Achillesaurus
| Autor: | Kamil Kamiński |
| Achillesaurus (achillezaur) | |
|---|---|
| Miejsce | Argentyna, Rio Negro |
| Czas |
ok. 86-83 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja. Autor: Levi Bernardo. [ | |
Wstęp
Achillesaurus to rodzaj niewielkiego teropoda z rodziny Alvarezsauridae, którego nieliczne znane skamieniałości odkryto na terenie dzisiejszej Argentyny. Może być młodszym synonimem Alvarezsaurus, znanego z tej samej formacji skalnej.
Etymologia
Nazwa Achillesaurus nawiązuje do mitycznego Achillesa z Iliady Homera. Jego słabym punktem byłą pięta, a właśnie za pomocą cech budowy tej części ciała zdiagnozowano omawianego teropoda. Epitet gatunkowy honoruje Rafaela Manazonne, paleonologa-amatora, który dostarczył cennych informacji na temat lokalizacji skamieniałości w Patagonii i uczestniczył w pracach terenowych.
Materiał kopalny
Holotyp (MACN-PV-RN 1116) to niekompletny szkielet pozaczaszkowy, obejmujący kręg krzyżowy, kilka kręgów ogonowych, szewrony, lewą k. biodrową, fragmenty k. udowej i piszczelowej wraz z k. skokową oraz fragmenty lewego śródstopia.
Budowa
Achillesaurus zapewne przypominał ?inne alwarazaurydy i był niewielkim, lekko zbudowanym dwunożnym zwierzęciem o krótkich kończynach przednich, zakończonych prawdopodobnie tylko jednym palcem z pokaźnym pazurem. Dokładny wygląd pozostaje jednak przedmiotem domysłów z powodu ubogiego materiału kopalnego. Relatywnie mały jak w odniesieniu do innych dinozaurów, jak na przedstawiciela swojej rodziny Achillesaurus był całkiem sporych rozmiarów. Od swoich krewniaków odróżniał się budową kręgów ogonowych, miednicy i kończyn tylnych. Stopy nie miały wykształconej struktury arctometatarsus.
Historia taksonu
Achillesaurus został opisany w 2007 r. przez duet paleontologów w składzie: Augustin Martinelli i Ezequiel Vera. W 2012 r. Makovicky i in. uznali, że jest on synonimem Alvarezsaurus. Oba rodzaje są znane z fragmentarycznych szczątków, odkrytych w osadach formacji Bajo de la Carpa, a różnice między nimi są subtelne. W nowszych opracowaniach (np. Xu i in., 2018) są one z reguły traktowane jako odrębne rodzaje, a Achillesaurus jest bardziej bazalny. Jednak np. Fowler i in. (2020) podzielają pogląd o synonimozacji.
Achillesaurus został opisany jako przedstawiciel Alvarezsauridae, jednak niektóre analizy (np. Lee i in., 2019) wskazują, że mógł on być nieco prymitywniejszym członkiem Alvarezsauroidea.
Spis gatunków
| Achillesaurus | Martinelli i Vera, 2007 |
| = ?Alvarezsaurus | Bonaparte, 1991 |
| A. manazonnei | Martinelli i Vera, 2007 |
| = ?Alvarezsaurus calvoi | Bonaparte, 1991 |
Bibliografia
Fowler, D.W., Wilson, J.P., Freedman Fowler, E.A., Noto, C.R., Anduza, D. & Horner, J.R. (2020). "Trierarchuncus prairiensis gen. et sp. nov., the last alvarezsaurid: Hell Creek Formation (uppermost Maastrichtian), Montana". Cretaceous Research. in press: Article 104560. doi:10.1016/j.cretres.2020.104560
Makovicky, P.J.; Apesteguía, S.N.; Gianechini, F.A. (2012). "A New Coelurosaurian Theropod from the La Buitrera Fossil Locality of Río Negro, Argentina". Fieldiana Life and Earth Sciences. 5: 90–98. doi:10.3158/2158-5520-5.1.90
Martinelli, A.G. & Vera, E.I. (2007). "Achillesaurus manazzonei, a new alvarezsaurid theropod (Dinosauria) from the Late Cretaceous Bajo de la Carpa Formation, Río Negro Province, Argentina". Zootaxa. 1582: 1–17. doi:10.11646/zootaxa.1582.1.1
Xu, X., Choiniere, J., Tan, Q., Benson, R.B.J; Clark, J., Sullivan, C., Zhao, Q., Han, F., Ma, Q., He, Y., Wang, S., Xing, H., Tan, L. (2018). "Two Early Cretaceous Fossils Document Transitional Stages in Alvarezsaurian Dinosaur Evolution". Current Biology. 28, 1-8. doi:10.1016/j.cub.2018.07.057
Lee, S., Park, J.-Y., Lee, Y.-N., Kim, S.-H., Lu, J., Barsbold, R., & Tsogtbaatar, K. (2019). “A new alvarezsaurid dinosaur from the Nemegt Formation of Mongolia" Scientific Reports, 9: 15493. doi:10.1038/s41598-019-52021-y
