Serikornis
Autor: | Korekta: |
Kamil Kamiński |
Serikornis (serikornis) | |
---|---|
Długość: | ok. 0,5 m |
Masa: | ? kg |
Miejsce występowania: | Chiny, Liaoning |
Czas występowania | ok. 163,5-157 Ma |
Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja serikornisa polującego na pająka. Autor: Emily Willoughby. [3]. |
Wstęp
Serikornis to niewielki teropod z późnej jury, występujący na terenie dzisiejszych Chin. Był on prymitywnym przedstawicielem kladu Paraves, blisko spokrewnionym z Eosinopteryx czy Pedopenna. Podobnie jak u wielu innych dinozaurów, których szczątki odkryto w prowincji Liaoning, także u serikornisa zachowały się ślady opierzenia. Dzięki temu ma on duże znaczenie dla zrozumienia ewolucji piór i zdolności do lotu.
Etymologia
Nazwa Serikornis pochodzi od greckiego słowa serikos, czyli „jedwab” w nawiązaniu z piór, pokrywających jego ciało, oraz ornis, czyli „ptak”. Epitet gatunkowy honoruje San Ge, za jego wkład w poszerzanie wiedzy o jurajskich i kredowych ekosystemach Azji.
Materiał kopalny
Holotyp (PMOL-AB00200) to w zasadzie kompletny szkielet wraz ze śladami piór. Brakuje jedynie fragmentów kilku kości kończyn, a większość czaszki jest rozbita.
Budowa i paleobiologia
Spośród kości czaszki jedynie pysk zachował się w dość dobrym stanie. Wyrostek szczękowy kości przedszczękowej był krótki i nie wykluczał kości szczękowej z brzusznej krawędzi nozdrzy zewnętrznych, podobnie jak u Archaeopteryx, Anchiornis oraz większości teropodów. Przednie zęby były gęsto upakowane jak u troodontydów. Co ciekawe, cztery pierwsze zęby szczękowe były dwa razy dłuższe niż pozostałe.
Kręgosłup serikornisa jest niemal kompletny, ale ze wzglądu na sposób jego zachowania szczegóły budowy kręgów są trudne do zidentyfikowania. Można wyróżnić dziewięć kręgów szyjnych i dwadzieścia siedem ogonowych. Prześwietlenie szkieletu ujawniło pneumatyzację co najmniej przednich kręgów szyjnych, co sugeruje obecność worków powietrznych, obecnych też u wielu innych teropodów. Ogon był prawie cztery razy dłuższy od kości udowej. Kończyny przednie były dość długie, choć krótsze niż u anchiornisa i Archaeopteryx (kość ramienna prawie dorównywała kości udowej) i zakończone trzema palcami, uzbrojonymi w pazury. Kość piszczelowa przewyższała długością kość udową o ponad 40%, ale była proporcjonalnie krótsza niż u Anchiornis. Serikornis miał też unikalne cechy budowy kości kruczej i miednicy.
Niemal całe ciało serikornisa pokryte było piórami. Opierzenie obejmowało nawet palce u stóp. Pióra występujące na szyi przypominały struktury opisane u Sinornithosaurus. Plecy pokrywały pióra o dobrze zaznaczonych dudkach i poprzecznie ustawionych chorągiewkach. Opierzenie kończyn przednich było tworzone przez krótkie, smukłe, symetryczne struktury, z których najdłuższe znajdowały się na przedramionach i na dystalnych (dalszych) końcach dłoni. Ogon pokryty był puchowatymi piórami.
Symetryczna budowa piór serikornisa wskazuje, że nie były one zbyt dobrze przystosowane do latania. Ich główna funkcja mogła być czysto pokazowa lub związana z wyborem partnera. Serikornis był więc prawdopodobnie głównie naziemnym zwierzęciem, choć długie i smukłe paliczki dłoni w połączeniu z zakrzywionymi pazurami mogły mu pomagać we wspinaniu się na drzewa. Autorzy opisu serikornisa w związku z tym uważają, że rozwój opierzenia wśród najbardziej bazalnych przedstawicieli Paraves nie wiązał się z jego funkcją aerodynamiczną. Podobnie pneumatyzacja szkieletu miała wynikać głównie z wysokiego metabolizmu, a nie służyć wykształcaniu zdolności do lotu.
Spis gatunków
Serikornis | Lefevre, Cau, Cincotta, Dongyou, Chinsamy, Escuillie i Godefroit, 2017 |
S. sungei | Lefèvre, Cau, Cincotta, Dongyou, Chinsamy, Escuillié i Godefroit, 2017 |
Bibliografia
Lefèvre, U., Cau, A., Cincotta, A., Hu, D., Chinsamy, A., Escuillié, F., Godefroit, P. (2017) “A new Jurassic theropod from China documents a transitional step in the macrostructure of feathers.” The Science of Nature 104:74 DOI: https://doi.org/10.1007/s00114-017-1496-y