Chenanisaurus
| Autor: | Korekta: |
| Kamil Kamiński |
| Chenanisaurus (chenanizaur) | |
|---|---|
| Długość: | 7-8 m |
| Masa: | ? t |
| Miejsce występowania: | Maroko, Sidi Chennane |
| Czas występowania | ok. 68-66 Ma
późna kreda (późny mastrycht) |
| Systematyka | Dinosauria |
| 400px
Rekonstrukcja Ekrixinatosaurus, abelizauryda o podobnej budowie żuchwy i zbliżonych rozmiarach, lecz prawdopodobnie bliżej niespokrewnionego z Chenanisaurus. | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Chenanisaurus był dużym mięsożernym teropodem, występującym na obszarze dzisiejszego Maroka w późnej kredzie. Był to jeden z największych przedstawicieli abelizaurydów, i jednocześnie jeden z ostatnich afrykańskich dinozaurów. Znaleziono tylko nieliczne fragmenty jego szkieletu. Chociaż przypominał budową żuchwy południowoamerykańskie karnotauryny, to prawdopodobnie nie był z nimi blisko spokrewniony, będąc stosunkowo bazalnym przedstawicielem swojej rodziny.
Odkrycie i opis
Fragment kości zębowej został znaleziony w Maroku w kopalni Sidi Chennane. Dwa zęby przedszczękowe, przypisane do tego gatunku, pochodzą z innej lokalizacji, odległej o 20 km. Później do Chenanisaurus przypisano też pojedynczy ząb szczękowy, odkryty i opisany jeszcze w 2005 r. przez Buffetaut i współpracowników. Przypisanie izolowanych zębów opiera się na ich bliskim pochodzeniu, podobnej wielkości i ogólnym podobieństwie. Chenanisaurus został oficjalnie nazwany i opisany w 2017 r. przez zespół paleontologów pod kierunkiem Nicholasa Longricha.
Materiał kopalny
Holotypem jest okaz oznaczony jako OCP DEK-GE 772. Obejmuje on przednią część lewej kości zębowej. Materiał przypisany to dwa zęby przedszczękowe i jeden ząb szczękowy..
Etymologia
Nazwa Chenanisaurus pochodzi od nazwy kopalni fosforanów Sidi Chennane, oraz greckiego słowa sauros, czyli „gad”, „jaszczur”. Epitet gatunkowy barbaricus oznacza „dziki”, „barbarzyński” odnosi się do historycznej nazwy północno-zachodniego wybrzeża Afryki.
Budowa
Chenanisaurus mógł być jednym z największych abelizaurydów, porównywalnym z Carnotaurus. Zachowany fragment kości zębowej sugeruje, że żuchwa była stosunkowo krótka i głęboka. Proporcjami przypominała żuchwy karnotaura i Ekrixinatosaurus, była jednak głębsza. Była ona brzusznie zakrzywiona, podobnie jak u przedstawicieli Carnotaurinae, i przeciwnie do niemal prostej żuchwy Majungasaurus. Pierwszy ząb kości zębowej był zredukowany. Podobny stan występuje u wielu innych abelizaurydów. Pozostałe zęby miały wysokie i smukłe korony, z silnie wypukłą przednia krawędzią i niemal prostą tylną. Ogólnie przypominały one uzębienie mażungazaura, były jednak większe.
Paleoekologia
Niedaleko szczątków Chenanisaurus znaleziono też pozostałości zauropoda, dużego czworonożnego roślinożercy, prawdopodobnie z grupy tytanozaurów. W późnej kredzie abelizaurydy i tytanozaury często żyły obok siebie. Sugeruje to, że mogły być częstą zwierzyną łowną tych mięsożerców. Prawdopodobnie Chenanisaurus żył w pobliżu wybrzeża morskiego, o czym świadczy duża liczba skamieniałości rekinów, mozazaurów, plezjozaurów, żółwi i krokodyli. Z kolei dinozaury i pterozaury były stosunkowo rzadkie.
Spis gatunków
| Chenanisaurus | Longrich, Perada-Suberbiola, Jalil, Khaldoune i Jourani, 2017 |
| C. barbaricus | Longrich, Perada-Suberbiola, Jalil, Khaldoune i Jourani, 2017 |
Bibliografia
Longrich, N.R.; Pereda-Suberbiola, X.; Jalil, N.-E.; Khaldoune, F.; Jourani, E. (2017). "An abelisaurid from the latest Cretaceous (late Maastrichtian) of Morocco, North Africa". Cretaceous Research. doi:10.1016/j.cretres.2017.03.021
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ekrixinatosaurus-novasi-a-prehistoric-sergey-krasovskiy.jpg){kind=link}