Protohadros
| Autor: | Korekta: |
| Tomasz Sokołowski | Maciej Ziegler, Kamil Kamiński |
| Protohadros (protohadros) | |
|---|---|
| Długość: | 6-7 m |
| Masa: | ok. 2 t |
| Miejsce występowania: | USA - Teksas
(formacja Woodbin) |
| Czas występowania | 96-95 Ma
późna kreda (środkowy cenoman) |
| Systematyka | Dinosauria |
Czaszka Protohadros. Za Head (1998) [1] | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Protohadros to rodzaj średniej wielkości bazalnego hadrozauroida, który żył na początku późnej kredy na terenach południowych Stanów Zjednoczonych.
Lokalizacja i pozycja systematyczna
W 1994 roku paleontolog amator, Gary Byrd odkrył skamieniałości nowego ornitopoda w Mound Flower leżącym w okręgu Denton (północno-centralny Teksas). Jason Head z Dedman College of Humanities and Science opisał je cztery lata później.
Początkowo uznano go za najbardziej bazalnego przedstawiciela Hadrosauridae, obecnie jednak uważa się, ze był on jeszcze bardziej prymitywny i zajmował pozycję na zewnątrz tej rodziny, w obrębie szerszego kladu Hadrosauroidea. W kwestii filogenezy zob. kladogramy w haśle Iguanodontia.
Materiał kopalny
Holotyp (SMU 74582) odkryty w cenomańskich osadach formacji Woodbin datowanych na 99-93 Ma, składał się z prawie kompletnej czaszki oraz odizolowanych kości pozaczaszkowych (fragment kręgu, żebra i kość "stopy").
Innymi szczątkami przypisanymi do tego osobnika rok po jego odkryciu są zęby górnej (SMU 74638) i dolnej szczęki (SMU 73571).
Budowa i paleobiologia
Protohadros charakteryzował się szerokim, zaokrąglonym dziobem na przedzie pyska. Najbardziej rzucającą się w oczy cechą był jednak niezwykle masywny, głęboki i zakrzywiony do dołu przedni koniec żuchwy. Wg Heada (1998) taka budowa była przystosowaniem do odżywiania się niską roślinnością porastającą podmokłe delty rzek, które tworzyły środowisko protohadrosa.
Etymologia
Nazwa Protohadros znaczy "pierwszy hadrozaur" (z greki, protos znaczy "pierwszy", "pierwotny", zaś hadros odnosi się do kladu Hadrosauridae). Epitet gatunkowy byrdi honoruje Gary'ego Byrda - odkrywcę jego skamieniałych szczątków. Może ona wprowadzać w błąd, gdyż wg wszelkich obecnych badań protohadros nie był hadrozaurem, a hadrozauroidem. Jednak w momencie jego nazwania sądzono inaczej.
Spis gatunków
| Protohadros | Head, 1998 |
|---|---|
| P. byrdi | Head, 1998 |
Bibliografia
Źródła naukowe:
Head J.J. (1998). "A new species of basal hadrosaurid (Dinosauria, Ornithopoda) from the Cenomanian of Texas". Journal of Vertebrate Paleontology 18(4): 718 – 738.
Norman D.B. (2004) Basal Iguanodontia. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press
Wang, R.F., You, H.L., Xu, S. C., Wang, S.Z.;, Yi, J., Xie, L.J., Jia, L., Li, Y.X. (2013) A New Hadrosauroid Dinosaur from the Early Late Cretaceous of Shanxi Province, China. PLoS ONE 8(10): e77058. doi:10.1371/journal.pone.0077058
Inne:
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [2]
