Pneumatoraptor
| Autor: | Korekta: |
| Mateusz Tałanda |
| Pneumatoraptor (pneumatoraptor) | |
|---|---|
| Długość: | 70-140 cm |
| Masa: | ? kg |
| Miejsce występowania: | Węgry - okolice miasta Iharkút; |
| Czas występowania | około 86-83 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Kość łopatkowo-krucza, będąca holotypem Pneumatoraptor fodori. Widok z boku (A), | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Pneumatoraptor to rodzaj małego teropoda z późnej kredy, który żył na terenach dzisiejszych Węgier.
Etymologia
Nazwa Pneumatoraptor pochodzi od pneumatycznej budowy kości tego zwierzęcia. Epitet gatunkowy fodori honoruje Gezę Fodor. Osoba ta zapewniała wsparcie dla wykopalisk koło Iharkut przez pierwsze kilka lat badań.
Budowa
Holotyp pneumatoraptora to niemal kompletna lewa kość łopatkowo-krucza. Ma ona unikalną wśród dinozaurów cechę, potrafiącą odróżnić go od innych taksonów. Poniżej otworu kruczego ma duży, okrągły otwór pneumatyczny. Kość ta ma kształt litery "L", co jest cechą typową dla Paraves. Oprócz holotypu znaleziono kilka pojedynczych zębów, trzy kręgi ogonowe, dwie kości śródręcza, trzy pazury, paliczki i dwie kości goleniowe (jedna niemal kompletna, druga fragmentaryczna), które prawdopodobnie należały do tego gatunku, ale zostały znalezione osobno. Zęby przypisywane pneumatoraptorowi różnią się od zębów dużych teropodów z tego stanowiska. Nie należały więc do młodych osobników tychże drapieżników. Za to bardzo przypominają budową Bambiraptor. Ich wysokość dochodzi do ośmiu mm. Kręgi ogonowe mają długie zygapofyzy i wyraźny grzbiecik na bocznej stronie trzonu. Są to cechy występujące u Paraves. Pazury są charakterystycznie zakrzywione. Kość goleniowa składa się z połączonej piszczeli, kości skokowej i piętowej. Szwy między nimi nie są jednak tak wyraźne jak u Velociraptor. Ponadto w tym samym stanowisku znaleziono niekompletną miednicę, kręgi ogonowe i fragment kości udowej, które należały do jakichś drapieżnych dinozaurów. Mogły one należeć do pneumatoraptora, ale nie da się tego zweryfikować.
Paleobiologia
Kość łopatkowo-krucza pneumatoraptora jest w pełni zrośnięta. Należała zatem do dorosłego osobnika, który mierzył około 70 centymetrów długości. Niektóre znalezione pazury należały do większych osobników, dochodzących prawdopodobnie do 1,4 metra. Pneumatoraptor był stosunkowo niedużym drapieżnikiem. Polował na małe zwierzęta takie jak jaszczurki, ptaki, pterozaury, żaby i owady. Nie gardził też pewnie jajami i pisklętami większych dinozaurów. Zabijał swoje ofiary małymi ale ostrymi zębami oraz zakrzywionymi pazurami. Pneumatoraptor musiał jednak mieć się na baczności, by nie zostać upolowanym przez większe teropody, krokodyle i mozazaury. Prawdopodobnie był zwinnym i szybkim biegaczem. Wypełniony workami powietrznymi szkielet nadawał mu lekkości i pozwalał lepiej wykorzystywać tlen w czasie wysiłku. Budowa kości łopatkowo-kruczej może wskazywać, że worki powietrzne obojczykowe były dobrze rozwinięte zanim ptaki oddzieliły się od reszty teropodów.
Spis gatunków
| Pneumatoraptor | Ősi, Apesteguía i Kowalewski, 2010 |
|---|---|
| P. fodori | Ősi, Apesteguía i Kowalewski, 2010 |
Bibliografia
Ősi, A., Apesteguía i S., Kowalewski, M. 2010. Non-avian theropod dinosaurs from the early Late Cretaceous of Central Europe. Cretaceous Research. 31, 304–320.
Ősi, A. i Eric Buffetaut. 2011. Additional non-avian theropod and bird remains from the early Late Cretaceous (Santonian) of Hungary and a review of the European abelisauroid record. Annales de Paléontologie 97, 35–49.
