Secernosaurus
| Autor: | Kamil Kamiński |
| Secernosaurus (secernozaur) | |
|---|---|
| Długość | >4-5 ?(8) m |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Argentyna, prowincja Chubut |
| Czas | |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja Secernosaurus. Autor: Connor Ashbridge .[1] | |
Wstęp
Secernosaurus to rodzaj roślinożernego dinozaura z kladu Hadrosauridae. Był on jednym z nielicznych przedstawicieli tej grupy, żyjących na obszarze Ameryki Południowej.
Etymologia
Nazwa Secernosaurus oznacza „rozdzielony jaszczur”. Pochodzi ona od łacińskiego secer („dzielić”) oraz greckiego sauros („gad”, „jaszczur”). Nawiązuje ona do faktu, że omawiany dinozaur był geograficznie oddzielony od większości członków Hadrosauridae, którzy żyli na terenie Ameryki Północnej, Europy i Azji.
Historia taksonu
Pierwsze szczątki Secernosaurus zostały odkryte w 1923 r. Rodzaj ten został jednak nazwany i opisany dopiero w 1979 r. przez Bretta-Surmana. Początkowo był on uważany za bardzo prymitywnego hadrozauryda. Później Brett-Surman uznał go za przedstawiciela Saurolophinae. W 2010 r. Prieto-Márquez i Salinas zsynonimizowali Secernosaurus koerneri z Kritosaurus australis. W ich analizie filogenetycznej secernozaur okazał się dość zaawansowanym zaurolofinem, bliskim Gryposaurus i Kritosaurus. W 2022 r. Rozadilla i in. przenieśli jednak Kritosaurus australis do nowego rodzaju - Huallasaurus.
Materiał kopalny
Holotyp (FMNH PP-13423) obejmuje fragmenty żuchwy i czaszki, kręgi z różnych części ciała (głównie niekompletne), kilka żeber, niepełną miednicę, kości obręczy barkowej i kończyn przednich oraz mniejsze niezidentyfikowane fragmenty. Okaz należy najprawdopodobniej do nie w pełni wyrośniętego osobnika.
Budowa
Szczątki Secernosaurus pochodzą głównie od nie w pełni wyrośniętych okazów, dlatego maksymalne rozmiary tego dinozaura pozostają niepewne. Zapewne był on średniej wielkości hadrozaurydem. Od swoich krewniaków różnił się cechami budowy miednicy i czaszki. Jak inne hadrozaurydy, był roślinożercą, mogącym poruszać się zarówno dwu-, jak i czworonożnie. Z przodu czaszki miał bezzębny dziób, a w głębi paszczy – złożone baterie zębowe, pozwalające rozcierać pokarm. Badania puszki mózgowej za pomocą tomografii komputerowej wykazały, że budowa wnętrza czaszki sekernozaura była bardzo podobna do innych zaurolofinów (Becerra i in., 2018).
Spis gatunków
| Secernosaurus | Michael Brett-Surman, 1979 |
| S. koerneri | Michael Brett-Surman, 1979 |
Bibliografia
Becerra, M.G., Paulina-Carabajal, A., Cruzado-Caballero, P. & Taborda, J.R.A. (2018). "First endocranial description of a South American hadrosaurid: The neuroanatomy of Secernosaurus koerneri from the Late Cretaceous of Argentina." Acta Palaeontologica Polonica 63 (4): 693–702
Creisler, B. (online 2003) "Dinosauria Translation and Pronunciation Guide S" http://www.dinosauria.com/dml/names/dinos.htm [kopia: https://archive.is/e6Sto]
Holtz, T. (2012) "Dinosaurs" (suplement) [[2]]
Prieto–Marquez, Alberto; Salinas, Guillermo C. (2010). "A re–evaluation of Secernosaurus koerneri and Kritosaurus australis (Dinosauria, Hadrosauridae) from the Late Cretaceous of Argentina". Journal of Vertebrate Paleontology. 30 (3): 813–837. doi:10.1080/02724631003763508.
Rozadilla, S., Brissón-Egli, F., Agnolín, L.F., Aranciaga-Rolando, A.M., Novas, F.E. (2022). "A new hadrosaurid (Dinosauria: Ornithischia) from the Late Cretaceous of northern Patagonia and the radiation of South American hadrosaurids". Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2021.2020917
![[1]](https://commons.m.wikimedia.org/wiki/File:Secernosaurus_koerneri.png#mw-jump-to-license){kind=link}