Rinchenia

Autor:

Kamil Kamiński

---

Rinchenia (rynchenia)
Długość	2,2 m
Wysokość	90 cm (w biodrach)
Masa	36 kg
Dieta	mięsożerny\wszystkożerny
Miejsce	Mongolia - Ajmak Południowogobijski (formacja Nemegt - Altan Uul II)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok.?69-67 Ma (??66,7) Ma późna kreda (środkowy-?późny mastrycht)
Systematyka	Dinosauria Theropoda Tetanurae Coelurosauria Oviraptorosauria Oviraptoridae Oviraptorinae
Rekonstrukcja. Autor: PaleoNeolitic. [4] 2.2 m Porównanie wielkości Rinchenia i człowieka. Sylwetki: Phylopic.org

Wstęp

Rinchenia to rodzaj małego owiraptorozaura z późnej kredy Mongolii. Znany jest z zaledwie jednego, ale za to niemal kompletnego okazu. Podobnie jak w przypadku kilku innych mongolskich owiraptorydów, jego szczątki początkowo przypisywano do rodzaju Oviraptor.

Etymologia

Nazwa Rinchenia pochodzi od znanego mongolskiego paleontologa Rinchena Barsbolda. Epitet gatunkowy mongoliensis nawiązuje do faktu odkrycia jego szczątków na terenie Mongolii.

Materiał kopalny

Czaszka rynchenii. Źródło: Funston i in., 2020 [1].

Holotyp (MPC-D 100/32A) to niemal kompletny szkielet wraz z czaszką. Brakuje tylko niektórych elementów kończyn i miednicy (Mortimer, online). Wg Funstona i współpracowników (2018), pomimo iż wiemy, że szkielet ten pochodzi ze stanowiska Altan Uul II, nie znamy jego dokładnego miejsca położenia.

Historia odkryć i badań

Pierwsze szczątki Rinchenia zostały opisane przez Barsbolda jako nowy gatunek owiraptora - Oviraptor mongoliensis. Dopiero w 1997 r. ten sam naukowiec uznał, że jest to nowy rodzaj dinozaura, który nazwał nieoficjalnie Rinchenia. Nie podał jednak w swoim opisie żadnych specyficznych cech tego zwierzęcia, dlatego aż do 2004 r. pozostawało ono nomen nudum. W 2018 roku zespół paleontologów prowadzony przez Funstona (2018) oficjalnie opisał i zdiagnozował rynchenię.

Rekonstrukcja głowy. Autor: pilsator [2].

Budowa

Jak w zasadzie wszystkie owiraptorydy, Rinchenia była niewielkim, ptakopodobnym i zapewne opierzonym teropodem. Czaszka holotypu mierzyła niespełna 16 cm. Z przodu znajdował się ostry, bezzębny dziób. Szczyt czaszki wieńczył wysoki grzebień, większy niż np. u Citipati czy Nemegtomaia, i przesunięty bardziej do tyłu. Zbudowany był głównie z kości nosowych. Stosunek długości kości promieniowej do ramiennej wynosił mniej niż 0,8, podobnie jak u Heyuannia. U Citipati czy Conchoraptor stosunek ten był wyższy (Fanti i in., 2012). Od innych owiraptorydów odróżniała się szczegółami budowy czaszki, kręgów oraz kości tworzących szkielet obwodowy tego maniraptora (Funston i in., 2018).

Dwa osobniki Rinchenia w towarzystwie Tarbosaurus, Gallimimus i Therizinosaurus. Autor: Alexander Lovegrove [3].

Spis gatunków

Rinchenia	Osmólska, Currie i Barsbold, 2004
= „Rinchenia”	Barsbold, 1997
R. mongoliensis	(Barsbold, 1986) i Barsbold, 2004
= Oviraptor mongoliensis	Szablon:KptBarsbold, 1986
= “Rinchenia” mongoliensis	(Barsbold, 1986) Barsbold, 1997
= Citipati mongoliensis	(Barsbold, 1986) Paul, 2010

Bibliografia

Fanti, F., Currie, P.J., Badamgarav, D. (2012) “New specimens of Nemegtomaia from the Baruungoyot and Nemegt Formations (Late Cretaceous) of Mongolia”. PLoS ONE. 7(2), e31330.

Funston, G.F., Mendonca, S.E., Currie, P.J., Barsbold, R., Barsbold, R. (2018). "Oviraptorosaur anatomy, diversity and ecology in the Nemegt Basin". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 494: 101–120. [5]

Funston, G.F., Tsogtbaatar, C., Tsogtbaatar, K., Kobayashi, Y., Sullivan, C., Currie, P.J. (2020). "A new two-fingered dinosaur sheds light on the radiation of Oviraptorosauria". Royal Society Open Science. 7 (10): 201184 [6]

Holtz, T. (2012) Dinosaurs (suplement) [7]

Mortimer, M. (online 2024) [8].

Yu, Y., Wang, K., Chen, S., Sullivan, C., Wang, S., Wang, P., Xu, X. (2018) "A new caenagnathid dinosaur from the Upper Cretaceous Wangshi Group of Shandong, China, with comments on size variation among oviraptorosaurs". Scientific Reports, 8 doi:10.1038/s41598-018-23252-2.