Amurosaurus

Autor:	Korekta:
Kamil Kamiński

---

Amurosaurus (amurozaur)
Długość:	8 m
Masa:	3 t
Miejsce występowania:	Rosja – Wschodnia Syberia (formacja Udurchukan)
Czas występowania	ok. 70-66 Ma późna kreda (późny mastrycht)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Cerapoda Ornithopoda Iguanodontia Hadrosauridae Lambeosaurinae
Rekonstrukcja. Autor: Debivort [4]

Wstęp

Amurosaurus to rodzaj lambeozauryna z późnej kredy Rosji. Ogólnym pokrojem ciała przypominał on pozostałe hadrozaury, a wygląd czaszki z charakterystycznym grzebieniem upodabniał go do bardziej znanego korytozaura. Amurosaurus to najliczniej reprezentowany w zapisie kopalnym rosyjski dinozaur.

Materiał kopalny

Holotyp to okaz AEHM 1/12 – lewa kość szczękowa i zębowa.

Oprócz tego znane są inne okazy, reprezentujące liczne elementy czaszki i szkieletu pozaczaszkowego. Szczątki te należą do wielu rożnych osobników, będących w różnym wieku. Dzięki temu szkielet amurozaura jest znany niemal w całości. Brakuje jedynie kilku kości czaszki, fragmentów żeber, elementów niektórych kręgów i drobnych kawałków kości miednicy (zob. rys. obok). Niektóre z kości uległy uszkodzeniu podczas transportu. 

Etymologia

Nazwa Amurosaurus pochodzi od wielkiej syberyjskiej rzeki Amur i greckiego słowa sauros („gad”, „jaszczur”). Epitet gatunkowy honoruje rosyjskiego paleontologa Anatolego Riabinina.

Rekonstrukcja szkieletu z zaznaczonymi na biało znanymi elementami. Źródło: Godefroit i in., 2004. [1].

Historia taksonu

Złoże kości amurozaura zostało odkryte na Syberii w 1984 r. Rosyjscy paleontolodzy Yuri Bolotsky i Sergei Kurzanov dokonali wstępnego opisu szczątków i nadali nazwę Amurosaurus. Dopiero trzynaście lat później bogaty materiał kopalny omawianego dinozaura został dokładnie opisany przez Godefroita i współpracowników.

Dolna szczęka holotypu. Źródło: Godefroit i in., 2004. [2].

Budowa

Amurosaurus pod względem budowy nie odbiegał zbytnio od pozostałych lambeozaurynów. Był dość dużym zwierzęciem, jednak wyraźnie ustępował rozmiarami najokazalszym przedstawicielom swojej rodziny. Różnił się od nich kilkoma cechami czaszki oraz kończyn przednich. Dostępny materiał kopalny pozwala odtworzyć większość czaszki, brakuje jedynie górnej części pyska i znajdującego się na jej szczycie grzebienia kostnego. Często przedstawia się amurozaura z grzebieniem podobnym jak u korytozaura, nie wiadomo jednak z całą pewnością czy taka rekonstrukcja jego czaszki jest poprawna. Z przodu głowy znajdował się zapewne bezzębny dziób (również nieznany u tego dinozaura), zaś dalej w głębi paszczy w kościach szczękowych i zębowych wyrastały baterie zębowe typowe dla hadrozaurydów. Szkielet pozaczaszkowy amurozaura został dobrze poznany, nie zawiera on jednak zbyt wielu diagnoza. Unikatowy był sigmoidalny kształt kości łokciowej i promieniowej w bocznym i górnym widoku (Godefroit i in., 2004).

Replika szkieletu w Brukseli. Autor zdjęcia: MWAK [3].

Spis gatunków

Amurosaurus	{{Kpt[[Yuri Bolotsky	Bolotsky]]}} i Kurzanov, 1991
A. riabinini	{{Kpt[[Yuri Bolotsky	Bolotsky]]}} i Kurzanov, 1991

Bibliografia

Godefroit, P., Bolotsky, Y.L., & Van Itterbeeck, J. (2004). “The lambeosaurine dinosaur Amurosaurus riabinini, from the Maastrichtian of Far Eastern Russia”. Acta Palaeontologica Polonica 49(4): 585–618.

Paul, G.S. (2010). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University.