Prodeinodon

Autor:

Michał Siedlecki

---

Prodeinodon (prodeinodon)
Długość	4,8 m
Wysokość	1,25 m
Masa	265 kg
Dieta	mięsożerny
Miejsce	Mongolia - Ajmak południowochangajski (formacja Oosh)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 125 Ma wczesna kreda (barrem)
Systematyka	Dinosauria Theropoda ?Tetanurae ?Coelurosauria/?Carnosauria ?Tyrannosauroidea
Rekonstrukcja Yutyrannus. Prodeinodon mongoliense mógł wyglądać podobnie Autor: Tomopteryx [1]

Wstęp

Prodeinodon to wątpliwy rodzaj Theropoda żyjący na terenie dzisiejszej Mongolii w połowie epoki wczesnej kredy. Wyróżniono aż trzy jego gatunki, lecz ze względu na ich fragmentaryczność, tak naprawdę dwa z nich (poza typowym) mogą należeć do odrębnych rodzajów.

Etymologia

Nazwa rodzajowa oznacza "przed strasznym zębem". Odnosi się ona do przekonania Henry'ego Osborna, iż ten rodzaj był przodkiem rodzaju Deinodon (równie wątpliwego teropoda znanego z późnej kredy Stanów Zjednoczonych).

Gatunki

P. mongoliense

Etymologia: epitet gatunkowy odnosi się do Mongolii, państwa na którego terytorium odnaleziono szczątki tego dinozaura.

Miejsce znalezienia: Ajmak południowochangajski, formacja Oosh

Czas występowania: ok. 125 Ma (barrem)

Materiał kopalny: holotyp (AMNH 6265) to izolowany, fragmentaryczny ząb; paratyp (AMNH 6531) to również izolowany ząb. Materiał przypisany obejmuje również prawdopodobnie ząb z kości szczękowej oraz zaginione częściowe k. piszczelową i k. strzałkową.

Jest to pierwszy opisany gatunek prodeinodona, a zarazem gatunek typowy tego rodzaju. Obecnie ze względu na fragmentaryczność szczątków oraz brak cech diagnostycznych uważa się go za wątpliwy gatunek teropoda o niepewnej pozycji systematycznej. Molina-Pérez i Larramendi w swej książce (2019) uznają go za bazalnego tyranozauroida. Zgubiony materiał przypisany należał do większego osobnika niż holotyp, który Molina-Pérez i Larramendi (2019) szacują na 9,8 m długości, 2,5 m wysokości w biodrach i 2,3 t masy. Mortimer (online) pozostaje przy uznaniu go za nieokreślonego awerostra.

"P." kwangshiensis

Etymologia: epitet gatunkowy odnosi się do regionu autonomicznego Kuangsi w Chinach, gdzie odnaleziono szczątki tego teropoda.

Miejsce znalezienia: Kuangsi, formacja Xinlong.

Czas występowania: ok.120-110 Ma (apt-środkowy alb).

Materiał kopalny: holotyp (IVPP V4795) 4 zęby, z czego jeden większy niż pozostałe; prawdopodobny materiał przypisany obejmuje jeszcze więcej zębów, m.in. okazy NP01, NP02 i NP06.

Ten gatunek, również uznawany za wątpliwy, wydaje się należeć do innej grupy teropodów niż gatunek typowy. Morfologia zębów przypomina tą obecną u karcharodontozaurydów. Może być starszym synonimem wakinozaura lub datanglonga, który żył na terenie tej samej formacji. Mortimer (online) bezpiecznie umieszcza go jako bazalnego awerostra, natomiast Molina-Pérez i Larramendi (2019) klasyfikują go jako karcharodontozauryda podobnego do akrokantozaura i szacują jego wymiary na 6,4 m długości, 1,8 m wysokości w biodrach i 790 kg masy (największy okaz datanglonga jest większy). Niestety publikacja opisująca ten gatunek nie została przetłumaczona na angielski, przez co gatunek ten pozostaje tajemnicą dla zachodniego świata paleontologii.

""P." tibetensis"

Etymologia: epitet gatunkowy odnosi się do Tybetu, gdzie odnaleziono szczątki tego dinozaura.

Miejsce znalezienia: Tybet, formacja Lura?/ grupa Daye??

Czas występowania: wczesna kreda?/ ??hettang

Materiał kopalny: w kolekcji Instytutu Paleontologii Kręgowców i Paleoantropologii w Pekinie

Najbardziej tajemniczy z wszystkich gatunków. Na początku tylko wspomniany w 1986 roku, potem rzekomo opisany w 1997 roku. Podobnie jak wszystkie znane dinozaury z Tybetu jest uznawany za nazwę nieważną. Mortimer (online) uważa, że był to nieokreślony tetanur, na pewno nienależący do Prodeinodon.

Spis gatunków

Prodeinodon	Osborn, 1924	nomen dubium
P. mongoliense	Osborn, 1924	nomen dubium
"P". kwangshiensis	Hou, Yeh i Zhao, 1975	nomen dubium	"P". tibetensis	Zhao i Szablon:Li, 1997	nomen nudum
= ""P". tibetensis"	Ye, Hao, Qi, Li i Zhao, 1986	nomen nudum

Bibliografia

Mortimer, M. (online) https://theropoddatabase.com/Neotheropoda.htm#Prodeinodonmongoliensis, https://theropoddatabase.com/Neotheropoda.htm#Prodeinodonkwangshiensis, https://theropoddatabase.com/Tetanurae.htm#Prodeinodontibetensis

Osborn, H.F. (1924). "Sauropoda and Theropoda from the Lower Cretaceous of Mongolia". American Museum Novitates 128:1-7