Ornithodesmus

Autor:	Korekta:
Kamil Kamiński

---

Ornithodesmus (ornitodesm)
Długość:	?
Masa:	?
Miejsce występowania:	Wielka Brytania – wyspa Wight (formacja Wessex)
Czas występowania	ok. 129-125 Ma wczesna kreda (barrem)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Coelurosauria Paraves ?Dromaeosauridae
Rekonstrukcja. Żródło: Seeley, 1887 [1]

Wstęp

Ornithodesmus to rodzaj słabo poznanego dromeozauryda, który występował we wczesnej kredzie na terenach współczesnej Anglii. Podobnie jak w przypadku wielu innych dawno opisanych dinozaurów, identyfikacja jego szczątków przysporzyła naukowcom wiele trudu – opisano go jako ptaka, a następnie przez wiele lat uważano go za pterozaura.

Materiał kopalny

Holotyp oznaczony jako BMNH R187 to sześć kręgów krzyżowych o łącznej długości 96 mm.

Etymologia

Nazwa Ornithodesmus oznacza "ptasie ogniwo” lub „ptasia więź”, i pochodzi od greckich słów ornith („ptak”) oraz desmos („ogniwo”, „więź” lub „łańcuch”).

Odkrycie i historia badań

Szczątki Ornithodesmus odkryto jeszcze w XIX w. W 1887 r. brytyjski paleontolog Harry Seeley opisał je jako kości ptaka. Później uznano, że należały one do pterozaura, a do rodzaju Ornithodesmus przypisano kolejne szczątki tych latających gadów. Dopiero w 1993 r. Howse i Milner ponownie zbadali holotyp ornitodesma. Porównując kość krzyżową z analogicznymi kośćmi teropodów i pterozaurów stwierdzili, że musiał to być niewielki dinozaur z grupy Theropoda. Naukowcy ci dostrzegli podobieństwo okazu uważanego za przedstawiciela rodzaju Saurornithoides (jednak później okazało się, że się był to dormeozauryd [Naish i Martill, 2001]), więc uznali ornitodesma za członka rodziny Troodontidae, zaznaczając, że skąpość materiału kopalnego nie daje pewności co do trafności tej opinii. Autorzy odnotowali również konieczność przeniesienia do nowego rodzaju szczątków pterozaurów, uprzednio przypisywanych do Ornithodesmus. W 1997 r. Makovicky i Norell dostrzegli podobieństwo w budowie kości krzyżowej ornitodesma do dromeozaurydów. Z taką opinią zgodzili się w 2007 r. Naish i Martill, którzy uznali omawianego teropoda za prawdopodobnego dromeozauryda, pomimo że wcześniej kwestionowali taką identyfikację (Mortimer, online). Dokładna klasyfikacja ornitodesma wydaje się w dalszym ciągu niepewna, a wyjaśnienie tej kwestii utrudnia nie tylko ubogi materiał kopalny, ale też słaby stan jego zachowania.

Spis gatunków

Ornithodesmus	Seeley, 1887	nomen dubium
O. cluniculus	Seeley, 1887	nomen dubium

Bibliografia

Howse, S.C.B., Milner, A.R. (1993). "Ornithodesmus—a maniraptoran theropod dinosaur from the Lower Cretaceous of the Isle of Wight, England." Palaeontology, 36: 425–437.

Naish, D., Martill, D. M. (2007). "Dinosaurs of Great Britain and the role of the Geological Society of London in their discovery: basal Dinosauria and Saurischia." Journal of the Geological Society, London, 164 (3): 493-510

Norell, M.A., Makovicky, P. (1997). "Important features of the dromaeosaur skeleton: Information from a new specimen." American Museum Novitates, 3215: 1-28.

Mortimer, M. (2008 z późniejszymi zmianami, online) [2].