Alvarezsaurus

Autor:	Sebastian Oziemski
Korekta:	Maciej Ziegler,Marcin Szermański, Tomasz Skawiński, Paweł Konarzewski

---

Alvarezsaurus (alwarezzaur)
Długość	ok. 1,1 m
Wysokość	ok. 30 cm (w biodrach)
Masa	ok. 2 kg
Dieta	prawdopodobnie owadożerny
Miejsce	Argentyna - Neuquen (formacja Bajo de la Carpa)
Czas	Trias 252 Jura 201,4 Kreda 143,1 66 ok. 85,5-83,6 Ma późna kreda (santon)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Coelurosauria Alvarezsauroidea Alvarezsauridae
Zrekonstruowany szkielet alwarezzaura. Fot. FunkMonk (Michael B. H.)[2]

Wstęp

Alvarezsaurus to rodzaj niewielkiego teropoda, którego skamieniałości odkryto w argentyńskich skałach formacji Bajo de la Carpa, datowanych na późnokredowe piętro santonu.

Materiał kopalny

Rekonstrukcja szkieletu Alvarezsaurus. Autor: Jaime Headden [1]

Holotyp (MUCPv 54) to sześć kręgów szyjnych (V - X), trzy kręgi piersiowe (I - III), dwa niekompletne łuki kręgów piersiowych, trzy trzony kręgów krzyżowych (II – IV), trzynaście kręgów ogonowych, trzynaście szewronów, niekompletna łopatka, niekompletna kość krucza, częściowa III kość śródręcza, kości biodrowe, kość udowa, piszczel, fragment kości strzałkowej, kość stawu skokowego, kość piętowa, II kość śródstopia, paliczek II-1, paliczek II-2, paliczek III-1, paliczek III-2, paliczek III-3, paliczek IV-1, paliczek IV-2, paliczek IV-3, paliczek IV-4 (Mortimer, online). Qin i współpracownicy (2021) sądzili, że holotyp należał do młodocianego osobnika. Jednak na postawie budowy kręgów ogonowych, Meso i in. (2025) stwierdzili, że był w późniejszej fazie wzrostu (dojrzewający).

Do omawianego rodzaju może należeć również holotyp achillezaura. Zobacz więcej: Achillesaurus#Historia taksonu.

Bonaparte (1991) podaje, że wśród 13 kręgów ogonowych znajdują się 4 bliższe oraz 9 dalszych. Według Novasa (1996) najdalsze kręgi odpowiadają kręgom ogonowym o pozycjach 15-18, a najbliższe to kręgi to 1-3. Reinterpretacji pozycji kręgów ogonowych alwarezzaura dokonali Meso i współpracownicy (2021). Zdaniem badaczy proksymalne (bliższe) kręgi to 4-7, natomiast dystalne (dalsze) - 8-16.

Budowa i paleobiologia

Kręgi szyjne Alvarezsaurus były płaskie (amfiplatyczne). Między nimi a kręgami piersiowymi występowało gwałtowne przejście. Synsacrum było mniej spłaszczone niż u Patagonykus, Mononykus i Shuvuuia. Wyrostki kolczyste bliższych (proksymalnych) kręgach ogonowych były nieobecne lub słabo rozwinięte. Z kolei dalsze kręgi ogonowe miały dwukrotną długość bliższych. Łopatka z zakrzywionym w widoku grzbietowym trzonem była znacznie mniejsza niż u Mononykus i Shuvuuia. Kość śródstopia IV była dłuższa niż II (Chiappe i in., 2002).

Filogeneza

Przez wiele lat naukowcy starali się sklasyfikować odkrytego dinozaura. Łączono go zarówno z wczesnymi ptakami, jak i nieptasimi teropodami. Obecnie większość analiz skłania do zaliczania Alvarezsauridae do nieptasich maniraptoryformów (więcej na ten temat w oddzielnym artykule dot. Alvarezsauroidea).

Etymologia

Nazwa rodzajowa Alvarezsaurus została nadana na cześć argentyńskiego pisarza i historyka Gregorio Álvareza. Epitet gatunkowy calvoi honoruje Jorge'a Calvo, argentyńskiego paleontologa oraz odkrywcę szczątków omawianego dinozaura.

Spis gatunków

Alvarezsaurus	Bonaparte, 1991
?= Achillesaurus	Martinelli i Vera, 2007
A. calvoi	Bonaparte, 1991
?= Achillesaurus manazonnei	Martinelli i Vera, 2007

Bibliografia

Bonaparte, J. F. (1991). "Los vertebrados fósiles de la formación Río Colorado, de la ciudad de Neuquén y cercanías, Cretácico Superior, Argentina". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales "Bernardino Rivadavia". Paleontología. 4 (3): 15–123

Chiappe, L. M., Norell, M. A., & Clark, J. M. (2002). "The Cretaceous, short-armed Alvarezsauridae: Mononykus and its kin". [w:] Chiappe, L. M & Witmer, L. M. (red). "Mesozoic Birds: Above the Heads of Dinosaurs". University of California Press, po. 87-120.

Meso, J. G., Pol, D., Chiappe, L., Qin, Z., Díaz‐Martínez, I., Gianechini, F., Apesteguía, S., Makovicky, P. J., & Pittman, M. (2025). "Body size and evolutionary rate analyses reveal complex evolutionary history of Alvarezsauria". Cladistics, 41(1), 135-155. doi:10.1111/cla.12600

Meso, J. G., Qin, Z., Pittman, M., Canale, J. I., Salgado, L., & Díaz, V. D. (2021). "Tail anatomy of the Alvarezsauria (Theropoda, Coelurosauria), and its functional and behavioural implications". Cretaceous Research, 124, 104830. doi:10.1016/j.cretres.2021.104830

Mortimer, M. (online) [3]

Novas, F. E. (1996). "Alvarezsauridae, Cretaceous basal birds from Patagonia and Mongolia". Memoirs-Queensland Museum, 39, 675-702.

Qin, Z., Zhao, Q., Choiniere, J. N., Clark, J. M., Benton, M. J., & Xu, X. (2021). "Growth and miniaturization among alvarezsauroid dinosaurs". Current Biology, 31(16), 3687-3693. doi:10.1016/j.cub.2021.06.013