Murusraptor
| Autor: |
| Kamil Kamiński |
| Murusraptor (murusraptor) | |
|---|---|
| Długość: | 6-6,5 m (osobnik nie w pełni dojrzały) |
| Masa: | ? |
| Miejsce występowania: | Argentyna - prowincja Neuquén |
| Czas występowania | późna kreda (turon – koniak) |
| Systematyka | Dinosauria |
Hipotetyczna, zapewne nieprawidłowa, rekonstrukcja szkieletu megaraptora, jako | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Murusraptor to rodzaj dość dużego mięsożernego megaraptoryda z późnej kredy Ameryki Południowej. Znany jest z niekompletnego, lecz dobrze zachowanego szkieletu, odkrytego w argentyńskiej prowincji Neuquén. Umożliwił on lepsze poznanie anatomii megaraptorydów. Charakteryzował się m.in. stosunkowo długą, niską czaszką z niewielkimi zębami i wysokim stopniem pneumatyzacji szkieletu.
Etymologia
Nazwa Murusraptor pochodzi od łacińskich słów murus („ściana”) oraz raptor, czyli „złodziej, „rabuś”. Odnosi się ona do okoliczności odkrycia szczątków tego zwierzęcia, które zostały wydobyte ze ściany kanionu. Epitet gatunkowy barrosaensis nawiązuje do nazwy formacji skalnej Sierra Barrosa.
Materiał kopalny
Holotyp (MCF-PVPH-411) to niekompletny szkielet, obejmujący fragmentaryczną czaszkę (puszka mózgowa, k. łzowa, przedczołowa, zaoczodołowa, kwadratowa, pterygoid, ectopterygoid, tylną część żuchwy oraz trzydzieści jeden zębów), dwanaście kręgów grzbietowych, krzyżowych i ogonowych, jedenaście żeber, pojedynczy łuk naczyniowy, gastralia, pazur przedniej kończyny, kompletną lewą i fragmentaryczną prawą k. biodrową, dalsze końce k. łonowych i kulszowych, prawą k. piszczelową i k. piętową. Odnalezione kości są widoczne na ilustracji obok.
Odkrycie i opis
Szczątki murusraptora odkryła kanadyjsko-argentyńska ekspedycja w 2001 r. na terenie prowincji Neuquén w Argentynie, 30 km na północ od miasta Plaza Huincul. Zostały opisane w 2016 r. przez duet słynnych paleontologów: Currie i Coria.
Budowa i paleobiologia
Na podstawie rozmiarów kości krzyżowej, biodrowej oraz piszczelowej Coria i Currie (2016) oszacowali długość ciała murosraptora na 6-6,5 m. Był to osobnik nie w pełni wyrośnięty, ale bliski osiągnięcia dorosłości. Świadczą o tym m.in. ściśle połączone kości mózgoczaszki, choć szwy są nadal widoczne. Wg autorów opisu, Murusraptor był większy niż spokrewniony z nim Megaraptor, choć cechował się delikatniejszą budową, i mógł osiągać rozmiary porównywalne z Orkoraptor i Aerosteon. Nie jest znany żaden element przedniej części czaszki tego zwierzęcia, jednak zachowane kości sugerują, że była ona niska, a pysk wąski i wydłużony. Inaczej niż u większości teropodów, kość łzowa miała kształt litery „T”. Jej budowa świadczy o tym, że w przeciwieństwie do wielu innych mięsożernych dinozaurów, Murusraptor nie miał rogów nad oczami, obecnych np. u Allosaurus czy Albertosaurus. Zęby wydają się stosunkowo małe w porównaniu do wielkości całego zwierzęcia. Charakteryzowały się one niewielkim ząbkowaniem i przypominały zęby Orkoraptor Największy z zachowanych zębów miał koronę o długości zaledwie 29 mm. Jedyny znany element kończyn przednich to pojedynczy pazur. Pozostałe megaraptorydy odznaczały się dużymi, silnymi łapami, uzbrojonymi w ogromne pazury. Można więc przypuszczać, że podobnie wyglądały kończyny murusraptora. Szkielet tego terpopda cechował się wysokim stopniem pneumatyzacji. Dotyczy ona m.in. kręgów, żeber oraz kości biodrowej. Wg autorów opisu żaden inny teropod podobnej wielkości nie miał tak mocno spneumatyzowanych kości. Może to świadczyć o jego wysokim metabolizmie. Coria i Currie sugerują, że Murusraptor i pozostałe megaraptorydy być może wiodły podobny tryb życia co bliżej z nimi niespokrewnione spinozaurydy. Wskazywać na to miałyby niskie, wydłużone czaszki i potężne ramiona z ogromnymi pazurami. Mogły być to cechy będące przystosowaniem do chwytania ryb.
Filogeneza
Murusraptor należał do dość zagadkowego kladu Megaraptora i rodziny Megaraptoridae, obejmującej teropody średniej wielkości, znane z południowych lądów okresu kredowego. Kontrowersyjna jest pozycja Megaraptora na drzewie rodowym teropodów. Były one klasyfikowane m.in. jako karnozaury z grupy Carcharodontosauria lub celurozaury w ramach Tyrannosauridae. Odkrycie murusraptora pozwoliło na najlepsze poznanie anatomii członków Megaraptora, ale nie wyjaśniło ich pozycji filogenetycznej. Coria i Currie podkreślają potrzebę dalszych odkryć i badań.
Gatunki
Murusraptor T. barrosaensis
| Murusraptor | Coria i {{Kpt|Currie}, 2016 | M. barrosaensis | Coria i {{Kpt|Currie}, 2016 |
Bibliografia
Coria, R., A., Currie, P., J. (2016). A New Megaraptoran Dinosaur (Dinosauria, Theropoda, Megaraptoridae) from the Late Cretaceous of Patagonia. PLoS ONE 11(7): e0157973. doi:10.1371/ journal.pone.0157973.
