Struthiosaurus
Potrzebna weryfikacja; niektóre dane mogą nie być prawdziwe
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler | Adrian Tkocz |
| Struthiosaurus (strutiozaur) | |
|---|---|
| Długość: | do 3 (?4) m |
| Masa: | do 300 (?700) kg |
| Miejsce występowania: | Austria, Rumunia, Francja, |
| Czas występowania | 83,5-65,5 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja przyżyciowa Struthiosaurus. Autor: Alain Beneteau [1] | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Struthiosaurus ("strusi jaszczur") to jeden z najmniejszych nodozaurydów. Żył w późnej kredzie. Jest on, obok Hungarosaurus, jednym z dwóch ważnych rodzajów ankylozaurów z Europy. Wiele z opisanych głównie w XIX wieku ankylozaurów uważa się obecnie za synonimy strutiozaura. Jak dotąd znamy jego dwa lub trzy gatunki.
Gatunki strutiozaura
Struthiosaurus austriacus
Długość: 3 m;
Masa: 300 kg;
Czas: późna kreda (wczesny kampan; 83,5-76,2 Ma);
Miejsce: Austria (formacja Gosau);
Materiał kopalny: holotyp UWPI 2349/6 to niekompletna czaszka należąca do osobnika młodocianego (subadult). Materiał przypisany UWPI 2349/17, 2349/n.n. to 2 elementy sklepienia czaszki (większy od holotypu). Inne przypisane szczątki to ząb, izolowane elementy pozaczaszkowe, osteodermy.
To gatunek typowy. Żył we wczesnym kampanie, około 83-76 milionów lat temu. Był mniejszy od S. transylvanicus - miał krótszą puszkę mózgową o 20%. Kość kwadratowa i kość przypotyliczna są niezrośnięte, w przeciwieństwie do S. transylvanicus. Szczątki znaleziono w Muthmannsdorf w Austrii (stąd nazwa gatunkowa). Poznany na podstawie powierzchni podstawy czaszki, którą uważano niegdyś za należącą do teropoda i mającą status nomen dubium.
Struthiosaurus transylvanicus
Długość: 3 (?4) m;
Masa: 300 (?700) kg;
Czas: późna kreda (późny mastrycht; 69-65,5 Ma);
Miejsce: Rumunia (formacja Sanpetru);
Materiał kopalny: osobnik BMNH R4966 to elementy składające się na fragmentaryczną czaszkę, należącą do osobnika dorosłego. Dodatkowy (przypisany?) materiał to elementy pozaczaszkowe, osteodermy.
Może to być młodszy synonim S. austriacus - z tego powodu nie znajduje się w analizie Thompsona i in. (2012). Bardzo często określa się go jako Struthiosaurus cf. austriacus (np. Pereda-Suberbiola, 1993; Pereda-Suberbiola i Galton, 1994). Różnice między nim, a S. austriacus mogą wynikać ze zmian ontogenicznych, a S. transylvanicus (okaz BMNH R4966) jest dorosłym osobnikiem. Opancerzenie zawierało typowe dla nodozaurydów kolce. Szczątki znaleziono w warstwach Sanpetru w okręgu Hunedoara w Rumunii. Datuje się je na późny mastrycht (69-65,5 Ma), przez co może być najmłodszym przedstawicielem Nodosauridae (Pereda-Suberbiola, 1992). Nazwa gatunkowa pochodzi od Transylwanii - rumuńskiego regionu, kojarzonego powszechnie z Draculą.
Struthiosaurus languedocensis
Długość: 2,5-3 m
Masa: ? kg
Czas: późna kreda (wczesny kampan; 83,5-76,2 Ma);
Miejsce: Francja - Hérault (nienazwana formacja);
Materiał kopalny: holotyp UM2 OLV-D50 A–G CV to kompletne synsakrum, pas miedniczny i 4 (najbardziej ogonowe/tylne) kręgi grzbietowe. Materiał przypisany to 3 izolowane zęby (UM2 OLVD18–20 CV), dystalny krąg ogonowy z zrośniętym szewronem (OLV-D29 CV), wyrostek kręgu szyjnego (OLV-D27 CV) i 2 osteodermy (OLV-D21–22 CV).
Opisany został na podstawie materiału zawierającego kręgi grzbietowe, pasa miednicznego i synsakrum (kości powstałej ze zrośnięcia kręgów krzyżowych, niekiedy także kilku kręgów piersiowych i ogonowych, łączącej się z kośćmi biodrowymi). Różni się od innych gatunków budową kręgów ogonowych i kości kulszowej. Synsakrum zawiera 10 przyrośniętych kręgów, w tym 5 grzbietowych, 4 krzyżowe i 1 ogonowy. Podobną budową (5+4+1) charakteryzuje się także synsakrum Polacanthus foxii, jednak występują istotne różnice. Później zaliczono do S. languedocensis także inny materiał. Szczątki znaleziono w basenie Villeveyrac-Meze w południowej Francji. Długość dinozaura oszacowano na mniej niż 3 m. Podobnie jak S. austriacus, żył we wczesnym kampanie.
Niezidentyfikowane osobniki strutozaura
cf. Struthiosaurus sp. z Cazedarnes
Nieliczne szczątki tego gada znajdują się w kolekcji UPMC PV (Laboratoire de Paleontologiedes Vertebres, Universite Pierre et Marie Curie, Paris), a są to: łuk neuralny kręgu szyjnego i(?) 2 osteodermy. Zostały one odnalezione w Cazadarnes na południu Francji, w pokładach zwanych warstwami "Gres B reptiles". Są one datowane na późny kampan.
cf. Struthiosaurus sp. z Rennes-le-Chateau
Jego jedyna skamieniałość należy do kolekcji ME (Musee des Dinosaures, Esperaza, Aude), a jest to wyrostek kolcopodobny. Został odnaleziony w Rennes-le-Chateau (RC10), w złożu "Marnes rouges de la Maurine", datowanym na wczesny mastrycht.
Struthiosaurus sp. z półwyspu Iberyjskiego
Materiał kopalny: dolna szczęka (MCNA L1.B.110 i MCNA L1.A.10) i 2 elementy pancerza szyjnego. Pochodzą z mastrychtu, a zostały przypisane do rodzaju Struthiosaurus przez Peredę-Suberbiolę i in. (1995) na podstawie cech diagnostycznych.
Paleoekologia
Struthiosaurus transylvanicus żył na wyspie Hateg wśród wielu innych dinozaurów, np. prawdopodobnego alwarezzauryda Heptasteornis, rabdodontydów, takich jak Zalmoxes i Rhabdodon, hadrozauroida Telmatosaurus oraz tytanozaura Magyarosaurus. Natomiast w osadach austriackich znaleziono, prócz strutiozaura, także rabdodontydy Rhabdodon. Znaleziono tam też zęby teropoda, opisane jako Megalosaurus pannoiensis, który prawdopodobnie z megalozaurem miał niewiele wspólnego. Zapewne w podobnej faunie żyły także inne gatunki Struthiosaurus.
Spis gatunków
| Struthiosaurus | Bunzel, 1870 |
|---|---|
| = Danubiosaurus | Bunzel, 1871 |
| = Crataeomus | Seeley, 1881 |
| = Pleuropeltus | Seeley, 1881 |
| = Lepisanosaurus | Nopcsa, 1918 |
| S. austriacus | Bunzel, 1871 |
| = Crataeomus pawlowitschii | Seeley, 1881 |
| = Crataeomus lepidophorus | Seeley, 1881 |
| = Pleuropeltus suessii | Seeley, 1881 |
| ?= S. transylvanicus | Nopcsa, 1915 |
| = S. transilvanicus | Nopcsa, 1915 |
| S. languedocensis | Garcia i Pereda-Suberbiola, 2003 |
Bibliografia
Pereda-Suberbiola, J. (1992) A revised census of European Late Cretaceous nodosaurids (Ornithischia: An kylosauria): last occurrence and possible extinction scenarios. Terra Nova, 4, 641-648
Pereda-Suberbiola, X. (1993) ARMOURED DINOSAURS FROM THE LATE CRETACEOUS OF SOUTHERN FRANCE : A REVIEW. Revue de Paleobiologie, Vol. spec. No 7. ISSN 0253-6730, 163-172
Pereda-Suberbiola, X. & Galton, P.M (1994) A revision of the cranial features of the dinosaur Struthiosaurus uustriacus BUNZEL (Ornithischia: Ankylosauria) from the Late Cretaceous of Europe. PGcolalbont. hbh. 191/2, 173-200
Pereda-Suberbiola, X., Astibia, H. & Buffetaut, E. (1995) New remains of the armoured dinosaur Struthiosaurus from the late Cretaceous of the Iberian peninsula (Laiio locality, Basque-Cantabric basin). Bull. Soc. giol. France, 1995, t. 166, no 2, 207-211
Pereda-Suberbiola, X. & Garcia R. (2003) A NEW SPECIES OF STRUTHIOSAURUS (DINOSAURIA: ANKYLOSAURIA) FROM THE UPPER CRETACEOUS OF VILLEVEYRAC (SOUTHERN FRANCE). Journal of Vertebrate Paleontology 23(1):156–165
Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2012) Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora). „Journal of Systematic Palaeontology”. Journal of Systematic Palaeontology, Vol. 10, Issue 2, June 2012, 301–312
Vickaryous, M.K., Maryańska, T. & Weishampel, D.B. (2004) "Ankylosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P., & Osmólska, H. (red.) "The Dinosauria" Berkeley: University of California Press, 363-392
http://dml.cmnh.org/2003Apr/msg00123.html
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [2]
Paul, G. S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
