Ingenia
| Autor: | Korekta: |
| Dawid Mika | Maciej Ziegler |
| "Ingenia" ("ingenia") | |
|---|---|
| Długość: | ok. 1,2 m |
| Masa: | 6 kg ? |
| Miejsce występowania: | Mongolia
(czerwone warstwy Khermeen Tsav) |
| Czas występowania | 76-68 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja przyżyciowa "ingenii". Autor: Andrew Isles.[1] | |
Wstęp
"Ingenia" to niewielki owiraptorozaur (ok. 1,2 m), który występował na terenach Mongolii pod koniec kredy. Nazwa "Ingenia" jest zajęta przez nicienia Ingenia mirabillis (Gerlach, 1957), przez co w przyszłości zapewne doczeka się nowej nazwy rodzajowej.
Budowa
"Ingenia" posiadała trójpalczaste kończyny przednie, z czego pazur pierwszy był najdłuższy i najbardziej zakrzywiony. Drugi i trzeci palec były mniejsze, a ich pazury tylko lekko zakrzywione. Kość biodrowa tego teropoda jest płytka. Pazury rąk tego tetanura są znacznie dłuższe, niż przedostatnie kości palców (paliczki). "Ingenia" posiadała bardzo zredukowane palce kończyn przednich. Pierwsza kość śródręcza krótka. Drugi palec i palec serdeczny są też wąskie. Na podniebieniu tego teropoda znajdują się wypustki, które mogły służyć do miażdżenia muszli mięczaków bądź skorup jaj. Tymczasem żuchwa jest bezzębna.
Dieta tego owiraptorozaura jest nieznana. Wokół gniazda owiraptorozaura Citipati sp. znaleziono czaszki młodych troodonów. Tymczasem obok szkieletu innego owiraptorozaura - kaudipteryksa znaleziono gastrolity. Najprawdopodobniej "Ingenia" była wszystkożercą. Posiada ona niewielki grzebień, znajdujący się na przodzie czaszki.
Etymologia
Nazwa rodzajowa pochodzi od miejsca znalezienia pierwszych skamielin tego teropoda - Ingen Khoboor, a epitet naukowy honoruje A. L. Yanshina.
Nieprawdziwy jest krążący wśród pasjonatów dinozaurów mit, że nazwa "Ingenia" została nadana od firmy InGen z Parku Jurajskiego. Naukowy opis pojawił się w 1981 roku, a więc 9 lat przed publikacją książki "Jurassic Park" Michaela Crichtona.
Materiał kopalny
Obecnie jest znanych sześć okazów należących do tego teropoda.
Holotyp (IGM 100/30) składa się z kości ciemieniowej, puszki mózgowej, żuchwy, dziewięciu kręgów szyjnych, czternastu kręgów grzbietowych, żeber, kości krzyżowej, trzydziestu kręgów ogonowych, dwunastu szewronów, kości łopatkowo-kruczych, kości życzeń, mostku (72 mm), kości ramieniowej, kości promieniowej, kości łokciowej, kości śródręcza I, paliczek I-1, pazura "ręki" I, kości śródręcza II, paliczek II-1, paliczek II-2, pazura "ręki" II, kości śródręcza III, paliczek III-1, paliczek III-2, paliczek III-3, pazura "ręki" III, kości biodrowej, kości łonowej, kości kulszowej, kości udowej (228 mm), kości piszczelowej (281 mm), kości strzałkowej, kości skokowych, kości piętowych, kości śródstopia I, kości śródstopia II, paliczek II-1, paliczek II-2, pazury stopy II, kości śródstopia III (125 mm), paliczek III-1, paliczek III-2, paliczek III-3, pazury stopy III, kości śródstopia IV, paliczek IV-1, paliczek IV-2, paliczek IV-3, paliczek IV-4, pazury stopy IV.
Pochodzi on z senonu (nieformalnej jednostki stratygraficznej późnej kredy, do której najczęściej zalicza się santon, kampan i mastrycht). Został on znaleziony w górnej części Barngoyotsku (Hermintsav).
Paratyp oznaczony jako IGM 100/31 składa się z kawałka antependium, kości ciemieniowej, ośmiu kręgów krzyżowych, kości biodrowej, kości biodrowej, kości kulszowej, kości udowej, kości piszczelowej, kości strzałkowej.
Paratyp znany jako IGM 100/32 składa się z kręgów szyjnych, dwudziestu siedmiu kręgów ogonowych, semilunate carpal, kości śródręcza i śródstopia.
Do paratypu oznaczonego jako IGM 100/33 należą następujące kości: dziewiętnaście kręgów ogonowych, płyty mostka (60 mm), kość życzeń, kość biodrowa, kość łonowa, kość kulszowa, kość udowa, kość piszczelowa, kość strzałkowa. Pochodzi on z senonu (nieformalnej jednostki stratygraficznej późnej kredy, do której najczęściej zalicza się santon, kampan i mastrycht). Został on znaleziony w górnej części Barngoyotsku (Hermintsav). Znane są gniazda i embriony należące do tego zwierzęcia. Najprawdopodobniej podobnie jak ptaki i inne owiraptorozaury wysiadywał swoje jaja.
Znany jest też kolejny materiał IGM 100/35 (Maryańska i in., 2002) i IGM 100/80-1 (Lu, 2004).
Pozycja systematyczna
"Ingenia" yanshini jest umieszczona w Ingeniinae. Klad Oviraptorosauria, do którego należy jest blisko spokrewniony z ptakami.
Spis gatunków
| "Ingenia" | Barsbold, 1981 (zajęta - Gerlach, 1957) |
|---|---|
| "I." yanshini | Barsbold, 1981 |
| = Oviraptor yanshini | Paul, 1988 |
Bibliografia
http://en.wikipedia.org/wiki/Ingenia
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=6726&Itemid=67
http://www.gondwanastudios.com/info/ing.htm
