Koleken

Autor:

Michał Siedlecki

---

Koleken (koleken)
Dieta	mięsożerny
Miejsce	Argentyna - prowincja Chubut (formacja La Colonia)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 71,7 Ma późna kreda (wczesny mastrycht)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Ceratosauria Abelisauroidea Abelisauridae Brachyrostra Furileusauria Carnotaurini
Rekonstrukcja aukazaura. Być może koleken wyglądał podobnie. Autor: Paleocolour. [1]

Wstęp

Koleken to rodzaj teropoda z grupy abelizaurydów żyjący na terenie dzisiejszej Argentyny pod koniec ery mezozoicznej.

Etymologia

Nazwa rodzajowa pochodzi z języka Teuszen i znaczy "pochodzący z gliny i wody", co odnosi się do znalezienia szczątków tego dinozaura w osadach zbudowanych w większości z iłowców, co wskazuje iż żył w środowisku, w którym obecne było estuarium. Nazwa gatunkowa upamiętnia Inakayala, ostatniego przywódcy plemienia Tehuelczów, rdzennych mieszkańców środkowej Patagonii.

Materiał kopalny

Holotyp (MPEF-PV 10826) to dysartykułowany ale blisko powiązany ze sobą szkielet składający się z częściowej czaszki (fragmentarycznych kości szczękowych, częściowych k. nosowych, częściowych prawych k. zaoczodołowej i k. czołowej, częściowo zachowanych k. łuskowych i fragmentarycznych zrośniętych k. ciemieniowych), ośmiu ostatnich kręgów grzbietowych, kompletnej k. krzyżowej, ośmiu kręgów ogonowych, oraz prawie kompletnych miednicy i kończyn tylnych. Analiza histologiczna kości wskazuje że w chwili śmierci, teropod ten miał co najmniej 6 lat i nie osiągnął jeszcze dojrzałości anatomicznej, a co za tym idzie pełnych rozmiarów. Istnienie jego materiału kopalnego zostało zakomunikowane w 2015 roku (Gasparini i in., 2015).

Budowa i systematyka

Koleken zapewne przypominał inne południowoamerykańskie abelizaurydy, takie jak aukazaur, czy skorpiowenator, a odróżniał się od nich szczegółami w budowie czaszki oraz kręgów grzbietowych. Analiza filogenetyczna umieściła go jako członka kladu Carnotaurini w obrębie Furileusauria, czyniąc go bliskim krewniakiem takich ceratozaurów jak aukazaur, czy karnotaur, a dodatkowa analiza (dokonana przy użyciu analizy Bayesowskiej) uznała go za takson siostrzany niebli.

Spis gatunków

Koleken	Pol, Baiano, Černý, Novas, Cerda i Pittman, 2024
K. inakayali	Pol, Baiano, Černý, Novas, Cerda i Pittman, 2024

Bibliografia

Gasparini, Z.; Sterli, J.; Parras, A.; Patricio O'Gorman, J.; Salgado, L.; Varela, J.; Pol, D. (2015). "Late Cretaceous reptilian biota of the La Colonia Formation, central Patagonia, Argentina: Occurrences, preservation and paleoenvironments". Cretaceous Research. 54: 154–168. [2]

Pol, D.; Baiano, M. A.; Černý, D.; Novas, F.; Cerda, I. A., Pittman, M. (2024). "A new abelisaurid dinosaur from the end Cretaceous of Patagonia and evolutionary rates among the Ceratosauria". WILEY Online Library. [3]