Antarctopelta

Autor:	Jakub Starzyński
Korekta:	Maciej Ziegler, Marcin Szermański, Paweł Konarzewski

---

Antarctopelta (antarktopelta)
Długość	4 m
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Antarktyda - Wyspa Jamesa Rossa (formacja Santa Marta)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 71,2-70,8 Ma późna kreda - (mastrycht)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Thyreophora Ankylosauria Parankylosauria
Rekonstrukcja Stegouros. Antarctopelta wyglądała podobnie i była większa. Autor: Mauricio Alvarez [2]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eformacja \u003Ca href=\"/index.php?title=Santa_Maria\u0026amp;action=edit\u0026amp;redlink=1\" class=\"new\" title=\"Santa Maria (strona nie istnieje)\"\u003ESanta Maria\u003C/a\u003E, Wyspa Jamesa Rossa, \u003Ca href=\"/wiki/Antarktyda\" class=\"mw-redirect\" title=\"Antarktyda\"\u003EAntarktyda\u003C/a\u003E|\u003Csmall\u003E\u003Ci\u003EA. oliveroi\u003C/i\u003E - holotyp MLP 86-X-28-1.\u003Cbr\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"formacja Santa Maria, Wyspa Jamesa Rossa, Antarktyda|A. oliveroi - holotyp MLP 86-X-28-1.\n","link":"","lat":-63.9266659999999973251760820858180522918701171875,"lon":-57.81416699999999764258973300457000732421875,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Antarctopelta oliveroi jest gatunkiem średniej wielkości ankylozaura żyjącego w późnej kredzie na terytorium dzisiejszej Antarktydy. Antarktopelta to największy znany przedstawiciel niezwykłego kladu Parankylosauria. Swoim wyglądem zapewne przypominał bliskiego kuzyna z Chile Stegouros.

Lokalizacja

Szkielet został odnaleziony w osadach formacji Santa Marta, która była osadzona w płytkim środowisku morskim i zawiera także skamieliny morskie, takie jak zęby rekinów, pozostałości mozazaura Taniwhasaurus antarcticus, a także amonity. Okaz antarktopelty został zlokalizowany na Wyspie Jamesa Rossa w pobliżu Półwyspu Antarktycznego w 1986 roku i jest pierwszym dinozaurem odkrytym w Antarktyce. Pomimo to dinozaur ten został nazwany i opisany dopiero w roku 2006.

Materiał kopalny

Bardzo niekompletny szkielet (holotyp MLP 86-X-28-1) zawierający fragmenty czaszkowe (lewa kość zębowa z zębem, trzy izolowane zęby, kilka innych fragmentów), kręgosłupa (kilka kręgów szyjnych, żeber, 2 niekompletne kręgi grzbietowe, trzy krzyżowe, 8 ogonowych) i kończyn (część łopatki, kości biodrowej, udowej, kilka kości stopy) i 6 morfotypów osteoderm.

Paleobiologia

Porównanie anatomii osteodermów na końcu ogona Stegouros (po prawej) i Antarctopelta (po lewej). Źródło: Soto-Acuña i in., 2021 [1]

Wcześniejsze badania sugerowały, że Antarctopelta z Wyspy Jamesa Rossa to osobnik młodociany. Jednakże hipoteza ta może być obalona przez fakt, że kręgi antarktopelty ukazują całkowite połączenie łuków nerwowych i trzonów kręgów. Osobnik młodociany powinien mieć widoczne szwy między kręgami. Poza tym wstępna analiza histologiczna kilku żeber i kości palców pokazuje wewnętrzne struktury kostne, których osobnik młodociany nie powinien posiadać. dowodzi to, że odkryty okaz antarktopelty mógł być osobnikiem w pełni dorosłym (Salgado i Gasparini, 2006). Badanie histologiczne przeprowadzone przez Cedrę i in. (2019) wykazało, że okaz typowy w chwili śmierci był dojrzałym płciowo osobnikiem. Mimo ciężkich warunków środowiskowych Antarctopelta odznaczała się podobnym sposobem wzrostu jak jej kuzyni z wyższych szerokości geograficznych.

Systematyka

Ooczątkowo uważano, że Antarctopelta posiadała cechy zarówno ankylozaurów, jak i nodozaurów, przez co sprawiała problemy w przydziale do odpowiedniej rodziny. Salgado i Gasparini przydzielili antarktopeltę do Ankylosauria incertae sedis (o niepewnej pozycji). Analiza Thompsona i in. (2012) wskazuje, że jest to najbardziej bazalny nodozauryd. Arbour i Currie (2015) klasyfikują go jako Nodosauridae indet., w dodatku nomen dubium. Analiza przeprowadzona przez Soto-Acuñę i in. (2021) wykazała, że Antarctopelta to prymitywny ankylozaur blisko spokrewniony z Stegouros i Kunbarrasaurus. Tworzą one klad Parankylosauria zamieszkujący dawne obszary Gondwany.

Etymologia

Antarctopelta została nazwana przez argentyńskich paleontologów Leonardo Salgado i Zulmę Gasparini. Nazwa pochodzi od miejsca znaleziska oraz greckiego słowa pelta ("tarcza"). Nazwa gatunkowa (oliveroi) pochodzi od nazwiska argentyńskiego geologa Eduardo Olivero, który długo pracował na Antarktydzie i odkrył pozostałości dinozaura.

Spis gatunków

Antarctopelta	Salgado i Gasparini, 2006	?nomen dubium?
A. oliveroi	Salgado i Gasparini, 2006	?nomen dubium

Wybrana bibliografia

Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) "Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs". Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2015.1059985

Cerda, I. A., Gasparini, Z., Coria, R. A., Salgado, L., Reguero, M., Ponce, D., ... & Moly, J. (2019). "Paleobiological inferences for the Antarctic dinosaur Antarctopelta oliveroi (Ornithischia: Ankylosauria) based on bone histology of the holotype". Cretaceous Research, 103, 104171. doi:10.1016/j.cretres.2019.07.001

Salgado, L. & Gasparini, Z. (2006) "Reappraisal of an ankylosaurian dinosaur from the Upper Cretaceous of James Ross Island (Antarctica)" Geodiversitas, 28 (1), 119–135.

Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2012) "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)" Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2011.569091

Soto-Acuña, S., Vargas, A. O., Kaluza, J., Leppe, M. A., Botelho, J. F., Palma-Liberona, J., ... & Rubilar-Rogers, D. (2021). "Bizarre tail weaponry in a transitional ankylosaur from subantarctic Chile". Nature, 600(7888), 259-263. doi:10.1038/s41586-021-04147-1