Albertonykus
| Autor: | Korekta: |
| Sebastian Oziemski | Maciej Ziegler |
| Albertonykus (albertonyk) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 1,1 m |
| Masa: | ok. 8 kg |
| Miejsce występowania: | Kanada - prowincja Alberta |
| Czas występowania | 69-67 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Odnalezione kości albertonyka. [1] | |
Wstęp
Albertonykus to rodzaj alwarezzauryda, którego skamieniałości zostały odkryte w formacji Horseshoe Canyon w Albercie (Kanada). Gatunek typowy to Albertonykus borealis. Jego nazwa pochodzi z języka greckiego i w dosłownym tłumaczeniu oznacza "północny pazur z Alberty".
Materiał kopalny
Holotyp tego teropoda (TMP 2001.45.91) to lewa kość łokciowa, która jest nadzwyczaj szeroka (jej szerokość to aż 35% całkowitej długości). Ponadto do materiału tego odniesiono inne okazy: TMP 2000.45.86 (paliczek dłoni); TMP 2000.45.98 (prawa piszczel); TMP 2000.45.31 (górna nasada lewej piszczeli); TMP 2000.45.12 i TMP 2002.45.52 (kości prawego śródstopia); TMP 2000.45.85 (fragment kości śródstopia); TMP 2000.45.61, TMP 2000.45.8 i UALVP 48636 (drugi, trzeci oraz paliczek I palca stopy); TMP 2003.58.8 (trzeci paliczek II palca stopy); TMP 1999.50.110 (trzeci paliczek III palca stopy) oraz TMP 2003.45.51 i TMP 2000.45.97 (bliżej nieokreślone paliczki stopy). Skamieniałości te datuje się na wczesny mastrycht (ok. 69-67 Ma).
Budowa
Podobnie jak u innych alwarezaurydów, kończyny przednie albertonyka były krótkie. Kość łokciowa i pazur przypominają budową te u mononykinów. Do niedawna wydawało się, iż kończyny przednie tych teropodów nie pełniły znaczących funkcji. Tymczasem okazuje się, że są one bardzo mocne i być może sprawdzały się podczas żerowania. Szczególnie obszernie na ten temat wypowiedzieli się autorzy opisu Albertonykus, którzy twierdzą, że łapy alwarezzaurydów nie służyły do kopania w ziemi ze względu na swoją długość. O wiele bardziej prawdopodobne jest, że zwierzęta żywiły się m.in. owadami żyjącymi w spróchniałych pniach powalonych drzew. By dobrać się do pożywienia albertonyk i jego krewni musieli rozłupywać kruche drewno, a co za tym idzie ich kończyny musiały być wystarczająco mocne i ostre (pomimo swych rozmiarów). Hipoteza ta nie jest jednak pewna, gdyż nie można wnioskować funkcji danej części ciała na podstawie jadłospisu, który i tak jest intuicyjnie przypisany.
Pozycja systematyczna
Przeprowadzona po odkryciu Albertonykus analiza filogenetyczna w obrębie rodziny Alvarezsauridae, dostarcza nowych poglądów na temat systematyki tych teropodów. Okazuje się, że azjatyckie Mononykinae tworzą monofiletyczną grupę, z której wyłącza się północnoamerykańskie taksony. Zarówno wiek, lokalizacja jak i morfologia skamieniałości zdają się potwierdzać już wcześniejszą hipotezę, iż alwarezzaurydy wywodzą się z Ameryki Południowej. Rodzina ta pojawiła się ok. 90 Ma w zapisie kopalnym. W późnej kredzie zawędrowały do Ameryki Północnej oraz Azji. Mogły również pojawić się w Europie (prawdopodobny mononykin Heptasteornis andrewsi z Rumunii) i Australii (niepewny Rapator ornitholestoides). Niemniej jednak Albertonykus jest siostrzanym taksonem do podrodziny Mononykinae. Obok niego kolejno spokrewnione rodzaje to Patagonykus, Achillesaurus oraz Alvarezsaurus - najbardziej prymitywny, typowy takson rodziny.
Spis gatunków
| Albertonykus | Longrich i Currie, 2009 |
|---|---|
| A. borealis | Longrich i Currie, 2009 |
Bibliografia
