Velafrons
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler | Krzysztof Lichota |
| Velafrons (welafronz) | |
|---|---|
| Długość: | >8 m (niedorosły osobnik) |
| Masa: | >3 t (niedorosły osobnik) |
| Miejsce występowania: | Meksyk - stan Coahuila |
| Czas występowania | 74-71 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Autor: Nobu Tamura [1]. | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Velafrons to rodzaj lambeozauryna (grzebieniastego hadrozauryda), którego skamieniałości odnaleziono w Meksyku w skałach datowanych na późny kampan. Został on uznany za oddzielny rodzaj na podstawie budowy czaszki - szkielety pozaczaszkowe lambeozaurynów są bowiem bardzo podobne.
Odkrycie i budowa
Welafronz jest znany z jednego z najbardziej kompletnych szkieletów dinozaurów odkrytych dotąd w Meksyku. Holotyp V. coahuilensis oznaczono CPC-59 (Colección Paleontológica de Coahuila - Kolekcja Paleontologiczna Coahuila). Został on uznany za pochodzący od młodego osobnika z powodu niekompletnego rozwoju grzebienia na czaszce, szczegółów budowy czaszki i rozmiarów w porównaniu do innych północnoamerykańskich lambeozaurynów. Czaszka jest duża w porównaniu do czaszek innych hadrozaurydów w podobnym stadium wzrostu. Być może jego grzebień był mniejszy u dorosłych osobników albo gatunek ten miał inny wzorzec rozwoju. Innym wytłumaczeniem tego faktu mogą być większe rozmiary welafronza w porównaniu do jego krewniaków, osiągających 9-10 m długości. Duże rozmiary nie są czymś niezwykłym wśród meksykańskich hadrozaurydów - dość wspomnieć o Kritosaurus sp. (ok. 11 m) czy Magnapaulia laticaudus (ok. 12,5 m, być może nawet do 16 m).
Środowisko życia
W czasach welafronza tereny na których go znaleziono były wybrzeżem morskim. W osadach formacji Cerro del Pueblo znaleziono amonity, małże, ślimaki, mozazaury, żółwie, krokodyle i dinozaury. Wśród tych ostatnich zidentyfikowano szczątki teropodów: troodontydów, ornitomimidów i tyranozaurydów. Wśród roślinożerców znaleziono chasmozauryna Coahuilaceratops, centrozauryna, neoceratopsa nie będącego ceratopsydem i nowego grzebieniastego hadrozauryda (lambeozauryna). Co ciekawe, w Ameryce Północnej w tamtym okresie żył jeden rodzaj płaskogłowego hadrozauryda - Kritosaurus, który miał szeroki zasięg geograficzny, oraz kilka lambeozaurynów (Parasaurolophus tubicen, Velafrons i lambeozauryn z Baja - Magnapaulia laticaudus), zasiedlające mniejsze obszary. Dinozaury znane są wyłącznie z formacji z południa Ameryki Północnej, więc nie wiemy co się w tym czasie działo na obszarach wysuniętych bardziej na północ, ponieważ obszary z wcześniejszych formacji, takich jak Judith River czy Dinosaur Park były przykryte przez morze, dzielące Amerykę Północną na dwie części.
Etymologia
Nazwa Velafrons odnosi się do charakterystycznego grzebienia dinozaura i znaczy "żaglowe czoło"; powstała z połączenia słów: vela (po hiszpańsku żagiel) i frons (łac. czoło). Epitet gatunkowy (coahuilensis) nadano od miejsca znalezienia - stanu Coahuila w północnym Meksyku.
Spis gatunków
| Velafrons | Gates, Sampson, Delgado de Jesíşs, Zanno, Eberth, Hernandez-Rivera, Aguillón Martínez i Kirkland, 2007 |
|---|---|
| V. coahuilensis | Gates, Sampson, Delgado de Jesíşs, Zanno, Eberth, Hernandez-Rivera, Aguillón Martínez i Kirkland, 2007 |
Bibliografia
Gates, Terry A.; Sampson, Scott D.; Delgado de Jesíşs, Carlos R.; Zanno, Lindsay E.; Eberth, David; Hernandez-Rivera, René; Aguillón Martínez, Martha C.; and Kirkland, James I. (2007). "Velafrons coahuilensis, a new lambeosaurine hadrosaurid (Dinosauria: Ornithopoda) from the Late Campanian Cerro del Pueblo Formation, Coahuila, Mexico". Journal of Vertebrate Paleontology 27 (4): 917–930
Mark A. Loewen, Scott D. Sampson, Eric K. Lund, Andrew A. Farke, Martha C. Aguillón-Martínez, Claudio A. de Leon, Rubén A. Rodríguez-de la Rosa, Michael A. Getty, David A. Eberth: Horned Dinosaurs (Ornithischia: Ceratopsidae) from the Upper Cretaceous (Campanian) Cerro del Pueblo Formation, Coahuila, Mexico. W: Michael J. Ryan, Brenda J. Chinnery-Allgeier, David A. Eberth (red.): New Perspectives on Horned Dinosaurs. The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium. Bloomington: Indiana University Press, 2010, ss. 99-116. ISBN 978-0-253-35358-0.
Prieto-Márquez, A. (2010) "Global phylogeny of hadrosauridae (Dinosauria: Ornithopoda) using parsimony and Bayesian methods" Zoological Journal of the Linnean Society, 2010, 159, 435–502. doi: 10.1111/j.1096-3642.2009.00617.x
Prieto-Márquez, Albert; Chiappe, Luis M. & Joshi, Shantanu H. (2012). The Lambeosaurine Dinosaur Magnapaulia laticaudus from the Late Cretaceous of Baja California, Northwestern Mexico. PLoS ONE 7(6): e38207. doi:10.1371/journal.pone.0038207
