Probactrosaurus

Autor:

Kamil Kamiński

---

Probactrosaurus (probaktrozaur)
Długość	5,5 m
Masa	ok. 1,1 t
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Chiny, Mongolia Wewnętrzna (formacja Miaogou)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 121,4-100,5 Ma wczesna kreda (apt - alb)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Cerapoda Ornithopoda Iguanodontia Hadrosauroidea
Zmontowany szkielet. Autor zdjęcia: Greg Goebel.

Wstęp

Probactrosaurus to rodzaj średniej wielkości, lekko zbudowanego roślinożernego dinozaura, który żył w drugiej połowie epoki wczesnej kredy na terenie dzisiejszych Chin..

Etymologia

Nazwa Probactrosaurus oznacza „przed Bactrosaurus” i wynika z błędnego wg obecnego stanu wiedzy przekonania, że opisywany tu dinozaur był przodkiem baktrozaura. Epitet gatunkowy nawiązuje do pustyni Gobi.

Materiał kopalny

Holotyp (PIN 2232/1) to fragmentaryczna czaszka, 7 słabo zachowanych kręgów szyjnych, 6 kręgów grzbietowych, 4 krzyżowe i 22 ogonowe, obie łopatki, k. krucza, k. ramienne i łokciowe, k. promieniowa, kilka kości śródręcza, lewe k. udowa i piszczelowa, obie k. strzałkowe i kilka k. śródstopie.

Oprócz tego znany jest bardzo bogaty materiał przypisany, który obejmuje zarówno niekompletne szkielety, jak i pojedyncze kości. Dzięki temu znana jest większość szieletu probaktrozaura.

Zrekonstruowany szkielet. Autor zdjęcia: Kumiko. [1].

Historia taksonu

Szczątki probaktrozaura zostały zebrane w latach 1959-60 na terenie Mingolii Wewnętrznej w Chinach. W 1966 r. radziecki paleontolog Anatoly Rozhdestvensky na ich podstawie nazwał dwa gatunki w ramach rodzaju Probactrosaurus - P. gobiensis i P. alashanicus. W 2002 r. David Norman dokonał redeskrypcji baktrozaura i zsynonimizował oba gatunki.

W 1997 r. nazwano kolejny gatunek - P. mazongshanensis. Norman (2002) uznał, że nie należy on do rodzaju Probactrosaurus. Następnie przeniesiono go do osobnego rodzaju Gongpoquansaurus (You i in., 2014).

Rekonstrukcja. Autor: Debivort. [2] .

Budowa

Probactrosaurus był ornitopodem o raczej średnich rozmiarach i dość smukłej budowie. Charakteryzował się wydłużonymi przedramionami oraz dłońmi i zredukowanymi, wąskimi kolcami na kciuku. Masywną budową cechowała się za to kość kulszowa (Norman, 2015). Ogólną budowę szkieletu pozaczaszkowego przypominał mantelizaura (Norman, 2002). Czaszka była dość niska i podobna do czaszki Iguanodon oraz Eolambia. Bezzębny przód pyska był zaokrąglony i opadał wyraźnie ku dołowi. Zęby w kościach szczękowych były wąskie i przypominały zęby innych niehadrozaurydowych iguanodontów. W dolnej szczęce zęby były mniejsze i miały bardziej lancetowaty kształt (Norman, 2002).

Filogeneza

Probactrosaurus został opisany jako członek rodziny Iguanodontidae. Obecnie jednak uważa się go za ornitopoda o większym zaawansowaniu ewolucyjnym i członka kladu Hadrosauroidea. Zob. też Iguanodontia#Kladogramy.

Spis gatunków

Probactrosaurus	Anatoly Rozhdestvensky, 1966
P. gobiensis	Anatoly Rozhdestvensky, 1966
= P. alashanicus	Anatoly Rozhdestvensky, 1966
P. mazongshanensis	Lü, 1997	=Gongpoquansaurus mazongshanensis

Bibliografia

Hao, M., Li, Z., Wang, Z., Wang, S., Ma, F., Qinggele, King, J.L., Pei, R.,Zhao, Q., Xu, X., A new oviraptorosaur from the Lower Cretaceous Miaogou Formation of western Inner Mongolia, China, Cretaceous Research. 106023. [3]

Lü, J. (1997). "A new Iguanodontidae (Probactrosaurus mazongshanensis sp. nov.) from Mazongshan area, Gansu Province, China". Sino-Japanese Silk Road Dinosaur Expedition. China Ocean Press, Beijing: 27–47.

Norman, D.B. (2002). "On Asian ornithopods (Dinosauria: Ornithischia). 4. Probactrosaurus Rozhdestvensky, 1966". Zoological Journal of the Linnean Society. 136 (1): 113–144. doi:10.1046/j.1096-3642.2002.00027.

Norman, D.B. (2015) "On the history, osteology, and systematic position of the Wealden (Hastings group) dinosaur Hypselospinus fittoni (Iguanodontia: Styracosterna)" Zoological Journal of the Linnean Society. doi:10.1111/zoj.12193.

Paul, G.S. (2024). “The Princeton Field Guide to Dinosaurs” (3. edycja). Princeton University Press .

You, H.-I., Li, D.-Q. & Dodson, P. (2014). "Gongpoquansaurus mazongshanensis (Lü, 1997) comb. nov. (Ornithischia: Hadrosauroidea) from the Early Cretaceous of Gansu Province, Northwestern China". W: Eberth, D.A. & Evans, D.C. (eds.). Hadrosaurs. Indiana University Press. 73–76.