Centrum

Centrum, trzon kręgu (łac. centrum; ang. centrum) - główna część kręgu o walcowatym kształcie. Od strony grzbietowej łączy się z łukiem neuralnym, a od brzusznej może się łączyć z łukiem hemalnym. Z przodu i z tyłu znajdują się powierzchnie stawowe. W rozwoju embrionalnym centra powstają w miejscu struny, która ulega całkowitej redukcji lub pozostaje między trzonami lub w ich środku. Trzony kręgów składają się pierwotnie z intercentrów (inaczej hypocentrów) i pleurocentrów. Oba elementy mają różny udział w budowie trzonów. U owodniowców, w tym gadów, centra są złożone głównie z pleurocentrów, a intercentra są niewielkie i zanikają całkowicie w wielu grupach.

Ze względu na kształt powierzchni stawowych wyróżniamy różne typy trzonów kręgów:

• amficeliczne (dwuwklęsłe) - obie powierzchnie stawowe są wklęsłe, występują głównie u ryb i prymitywnych czworonogów;
• opistoceliczne (tyłowklęsłe) - przednia powierzchnia jest wypukła, tylna jest wklęsła;
• proceliczne (przodowklęsłe) - z przodu są wklęsłe, z tyłu wypukłe, występują u większości gadów i płazów;
• platyceliczne (aceliczne, płaskie) - obie powierzchnie są płaskie lub lekko wklęsłe, występują u ssaków, z wyłączeniem ich szyi;
• heteroceliczne (siodełkowe) - powierzchnie stawowe przypominają kształtem siodła, występują w szyjach ptaków.

Lubka Mariusz. 1999. Rozpoznanie taksonomiczne fauny kręgowców lądowych z dolnotriasowej brekcji kostnej z Czatkowic koło Krakowa na podstawie elementów kręgosłupa. Niepublikowana praca magisterska. Instytut Paleobiologii PAN, Warszawa, Poznań, str. 1-100.