Liaoningosaurus
| Autor: | Maciej Ziegler, Sebastian Oziemski, Łukasz Czepiński, Kamil Kamiński |
| Liaoningosaurus (liaoningozaur) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Długość | >34-50 cm (?młody osobnik) | ||||
| Masa | kilka kg (?młody osobnik) | ||||
| Dieta | roślinożerny | ||||
| Miejsce | Chiny prowincja Liaoning (formacja Yixian - warstwy Dawangzhangzi, ?formacja Jiufotang) | ||||
| Czas | |||||
| Systematyka | Dinosauria | ||||
 Rekonstrukcja Lianoningosaurus. Autor: Jakub Kowalski [1]
Porównanie wielkości Liaoningosaurus i człowieka. | |||||
| Mapa znalezisk | |||||
Wczytywanie mapy…
| |||||
Wstęp
Liaoningosaurus to niezwykły dinozaur z grupy ankylozaurów, którego szczątki odnaleziono w osadach formacji Yixian w Wangjiagou (Chiny), datowanych na wczesną kredę, prawdopodobnie apt (ok. 122 Ma). Badania opublikowane w 2016 roku sugerują, że liaoningozaur był miniaturowym rybożernym ankylozaurem, który mógł być przystosowany do ziemnowodnego trybu życia. Byłby to pierwszy drapieżny dinozaur ptasiomiedniczny (ale zob. dalej).
Materiał kopalny i paleobiologia
Autor: Łukasz Czepiński.
Holotyp tego, być może rybożernego, zwierzęcia (IVPP V12560) to prawie kompletny szkielet, który początkowo uznawano za należący do młodego osobnika. Za życia dinozaur miał 34-50 cm długości (zależnie od szacowanej długości ogona). Jest on niewątpliwie najmniejszym odnalezionym ankylozaurem, a prawdopodobnie i najmniejszym dinozaurem ptasiomiednicznym. Zagrożeniem dla liaoningozaurów mogły być drapieżne dromeozaurydy odnalezione w tych samych osadach, takie jak Tianyuraptor. Badania opublikowane w 2016 roku sugerują, że młodociane cechy szkieletu nie są związane z ontogenezą a z ekologią tego zwierzęcia
Materiał przypisany to 3 prawie kompletne osobniki o numerach katalogowych CYGYB 208, CYGYB 237 i XHPM-1206, u którego stwierdzono obecność szczątków ryb i gada wewnątrz klatki piersiowej, interpretowane jako zawartość żołądka. Poza tym odnaleziono około setki innych szczątków liaoningozaura, z czego wszystkie są podobnych, niewielkich rozmiarów, co holotyp. W 2022 r. Zhou i in. opisali jeszcze mniejszy (ok. 30 cm) szkielet z osadów formacji Jiufotang. Ich zdaniem należy on do młodego osobnika.
DO hipotezy o rybożerności sceptycznie odniósł się Cau (online). Jego zdaniem opisane okazy są po prostu młode, a zachowanie się szczątków dinozaurów w osadach jeziornych jest typowe dla formacji Yixian. Również ryby, znalezione razem z jednym z okazów liaoningozaura, niekoniecznie musiały być jego ostatnim posiłkiem. Mogły one po prostu żerować na padlinie tego ankylozaura.
Budowa
Unikalną cechą Liaoningosaurus jest według Xu i in. (2001) obecność dużej brzusznej płyty pancerza z półmilimetrowymi, sześciokątnymi i rombowymi płytkami. Później stwierdzono, że jest to jednak odcisk skóry (Arbour i Currie, 2016). Autorzy badań z 2016 roku sugerują, że pancerz na brzuchu mógł być przystosowaniem do ziemnowodnego trybu życia, chroniącym zwierzę przed atakiem z głębi zbiornika wodnego. Jego stopy były dwukrotnie dłuższe niż dłonie, a na każdej z kończyn znajdowały się ostre, trójkątne w widoku górnym, pazury. Cechy anatomiczne, które początkowo sugerowały młodociany wiek znajdowanych osobników (brak skostnienia między łukami neuralnymi a trzonami kręgów oraz brak połączenia między kręgami krzyżowymi i kością biodrową) mogły być kolejnymi adaptacjami do ziemnowodnego trybu życia. Specyficznie zbudowane zęby służyłyby do łapania zdobyczy. W przeciwieństwie do zaawansowanych ankylozaurów, znajdowały się one nawet w kości przedszczękowej (Zhou i in., 2022).
Pozycja systematyczna
Analiza kladystyczna Xu, Wanga i You (2001) ujawniła, że Liaoningosaurus był bazalnym przedstawicielem Nodosauridae. Pewne cechy ogona i kończyn zbliżają go jednak do ankylozaurydów. Vickaryous, Maryańska i Weishampel (2004) uznali go za Ankylosauria incertae sedis. Xu i Norell (2006) wspominają, że może chodzić o bardziej bazalnego ankylozaura. Obszerna analiza Thompsona i in. (2011) wykazała, że poza Minmi to najbardziej bazalny znany ankylozauryd. Również Arbour i Currie (2015) uważają go za ankylozauryda.
Etymologia
Nazwa rodzajowa tego dinozaura oznacza "jaszczur z Liaoning" - od prowincji, gdzie go odnaleziono. Epitet gatunkowy oznacza "paradoksalny" i odnosi się do niespodziewanych cech jego budowy.
Spis gatunków
| Liaoningosaurus | Xu, Wang i You, 2001 |
|---|---|
| L. paradoxus | Xu, Wang i You, 2001 |
Bibliografia
Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs. Journal of Systematic Palaeontology. DOI:10.1080/14772019.2015.1059985
Cau, A. (2016 online( [2].
Ji, Q., Wu, X., Cheng, Y., Ten, F., Wang, X., & Ji, Y. (2016) Fish hunting ankylosaurs (Dinosauria, Ornithischia) from the Cretaceous of China Journal of Geology 40: 183-190 DOI: 10.3969/j.issn.1674-3636.2016.02.183
Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2011) "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)" Journal of Systematic Palaeontology. DOI:10.1080/14772019.2011.569091
Xu, X., Wang, X.-L. & You, H.-L. (2001) "A juvenile ankylosaur from China" Naturwissenschaften, 88(7), 297-300. doi: 10.1007/s001140100233
Xu, X. & Norell, M.A. (2006) "Non-Avian dinosaur fossils from the Lower Cretaceous Jehol Group of western Liaoning, China" Geological Journal, 41: 419-437.
Vickaryous, M.K., Maryańska, T. & Weishampel, D.B. (2004) "Ankylosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. (red.) "The Dinosauria" Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press, 363–392.
Zhou, C., Liu, Q., Wang, X. & Zhang, H. (2022) "First discovery of Ankylosaurian fossil from the Early Cretaceous Jiufotang Formation of Jianchang, western Liaoning." Journal of Shandong University of Science and Technology (Natural Science). 41. (3).
