the Late Cretaceous of Hungary. PLoS ONE 7(9): e44318. doi:10.1371/journal.pone.0044318

Sachs, S. & Hornung, J. (2006) "Juvenile ornithopod (Dinosauria: Rhabdodontidae) remains from the Upper Cretaceous (Lower Campanian, Gosau Group) of Muthmannsdorf (Lower Austria)". Geobios 39 (3): 415–425. doi:10.1016/j.geobios.2005.01.003

Weishampel, D.B., Jianu C.-M. , Csiki Z. , & Norman D.B. (2003) "Osteology and phylogeny of Zalmoxes (n.g.), an unusual Euornithopod dinosaur from the latest Cretaceous of Romania". Journal of Systematic Palaeontology 1(2): 65–123

Inne:

Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford

Sachs, S. & Hornung, J.J. (online): http://dml.cmnh.org/2006Jun/msg00431.html

Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Mochlodon&oldid=8480”