Hungarosaurus
Do sprawdzenia i aktualizacji.
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler | Tomasz Sokołowski |
| Hungarosaurus (hungarozaur) | |
|---|---|
| Długość: | 4 m |
| Masa: | ok. 650 kg |
| Miejsce występowania: | Węgry |
| Czas występowania | późna kreda (santon)
86-83 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Żuchwa. Fot.: Zoltan Csiki-Sava i in. [1]. | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Hungarozaur to dość bazalny przedstawiciel Nodosauridae. Szczątki tego zwierzęcia znaleziono w późnokredowych (santon) pokładach formacji Csehbánya w pasmie górskim zwanym Lasem Bakońskim na zachodzie Węgier.
Etymologia
Hungar = węgierski, gr. sauros = jaszczur, nazwa gatunkowa na cześć András Tormy.
Materiał kopalny i budowa
Hungarozaur jest najbardziej kompletnym dinozaurem pancernym z Europy. Znaleziono siedem osobników (w tym dwa nieopisane) i wiele izolowanych skamielin, w tym należących do młodych. Na holotyp składa się ponad 450 kości, w tym ok. 100 płytek kostnych. Duża ilość materiału pozwoliła na dokładne poznanie anatomii tego zwierzęcia. Podobnie jak inne opancerzone dinozaury, był roślinożercą, mającym za ochronę pancerz z kostnych płyt oraz kolców. Podobnie jak Minmi miał "przykręgi" (paravertebrae) - poziome płytki kostne, ciągnące się po bokach kręgów, które powstały na skutek kostnienia ścięgien, prawdopodobnie wzmacniające grzbiet i umożliwiające sprawniejszą lokomocję. Dodatkowo charakteryzował się nietypowymi proporcjami kończyn jak na ankylozaura - u Hungarosaurus były stosunkowo długie i mniej więcej jednakowej długości, zarówno przednie jak i tylne. Podobnie jak Struthiosaurus, hungarozaur miał dobrze rozwinięty móżdżek. Być może powiązane to było z lepszą niż u innych ankylozaurów koordynacją ruchów i szybszą lokomocją, co, w powiązaniu z budową anatomiczną (długie, jednakowe kończyny, "przykręgi") wydaje się być hipotezą uzasadnioną. Niewykluczone, że ta charakterystyczna cecha w budowie mózgu jest synapomorfią, przemawiającą za bliskim pokrewieństwem tych dwóch rodzajów i przynależnością hungarozaura do Struthiosaurinae.
Spis gatunków
| Hungarosaurus | Ősi, 2005 |
|---|---|
| H. tormai | Ősi, 2005 |
Bibliografia
Kirkland, J.I., Alcalá, L., Loewen, M.A., Espílez, E., Mampel, L. & Wiersma, J.P. (2013) "The Basal Nodosaurid Ankylosaur Europelta carbonensis n. gen., n. sp. from the Lower Cretaceous (Lower Albian) Escucha Formation of Northeastern Spain" PLoS ONE 8(12), e80405. doi:10.1371/journal.pone.0080405
Ősi, A. 2005. Hungarosaurus tormai, a new ankylosaur (Dinosauria) from the Upper Cretaceous of Hungary. Journal of Vertebrate Paleontology 25(2):370-383
Ősi, Pereda Suberbiola, X. & Földes, T. (2014) "Partial skull and endocranial cast of the ankylosaurian dinosaur Hungarosaurus from the Late Cretaceous of Hungary: implications for locomotion" Palaeontologia Electronica, 17.1.1A. [2]
Ősi, A. & Makádi, L. (2009) "New remains of Hungarosaurus tormai (Ankylosauria, Dinosauria) from the Upper Cretaceous of Hungary: skeletal reconstruction and body mass estimation" Palaontologische Zeitschrift, 83: 227-245.
Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2011) "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)" Journal of Systematic Palaeontology DOI:10.1080/14772019.2011.569091
