Saurornithoides

Autor:	Korekta:
Maciej Ziegler	Krzysztof Lichota

Saurornithoides (zaurornitoid)
Długość:	1,5-1,9 m
Masa:	12-20 kg
Miejsce występowania:	Mongolia, być może Chiny
Czas występowania	74-70 Ma późna kreda (późny kampan)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Coelurosauria Paraves Troodontidae
Holotyp. Autor: Jaime A. Headden(?) [1]

Wstęp

Saurornithoides to troodontyd żyjący na terenie Azji w późnej kredzie. Był szybkim, zwinnym, inteligentnym i zapewne opierzonym dinozaurem. Przypuszcza się, że dzięki dużym oczom mógł polować w nocy, lecz jego pożywieniem mogły być też rośliny. Był późnym, zaawansowanym przedstawicielem swojej grupy, a jego bliskimi krewnymi są Troodon i Zanabazar. Żył w otoczeniu takich dinozaurów jak Velociraptor mongoliensis, Oviraptor philoceratops, Avimimus portentosus i Protoceratops andrewsi.

Odkrycie i etymologia

Saurornithoides został odkryty w 1923 roku przez Chińczyka biorącego udział w ekspedycji Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej do Azji Centralnej. Jego nazwa znaczy "jaszczur z ptasią czaszką" lub "ptakopodobny teropod", a dosłownie "jaszczuro- i ptakopodobny". Osborn nazwał tak dinozaura ze względu na to, że był bardzo ptasi, jak na znane w 1924 roku teropody. Epitet gatunkowy odnosi się do Mongolii - miejsca znalezienia.

Materiał kopalny, lokalizacja

Znaleziono cztery osobniki, jednak trzy z nich, pochodzące z Chin, mogą nie należeć do S. mongoliensis.

Holotyp (AMNH 6516) to szkielet należący do osobnika mierzącego ok. 1,56 m i ważącego ok. 13 kg. W jego skład wchodzą: czaszka (19 cm), żuchwy, kręgi grzbietowe (9, 10, 11, 12), kręgi krzyżowe (1-5), kręgi ogonowe (1-4), niekompletne szewrony (1-3), niekompletna kość łonowa, kość biodrowa, górna część k. udowej, piszczel, kości "dłoni", śródstopia i stopy. Okaz pochodzi z osadów formacji Djadokhta.

Przypisany tymczasowo przez Norella i Hwang (2004) osobnik oznaczony IGM 100/1083 to szkielet należący do osobnika długości 1,85 m i ważącego 21 kg. Jest bardzo podobny do holotypu a różni je jedynie wielkość. W jego skład wchodzą: fragment kości szczękowej, niekompletna kość kwadratowa, niekompletny przedni kręg szyjny i grzbietowy, mały fragment kości krzyżowej, 3 izolowane dystalne kręgi ogonowe, dystalny fragment kości stępu, pazur ze stopy (II), 2 niekompletne kości śródstopia i 5 izolowanych paliczków. Okaz pochodzi z osadów Ukhaa Tolgod.

Kolejny przypisany osobnik (Currie i Peng, 1993) to szkielet młodego osobnika o długości ok. 68 cm i masie 1,1 kg oznaczony IVPP V10597. W skład okazu wchodzą jedynie dość kompletne kości kończyn tylnych. Wg Norella i in. (2009) jest to bliżej nie określony troodontyd. Okaz pochodzi z Bayan Mandahu.

Czwartym osobnikiem przypisanym do S. mongoliensis, tym razem przez Curriego i Donga (2001), jest szkielet oznaczony IVPP V10599 zawierający część kości krzyżowej, kręgi ogonowe i miednicę.