Mymoorapelta
| Autor: | Maciej Ziegler |
| Korekta: | Tomasz Sokołowski, Tomasz Singer, Paweł Konarzewski |
| Mymoorapelta (mymurapelta) | |
|---|---|
| Długość | 2,7-3 m |
| Masa | 180-300 kg |
| Miejsce | USA - Kolorado, Utah i Wyoming |
| Czas |
ok. 149-145 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja przyżyciowa Mymoorapelta. Autor: Ddinodan [3] | |
Wstęp
Mymoorapelta to późnojurajski ankylozaur żyjący na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Pochodzi ze sławnej formacji Morrison, prawdopodobnie z jej najmłodszej części - ogniwa Brushy Basin.
Materiał kopalny
Mymoorapelta znana jest z co najmniej trzech okazów.
Holotyp (MWC 1815) to kość biodrowa. Kolejne szczątki należą zapewne do tego samego osobnika: cztery kręgi grzbietowe, siedem ogonowych, kilka żeber, kość łokciowa, kość śródręcza, paliczek, prawdopodobny pazur stopy i wiele elementów opancerzenia. Później wydobyto kolejne szczątki należące zapewne do tego osobnika, porozrzucane na obszarze ok. 25 m², m.in. kość jarzmową i kręgi szyjne (Kirkland i Carpenter, 1994; Kirkland i in, 1998).
Później odnaleziono kolejne szczątki, w tym częściowo artykułowany szkielet (MWC 2610) zawierający m.in. kości z okolicy krzyżowej, stopę i elementy opancerzenia (Kirkland i in., 1998). Dodatkowy materiał kopalny mymurapelty opisali również Kirkland i współpracownicy (2025).
Budowa
Mymoorapelta była jednym z mniejszych dinozaurów pancernych. Kość kwadratowa miała wąską, zaokrągloną głowę oraz nie była zrośnięta z innymi kośćmi czaszki. Zęby policzkowe miały niższe korony niż Gargoyleosaurus. Końcówki trzonów kręgów szyjnych były szersze niż wyższe i wykazywaly sercowatą morfologię. Wyrostki kolczyste cechowały się krótką i masywną budową, a kanały nerwowe przyjmowały okrągły kształt. Cylindryczne kręgi grzbietowe były dłuższe w tylniej części oraz bardziej spłaszczone bocznie niż u późniejszych nodozaurydów. Wyrostki kolczyste tylnych kręgów grzbietowych były obrzeżone skostniałymi ścięgnami. Szerokie kręgi krzyżowe Mymoorapelta różniły się od Gargoyleosaurus obecnością zagłębień po stronie brzusznej. Ciało mymurapelty pokrywały 5 różnych typów osteoderm (Kirkland i Carpenter, 1994; Kirkland i in., 1998; Kirkland i in., 2025).
Filogeneza
Obszerna analiza filogenetyczna Thompsona i in. (2012) wykazała, że to bazalny nodozauryd, bliski 'polakantowym' ankylozaurom, co sugerowali już wcześniej Kirkland i Carpenter (1994). Zobacz również: Ankylosauria#Kladogramy.
Etymologia
Nazwa Mymoorapelta oznacza "tarcza z Mygatt-Moore" - od nazwy kamieniołomu Mygatt-Moore, gdzie znaleziono dinozaura. Samo Mygatt-Moore honoruje Petera i Marilyn Mygatt i Johna i Vanettę Moore'ów, którzy odkryli to stanowisko. Epitet gatunkowy nadano na cześć Chrisa Maysa, szefa Dinamation International Corporation i założyciela Dinamation International Society (organizacji non-profit mającej na celu promowanie paleontologii), który wraz z DIS sfinansował badania nad Mymoorapelta.
Spis gatunków
| Mymoorapelta | Kirkland i Carpenter, 1994 |
| M. maysi | Kirkland i Carpenter, 1994 |
Bibliografia
Kirkland, J. I., & Carpenter, K. (1994). "North America’s first pre-cretaceous ankylosaur (Dinosauria) from the Upper Jurassic Morrison Formation of western Colorado". Brigham Young University Geology Studies, 40, 25-42..
Kirkland, J. I., Carpenter, K., Hunt, A. P., & Scheetz, R. D. (1998) "Ankylosaur (Dinosauria) specimens from the Upper Jurassic Morrison Formation". Modern Geology, 23, 145-177.
Kirkland, J. I., Hunt-Foster, R. K., Morgan, K., McHugh, J. B., & Foster, J. R. (2025). "Differentiating ankylosaur species in the Upper Jurassic Morrison Formation in light of newly recovered skeletal elements of Mymoorapelta maysi from its type locality". Geology of the Intermountain West. 12: 315–393. doi:10.31711/giw.v12.pp315-393
Thompson, R. S., Parish, J. C., Maidment, S. C., & Barrett, P. M. (2012). "Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)". Journal of Systematic Palaeontology, 10(2), 301-312. doi:0.1080/14772019.2011.569091