Kategoria:Polska: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m
m
Linia 121: Linia 121:
 
|}
 
|}
 
===Wczesny i środkowy trias===
 
===Wczesny i środkowy trias===
−
Osady [[Wczesny trias|wczesnotriasowe]] Gór Świętokrzyskich kryją ślady najstarszych [[Dinosauromorpha|dinozauromorfów]]- prawdopodobnie [[Lagerpetidae|lagerpetonów]]: [[Rotodactylus]], [[Prorotodactylus]] oraz późniejsze, [[Środkowy trias|środkowotriasowe]] [[Sphingopus]] i [[Atreipus]]. Dziwny sposób poruszania się autorów tych tropów to początki dwunożności dinozaurów. Są najstarszymi znaleziskami tego typu na świecie. Te zwierzęta współżyły z dicynodontami, temnospondylami oraz pseudozuchami, które pozostawiły tropy Chirotherium, Synaptichium, Rhynchosauroides, Capitosauroides.
+
Osady [[Wczesny trias|wczesnotriasowe]] Gór Świętokrzyskich kryją ślady najstarszych [[Dinosauromorpha|dinozauromorfów]] na świecie - prawdopodobnie [[Lagerpetidae|lagerpetonów]]: ''[[Rotodactylus]]'', ''[[Prorotodactylus]]'' oraz późniejsze, [[Środkowy trias|środkowotriasowe]] ''[[Sphingopus]]'' i ''[[Atreipus]]''. Specyficzny sposób poruszania się twórców tych tropów to początki dwunożności dinozaurów. Te zwierzęta współwystępowały z dicynodontami, temnospondylami oraz pseudozuchami, które pozostawiły tropy ''Chirotherium'', ''Synaptichium'', ''Rhynchosauroides'', ''Capitosauroides''.
 
[[Plik:Prorotodactylus.png|200px|thumb|left|Rekonstrukcja autora tropów ''Prorotodactylus''. Autor:Caz41985]]
 
[[Plik:Prorotodactylus.png|200px|thumb|left|Rekonstrukcja autora tropów ''Prorotodactylus''. Autor:Caz41985]]
  
 
===Późny trias===
 
===Późny trias===
−
W  [[późny trias|późnym triasie]] Polska prawie w całości była pokryta lądem. Mamy bogaty zapis kręgowców z tego okresu znanych głównie z Śląska. Poza paroma nienazwanymi formami znane są trzy rodzaje: ''[[Silesaurus]]'' znany przede wszystkim z [[Krasiejów|Krasiejowa]], raczej [[Dinosauromorpha|dinozauromorfa]], owadożerny lub roślinożerny, ''[[Smok]]'' z Lisowic, olbrzymi 6 m drapieżnik, prawdopodobnie raizuch, aczkolwiek nie można wykluczyć jego pokrewieństwa z [[dinozaur]]ami oraz ''[[Velocipes]]'', pewny [[dinozaur]], aczkolwiek jego materiał jest bardzo niekompletny. Z Gór Świętokrzyskich znamy: tropy [[Plateosaurus|plateozaurów]] (''[[Pseudotetrasauropus]]'') ze [[Skarszyny|Skarszyn]]  oraz nienazwany [[Silesauridae|silezauryd]] również z tego miejsca. Tajemnicze stanowisko w Tatrach, [[Czerwone Żlebki]], mimo iż jest usiane śladami jurajskich dinozaurów np. [[Kayentapus]], jest datowane na [[późny trias]]! W tych środowiskach żyły również ryby, aetozaury, prassaki, dicynodonty, małże, rosły paprocie nasienne, drzewa iglaste i ramienice.
+
W  [[późny trias|późnym triasie]] Polska prawie w całości była pokryta lądem. Mamy bogaty zapis kręgowców z tego okresu znanych głównie ze Śląska. Poza paroma nienazwanymi formami opisane są trzy [[rodzaj]]e: ''[[Silesaurus]]'', znany przede wszystkim z [[Krasiejów|Krasiejowa]] owadożerny lub roślinożerny [[Dinosauromorpha|dinozauromorf]]; ''[[Smok]]'' z Lisowic i Marciszowa, duży (6 metrów długości) drapieżnik, którego przynależność systematyczna jest kontrowersyjna (możliwe, że jest to rauizuchowy przedstawiciel linii krokodylowej, albo teropod), oraz teropod ''[[Velocipes]]'' z Kocur, znany z bardzo niekompletnego materiału. Z Gór Świętokrzyskich znamy tropy [[Plateosauridae|plateozaurów]] (''[[Pseudotetrasauropus]]'') ze [[Skarszyny|Skarszyn]]  oraz nienazwanego [[Silesauridae|silezauryda]]. Późnotriasowe stanowisko [[Czerwone Żlebki]] w Tatrach zawiera ślady zbliżone do jurajskich dinozaurów np. ''[[Kayentapus]]''. W tych środowiskach żyły również małże, ryby, aetozaury, prassaki, dicynodonty, rosły paprocie nasienne, drzewa iglaste i ramienice.
  
 
[[Plik:Smok 1 by apsaravis.jpg|200px|thumb|right|''Smok''  Autor: [[Edyta Felcyn]]]]
 
[[Plik:Smok 1 by apsaravis.jpg|200px|thumb|right|''Smok''  Autor: [[Edyta Felcyn]]]]
 
===Wczesna jura===
 
===Wczesna jura===
−
Początek okresu [[jura|jurajskiego]] jest bogato reprezentowany w Górach Świętokrzyskich. Od północnego zachodu na teren Polski weszło morze, a na jego brzegach i w okolicznych środowiskach ślady pozostawiły po sobie [[dinozaury]]. Najstarsze [[trop]]y z tego okresu to [[formacja zagajska]] dolna, która charakteryzowała się równinami z meandrującymi rzekami. Na brzegach wód rosły paprocie nasienne, drzewa iglaste np. Hirmeriella, oraz paprocie jako niskopienna roślinność. W [[Sołtyków|Sołtykowie]] zachowały się ślady polowania [[Dilophosauridae|dilofozaurów]] na pierwsze [[zauropody]]. Przebywały one prawdopodobnie w grupie rodzinnej, 2 dorosłych i 4 młodych. Nagle szlaki 4 młodych odsunęły się gwałtownie w jedną stronę. Z drugiej strony nastąpił atak 2 [[Dilophosauridae|dilofozaurów]] w kształcie litery „v”. Niestety nie wiadomo co stało się dalej. Miejsce to przyniosło wiele więcej znalezisk: [[koprolity ]][[Heterodontosauridae|heterodontozaurów]] i ich ślady, kości [[Ceratosauria|ceratozaurów]], olbrzymie  pół metrowe tropy drapieżnika ((''[[Megalosauripus]]'')), którego szczątków kostnych nie znamy, ślady pływających [[Dilophosauridae|dilofozaurów]] (''[[Characichnos tridactylus]]''), a nawet tropy ssacze. Następnie morze  dotarło jeszcze dalej. W środowiskach lagunowo-deltowych tworzyły się osady formacji: zagajskiej górnej, [[formacja skłobska|skłobskiej]] i [[Formacja przysuska|przysuskiej]], w których pospolite są miłorzęby, sagowce i glejcheniowce (paprocie). Zanikają tropy dużych drapieżników, natomiast pojawiają się [[Scelidosaurus|scelidozaury]](''[[Moyenisauropus]]''), które wędrowały wzdłuż brzegu [[jura|jurajskiego]] morza. Największą osobliwością znaną z tego okresu są ślady ''[[Plesiornis]]'' z [[Gliniany Las|Glinianego Lasu]]- pozostawił je praptak, starszy od np. ''[[Anchiornis]]'' o 40 Ma. Później doszło do powstania rozległych wydm nadbrzeżnych- na ich terenie żyły [[Coelophysoidea|celofyzoidy]], [[zauropody]] i [[Scelidosaurus|scelidozaury]]. Najciekawszym tropem ze środowiska plażowego w [[Szydłówek|Szydłówku]] jest siedzący [[Coelophysoidea|celofyzoid]] oraz ponowne pojawienie się śladów ''[[Megalosauripus]]'' i tajemniczych ''[[Stenonyx]]'' (Znanych również z [[Sołtyków|Sołtykowa]]).
+
Początek okresu [[jura|jurajskiego]] jest bogato reprezentowany w Górach Świętokrzyskich. Od północnego zachodu na teren Polski weszło morze, a na jego brzegach i w okolicznych środowiskach ślady pozostawiały po sobie [[dinozaury]]. Najstarsze [[trop]]y z tego okresu to [[formacja zagajska]] dolna, która charakteryzowała się równinami z meandrującymi rzekami. Na brzegach wód rosły paprocie nasienne, drzewa iglaste np. ''Hirmeriella'', oraz paprocie jako niskopienna roślinność. W [[Sołtyków|Sołtykowie]] zachowały się ślady interpretowane jako zapis polowania [[Dilophosauridae|dilofozaurów]] na pierwsze [[zauropody]]. Przebywały one prawdopodobnie w grupie rodzinnej, dwójka dorosłych i czwórka młodych. W pewnym momencie ścieżki, ślady młodych osobników gwałtownie odsuwają się w jedną stronę. Miejsce to przyniosło wiele więcej znalezisk: [[koprolity ]][[Heterodontosauridae|heterodontozaurów]] i ich ślady, kości [[Ceratosauria|ceratozaurów]], olbrzymie  pół metrowe tropy drapieżnika ((''[[Megalosauripus]]'')), którego szczątków kostnych nie znamy, ślady pływających [[Dilophosauridae|dilofozaurów]] (''[[Characichnos tridactylus]]''), a nawet tropy ssaków.
 +
 
 +
Następnie morze  dotarło jeszcze dalej. W środowiskach lagunowo-deltowych tworzyły się osady formacji: zagajskiej górnej, [[formacja skłobska|skłobskiej]] i [[Formacja przysuska|przysuskiej]], w których pospolite są miłorzęby, sagowce i glejcheniowce (paprocie). Zanikają tropy dużych drapieżników, natomiast pojawiają się [[Scelidosaurus|scelidozaury]] (''[[Moyenisauropus]]''), które wędrowały wzdłuż brzegu [[jura|jurajskiego]] morza. Największą osobliwością znaną z tego okresu są ślady ''[[Plesiornis]]'' z [[Gliniany Las|Glinianego Lasu]] - przypominające tropy ptasie. Później doszło do powstania rozległych wydm nadbrzeżnych - na ich terenie żyły [[Coelophysoidea|celofyzoidy]], [[zauropody]] i [[Scelidosaurus|scelidozaury]]. Najciekawszym tropem ze środowiska plażowego w [[Szydłówek|Szydłówku]] jest siedzący [[Coelophysoidea|celofyzoid]] oraz ponowne pojawienie się śladów ''[[Megalosauripus]]'' i tajemniczych ''[[Stenonyx]]'' (Znanych również z [[Sołtyków|Sołtykowa]]).
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
Linia 170: Linia 172:
 
[[Plik:Sołtyków.png|200px|thumb|left|Szlak tropów dinozaurów z Sołtykowa. Źródło:PIG-PIB]]  
 
[[Plik:Sołtyków.png|200px|thumb|left|Szlak tropów dinozaurów z Sołtykowa. Źródło:PIG-PIB]]  
 
===Środkowa jura===
 
===Środkowa jura===
−
[[Środkowa jura]] jest słabo poznana, zarówno w Polsce, jak i na świecie. W Polsce  znany jest tylko jeden trop dinozaura z tego okresu- W środowisku bagiennym na terenie dzisiejszej Częstochowy swój [[trop]] ''[[Carmelopodus]]'' pozostawił [[Alvarezsauridae|alwarezaur]].
+
[[Środkowa jura]] jest słabo poznana, zarówno w Polsce, jak i na świecie. W Polsce  znany jest tylko jeden trop dinozaura z tego okresu: w środowisku bagiennym na terenie dzisiejszej Częstochowy swój [[trop]] ''[[Carmelopodus]]'' pozostawił [[Alvarezsauridae|alwarezzauryd]].
 
===Późna jura===
 
===Późna jura===
−
W [[późna jura|późnej jurze]] nastąpiła transgresja morska, przez co Polska była pokryta wodą. Jednak w tym czasie pojawiła się również [[Wyspa Liszkowskiego]]- Niewielki teren na którym żyły dinozaury, rosły drzewa nagonasienne i rośliny zielne np. paprocie, które pozostawiły po sobie korzenie. Wyspa graniczył z rafą- z okolic znane są koralowce, jeżowce, ślimaki i inne. Na lądzie żyły [[Camptosaurus|kamptozaury]], [[Dryosauridae|dryozaury]]-''[[Dinehichnus]]'', [[Stegosauria|stegozaury]]-''[[Deltapodus]]'', których ślady dostarczają informacje o ich dwunożności oraz duże zauropody. W miejscu zwanym Czarcia Stopka w [[Bałtów|Bałtowie]] swój trop według dawnych przekazów pozostawił diabeł. W rzeczywistości okazał się być tropem [[Allosauria|allozaura]]. W tym samym miejscu swój trop ''[[Wildeichnus]]'' odcisnął prymitywny [[Coelurosauria|celurozaur]]. Niedaleko, W Żydowskim Jarze zachowała się niezwykła  pogoń [[Ceratosauria|ceratozaura]] za [[Dryosauridae|dryozaurami]].  Natomiast w [[Wierzbica|Wierzbicy]] swój ślad pozostawił wczesny [[Tyrannosauroidea|tyranozauroid]]. Te znaleziska są dobrym przykładem [[karłowatość wyspowa|karłowatości wyspowej]]- Dinozaury na wyspie były o 30% mniejsze od kontynentalnych odpowiedników!
+
W [[późna jura|późnej jurze]] nastąpiła transgresja morska, przez co Polska została pokryta wodą. Jednak w tym czasie pojawiła się również [[Wyspa Liszkowskiego]], niewielki teren na którym żyły dinozaury, rosły drzewa nagonasienne i rośliny zielne np. paprocie, które pozostawiły po sobie korzenie. Wyspa graniczył z rafą - z okolic znane są koralowce, jeżowce, ślimaki i inne organizmy. Na lądzie żyły [[Camptosauridae|kamptozaurydy]], [[Dryosauridae|dryozaurydy]] (trop ''[[Dinehichnus]]''), [[Stegosauria|stegozaury]] (''[[Deltapodus]]''), których ślady dostarczają informacje o ich prawdopodobnej dwunożności, oraz duże zauropody.  
 +
 
 +
W miejscu zwanym Czarcia Stopka w [[Bałtów|Bałtowie]] swój trop, według dawnych przekazów miejscowej ludności, pozostawić miał diabeł. W rzeczywistości okazał się być tropem [[Allosauria|allozaura]]. W tym samym miejscu swój trop ''[[Wildeichnus]]'' odcisnął prymitywny [[Coelurosauria|celurozaur]]. Niedaleko, W Żydowskim Jarze zachowała się niezwykła  pogoń [[Ceratosauria|ceratozaura]] za [[Dryosauridae|dryozaurydami]].  Natomiast w [[Wierzbica|Wierzbicy]] swój ślad pozostawił wczesny [[Tyrannosauroidea|tyranozauroid]]. Te znaleziska są dobrym przykładem [[karłowatość wyspowa|karłowatości wyspowej]]. Dinozaury na tych wyspach były o ok. 30% mniejsze od swych kontynentalnych odpowiedników.
 
===Wczesna kreda===
 
===Wczesna kreda===
−
Mimo iż we [[wczesna kreda|wczesnej kredowa]] Polska była pokryta lądem, nie są znane z tego okresu dinozaury ani ich ślady.
+
Mimo iż we [[wczesna kreda|wczesnej kredzie]] Polska była nad powierzchnią wody, nie są znane z tego okresu ślady dinozaury ani ich szczątki.
 
===Późna kreda===
 
===Późna kreda===
−
W [[późna kreda|późnej kredzie]] większość obszaru Polski zalewało płytkie morze, w północnej części nieco głębsze. Od strony dzisiejszej Ukrainy leżała wyspa, której na teren platformy węglanowej przybyło życie lądowe w tym dinozaury. Porastała tu różnorodna roślinność: paprocie drzewiaste, drzewa okrytonasienne i wiele innych. Na ten teren wkroczyły dinozaury roślinożerne: 2 gatunki [[Ornithopoda|ornitopodów]], [[Ceratopsia|ceratops]] zbliżony do [[Ajkaceratops|Ajkaceratopsa]], [[teropody]] [[Therizinosauria|terizinozaury]] oraz prawdopodobnie wszystkożerne [[Oviraptorosauria|owiraptorozaury]]. Kompletne szlaki pozostawiły tu [[Velociraptorinae|welociraptorynów]] lub innych [[Dromaeosauridae|dromeozaurów]]. Obecne były tu również [[Tyrannosauroidea|tyranozaurydy]], dominujący drapieżcy tego okresu.
+
W [[późna kreda|późnej kredzie]] większość obszaru Polski zalewało płytkie morze, w północnej części nieco głębsze. Od strony dzisiejszej Ukrainy leżała wyspa, z której na teren platformy węglanowej przybyło życie lądowe, w tym dinozaury. Porastała tu różnorodna roślinność: paprocie drzewiaste, drzewa okrytonasienne i wiele innych. Na ten teren wkroczyły dinozaury roślinożerne: różne gatunki [[Ornithopoda|ornitopodów]], możliwy [[Ceratopsia|ceratops]], [[teropody]] [[Therizinosauria|terizinozaury]] oraz [[Oviraptorosauria|owiraptorozaury]]. Kompletne szlaki pozostawiły tu [[Dromaeosauridae|dromeozaurydy]] oraz [[Tyrannosauroidea|tyranozaurydy]].
 
[[Plik:V.png|200px|thumb|right|Tropy ''Velociraptorichnus'' z Roztocza. Autor fot.: Gerard Gierliński, Źródło: PIG-PIB]]
 
[[Plik:V.png|200px|thumb|right|Tropy ''Velociraptorichnus'' z Roztocza. Autor fot.: Gerard Gierliński, Źródło: PIG-PIB]]
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
Linia 199: Linia 203:
 
|}
 
|}
 
===Kenozoik===
 
===Kenozoik===
−
Potomkowie dinozaurów, ptaki są licznie reprezentowane w fliszu karpackim. Znane są stąd mn. Kolibry- Eurotrochilus noniewiczi
+
Potomkowie dinozaurów, ptaki są licznie reprezentowane w fliszu karpackim. Znane są stąd mn. kolibry z gatunku ''Eurotrochilus noniewiczi'' czy wróblowate ''Jamna szybiaki'', ''Resoviaornis jamrozi'', ''Winnicavis gorskii''.
  
 
[[Kategoria:Europa]]
 
[[Kategoria:Europa]]

Wersja z 12:36, 20 wrz 2022

Autor: Korekta:
Szymon Jagusztyn, Łukasz Czepiński Maciej Ziegler

Dinozaury i ich krewni żyjący na terenie obecnej Polski.

Odkrycia kopalnych krewniaków dinozaurów obejmują głównie triasowe osady Górnego Śląska oraz tropy (ichnoskamieniałości) z Gór Świętokrzyskich.

Nazwa Klasyfikacja Miejsce Wiek Uwagi
Silesaurus opolensis Dinosauromorpha: Silesauridae Krasiejów, Woźniki późny trias (karnik)
Smok wawelski Theropoda? Lisowice, Zawiercie późny trias (noryk) - (retyk) incertae sedis, teropod lub rauizuch
Velocipes guerichi Theropoda Kocury późny trias (noryk) nomen dubium
Silesauridae indet. Dinosauromorpha: Silesauridae Zawiercie późny trias bliższa część kości udowej
Silesauridae indet. Dinosauromorpha: Silesauridae Poręba późny trias (noryk)
Herrerasauridae indet. Theropoda: Herrerasauridae Poręba późny trias (noryk)
Succinodon putzeri ślady małży Kuphus sp. opisane jako szczęka tytanozaura
Coelophysidae indet. Theropoda:Coelophysidae Lisowice Późny trias, noryk-retyk
Ceratosauria indet. Theropoda:Ceratosauria Sołtyków Wczesna jura,hettang kręg ogonowy i kość długa (?ramieniowa)


Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy…

Wczesny i środkowy trias

Osady wczesnotriasowe Gór Świętokrzyskich kryją ślady najstarszych dinozauromorfów na świecie - prawdopodobnie lagerpetonów: Rotodactylus, Prorotodactylus oraz późniejsze, środkowotriasowe Sphingopus i Atreipus. Specyficzny sposób poruszania się twórców tych tropów to początki dwunożności dinozaurów. Te zwierzęta współwystępowały z dicynodontami, temnospondylami oraz pseudozuchami, które pozostawiły tropy Chirotherium, Synaptichium, Rhynchosauroides, Capitosauroides.

Rekonstrukcja autora tropów Prorotodactylus. Autor:Caz41985

Późny trias

W późnym triasie Polska prawie w całości była pokryta lądem. Mamy bogaty zapis kręgowców z tego okresu znanych głównie ze Śląska. Poza paroma nienazwanymi formami opisane są trzy rodzaje: Silesaurus, znany przede wszystkim z Krasiejowa owadożerny lub roślinożerny dinozauromorf; Smok z Lisowic i Marciszowa, duży (6 metrów długości) drapieżnik, którego przynależność systematyczna jest kontrowersyjna (możliwe, że jest to rauizuchowy przedstawiciel linii krokodylowej, albo teropod), oraz teropod Velocipes z Kocur, znany z bardzo niekompletnego materiału. Z Gór Świętokrzyskich znamy tropy plateozaurów (Pseudotetrasauropus) ze Skarszyn oraz nienazwanego silezauryda. Późnotriasowe stanowisko Czerwone Żlebki w Tatrach zawiera ślady zbliżone do jurajskich dinozaurów np. Kayentapus. W tych środowiskach żyły również małże, ryby, aetozaury, prassaki, dicynodonty, rosły paprocie nasienne, drzewa iglaste i ramienice.

Smok Autor: Edyta Felcyn

Wczesna jura

Początek okresu jurajskiego jest bogato reprezentowany w Górach Świętokrzyskich. Od północnego zachodu na teren Polski weszło morze, a na jego brzegach i w okolicznych środowiskach ślady pozostawiały po sobie dinozaury. Najstarsze tropy z tego okresu to formacja zagajska dolna, która charakteryzowała się równinami z meandrującymi rzekami. Na brzegach wód rosły paprocie nasienne, drzewa iglaste np. Hirmeriella, oraz paprocie jako niskopienna roślinność. W Sołtykowie zachowały się ślady interpretowane jako zapis polowania dilofozaurów na pierwsze zauropody. Przebywały one prawdopodobnie w grupie rodzinnej, dwójka dorosłych i czwórka młodych. W pewnym momencie ścieżki, ślady młodych osobników gwałtownie odsuwają się w jedną stronę. Miejsce to przyniosło wiele więcej znalezisk: koprolity heterodontozaurów i ich ślady, kości ceratozaurów, olbrzymie pół metrowe tropy drapieżnika ((Megalosauripus)), którego szczątków kostnych nie znamy, ślady pływających dilofozaurów (Characichnos tridactylus), a nawet tropy ssaków.

Następnie morze dotarło jeszcze dalej. W środowiskach lagunowo-deltowych tworzyły się osady formacji: zagajskiej górnej, skłobskiej i przysuskiej, w których pospolite są miłorzęby, sagowce i glejcheniowce (paprocie). Zanikają tropy dużych drapieżników, natomiast pojawiają się scelidozaury (Moyenisauropus), które wędrowały wzdłuż brzegu jurajskiego morza. Największą osobliwością znaną z tego okresu są ślady Plesiornis z Glinianego Lasu - przypominające tropy ptasie. Później doszło do powstania rozległych wydm nadbrzeżnych - na ich terenie żyły celofyzoidy, zauropody i scelidozaury. Najciekawszym tropem ze środowiska plażowego w Szydłówku jest siedzący celofyzoid oraz ponowne pojawienie się śladów Megalosauripus i tajemniczych Stenonyx (Znanych również z Sołtykowa).

Trop Prawdopodobny sprawca
Kayentapus dilofozauryd
Parabrontopodus wczesny zauropod
Kalosauropus prozauropod
Otozoum prozauropod
Delatorrichnus heterodontozaur
Eubrontes zauropod lub teropod
Grallator celofyzoid
Anchisauripus celofyzoid
Megalosauripus tetanur
Plesiornis praptak?
Chracichnos pływający teropod
Anomoepus wczesny tyreofor lub np. Lesothosaurus
Moyenisauropus scelidozaury
Stenonyx celofyzoid lub młody nieznanego gatunku teropoda
Dinosauria indet. -
Sauropoda indet. -
Szlak tropów dinozaurów z Sołtykowa. Źródło:PIG-PIB

Środkowa jura

Środkowa jura jest słabo poznana, zarówno w Polsce, jak i na świecie. W Polsce znany jest tylko jeden trop dinozaura z tego okresu: w środowisku bagiennym na terenie dzisiejszej Częstochowy swój trop Carmelopodus pozostawił alwarezzauryd.

Późna jura

W późnej jurze nastąpiła transgresja morska, przez co Polska została pokryta wodą. Jednak w tym czasie pojawiła się również Wyspa Liszkowskiego, niewielki teren na którym żyły dinozaury, rosły drzewa nagonasienne i rośliny zielne np. paprocie, które pozostawiły po sobie korzenie. Wyspa graniczył z rafą - z okolic znane są koralowce, jeżowce, ślimaki i inne organizmy. Na lądzie żyły kamptozaurydy, dryozaurydy (trop Dinehichnus), stegozaury (Deltapodus), których ślady dostarczają informacje o ich prawdopodobnej dwunożności, oraz duże zauropody.

W miejscu zwanym Czarcia Stopka w Bałtowie swój trop, według dawnych przekazów miejscowej ludności, pozostawić miał diabeł. W rzeczywistości okazał się być tropem allozaura. W tym samym miejscu swój trop Wildeichnus odcisnął prymitywny celurozaur. Niedaleko, W Żydowskim Jarze zachowała się niezwykła pogoń ceratozaura za dryozaurydami. Natomiast w Wierzbicy swój ślad pozostawił wczesny tyranozauroid. Te znaleziska są dobrym przykładem karłowatości wyspowej. Dinozaury na tych wyspach były o ok. 30% mniejsze od swych kontynentalnych odpowiedników.

Wczesna kreda

Mimo iż we wczesnej kredzie Polska była nad powierzchnią wody, nie są znane z tego okresu ślady dinozaury ani ich szczątki.

Późna kreda

W późnej kredzie większość obszaru Polski zalewało płytkie morze, w północnej części nieco głębsze. Od strony dzisiejszej Ukrainy leżała wyspa, z której na teren platformy węglanowej przybyło życie lądowe, w tym dinozaury. Porastała tu różnorodna roślinność: paprocie drzewiaste, drzewa okrytonasienne i wiele innych. Na ten teren wkroczyły dinozaury roślinożerne: różne gatunki ornitopodów, możliwy ceratops, teropody terizinozaury oraz owiraptorozaury. Kompletne szlaki pozostawiły tu dromeozaurydy oraz tyranozaurydy.

Tropy Velociraptorichnus z Roztocza. Autor fot.: Gerard Gierliński, Źródło: PIG-PIB
Trop Prawdopodobny sprawca
Wakiyantanka tyranozauryd
Saurexallopus owiraptorozaur
Velociraptorichnus welociraptor
Ornithopodichnus mniejszy ornitopod
Hadrosauripus większy ornitopod
Macropodosaurus terizinozaur
Ceratopsia indet. -

Kenozoik

Potomkowie dinozaurów, ptaki są licznie reprezentowane w fliszu karpackim. Znane są stąd mn. kolibry z gatunku Eurotrochilus noniewiczi czy wróblowate Jamna szybiaki, Resoviaornis jamrozi, Winnicavis gorskii.

Bibliografia

Gierlinski, Gerard. (2015). New Dinosaur Footprints from the Upper Cretaceous of Poland in the Light of Paleogeographic Context. Ichnos. 22. 10.1080/10420940.2015.1063489.

Niedźwiedzki, Grzegorz & Remin, Zbyszek & J., Roszkowska & U., Meissner. (2009). Nowe znaleziska tropów dinozaurów z osadów liasowych Gór Świętokrzyskich (in Polish with English abstract). Przeglad Geologiczny. 57. 252-262.

Gierlinski G., Pienkowski G. (1999) -Dinosaur track assemblages from the Hettangian of Poland. Geol. Quart., 43 (3): 329-346. Warszawa. Pienkowski, Grzegorz & Niedźwiedzki, Grzegorz. (2021). Borkowice – światowej klasy stanowisko paleontologiczne z tropami i kośćmi wczesnojurajskich dinozaurów. Przegląd Geologiczny. 69. 716-720. 10.7306/2021.39.

Niedźwiedzki, G., Pieńkowski, G., 2016. A dinosaur track assemblage from the Upper Hettangian (Lower Jurassic) marginal-marine deposits of Zapniów, Holy Cross Mountains, Poland. Geological Quarterly, 60 (4): 840–856, doi:10.7306/gq.1310

Gierlinski, Gerard & Niedźwiedzki, Grzegorz. (2002). Enigmatic dinosaur footprints from the Lower Jurassic of Poland. Geological Quarterly. 46. 467-472.

Gierliñski G. and NiedŸwiedzki G. (2005) — New saurischian dinosaur footprints from the Lower Jurassic of Poland. Geol. Quart., 49 (1): 99–104. Warszawa.

Gierliński G.(1999) Tracks of a large thyreophoran dinosaur from the Early Jurassic of Poland. Acta Paleontologica Polonica

Gierlinski, Gerard & Lockley, Martin & Niedźwiedzki, Grzegorz. (2009). A distinctive crouching theropod trace from the Lower Jurassic of Poland. Geological Quarterly. 53. 23-28.

Strony w kategorii „Polska”

Poniżej wyświetlono 6 spośród wszystkich 6 stron tej kategorii.

K

L

S

W

Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Kategoria:Polska&oldid=27459”