Velafrons: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzył nową stronę „<small> {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | Autor: | Korekta: |- | Maciej Ziegler | Krzysztof Lichota |} </small> ---- {| class="wikitabl...”) |
(drobne) |
||
| Linia 54: | Linia 54: | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Velafrons'' to rodzaj lambeozauryna (grzebieniastego hadrozauryda), którego skamieniałości odnaleziono w Meksyku w skałach datowanych na późny [[kampan]]. Został on uznany za oddzielny rodzaj na podstawie budowy czaszki - szkielety pozaczaszkowe lambeozaurynów są bowiem bardzo podobne. | + | ''Velafrons'' to rodzaj lambeozauryna (grzebieniastego hadrozauryda), którego skamieniałości odnaleziono w Meksyku w skałach datowanych na późny [[kampan]]. Został on uznany za oddzielny [[rodzaj]] na podstawie budowy czaszki - szkielety pozaczaszkowe lambeozaurynów są bowiem bardzo podobne. |
==Odkrycie i budowa== | ==Odkrycie i budowa== | ||
| − | Welafronz jest pierwszym nowym | + | Welafronz jest pierwszym nowym [[rodzaj]]em [[lambeozauryn]]a z Ameryki Północnej nazwanym w ciągu ostatnich 70 lat. Znany jest z jednego z najbardziej kompletnych szkieletów dinozaurów odkrytych dotąd w Meksyku. [[Holotyp]] ''V. coahuilensis'' oznaczono CPC-59 (Colección Paleontológica de Coahuila - Kolekcja Paleontologiczna Coahuila). Został on uznany za pochodzący od młodego osobnika z powodu niekompletnego rozwoju grzebienia na czaszce, szczegółów budowy czaszki i rozmiarów w porównaniu do innych północnoamerykańskich lambeozaurynów. Czaszka jest duża w porównaniu do czaszek innych [[hadrozauryd]]ów w podobnym stadium wzrostu. Być może jego grzebień był mniejszy u dorosłych osobników albo [[gatunek]] ten miał inny wzorzec rozwoju. Innym wytłumaczeniem tego faktu mogą być większe rozmiary welafronza w porównaniu do jego krewniaków, osiągających 9-10 m długości. Duże rozmiary nie są czymś niezwykłym w meksykańskich hadrozaurydów - dość wspomnieć o ''[[Kritosaurus]]'' sp. (ok. 11 m) czy ?''[[Lambeosaurus]] laticaudus'' (ok. 15 m). Tego ostatniego autorzy pracy opisującej ''Velafrons'' nazwali "lambeozaurynem z Baja" i uznali za ''[[nomen dubium]]'' (gatunek wątpliwy). Przypuszczają, że może być to wyrośnięty ''[[Hypacrosaurus]]'', ponieważ on także posiada wydłużone wyrostki na kręgach, tworzące coś w rodzaju żagla. Uznali także, że welafronz i lambeozauryn z Baja raczej nie są tym samym gatunkiem. |
==Środowisko życia== | ==Środowisko życia== | ||
| Linia 75: | Linia 75: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small> | + | <small>Gates, Terry A.; Sampson, Scott D.; Delgado de Jesíşs, Carlos R.; Zanno, Lindsay E.; Eberth, David; Hernandez-Rivera, René; Aguillón Martínez, Martha C.; and Kirkland, James I. (2007). "Velafrons coahuilensis, a new lambeosaurine hadrosaurid (Dinosauria: Ornithopoda) from the Late Campanian Cerro del Pueblo Formation, Coahuila, Mexico". Journal of Vertebrate Paleontology 27 (4): 917–930 |
| − | Gates, Terry A.; Sampson, Scott D.; Delgado de Jesíşs, Carlos R.; Zanno, Lindsay E.; Eberth, David; Hernandez-Rivera, René; Aguillón Martínez, Martha C.; and Kirkland, James I. (2007). "Velafrons coahuilensis, a new lambeosaurine hadrosaurid (Dinosauria: Ornithopoda) from the Late Campanian Cerro del Pueblo Formation, Coahuila, Mexico". Journal of Vertebrate Paleontology 27 (4): 917–930 | ||
Mark A. Loewen, Scott D. Sampson, Eric K. Lund, Andrew A. Farke, Martha C. Aguillón-Martínez, Claudio A. de Leon, Rubén A. Rodríguez-de la Rosa, Michael A. Getty, David A. Eberth: Horned Dinosaurs (Ornithischia: Ceratopsidae) from the Upper Cretaceous (Campanian) Cerro del Pueblo Formation, Coahuila, Mexico. W: Michael J. Ryan, Brenda J. Chinnery-Allgeier, David A. Eberth (red.): New Perspectives on Horned Dinosaurs. The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium. Bloomington: Indiana University Press, 2010, ss. 99-116. ISBN 978-0-253-35358-0. | Mark A. Loewen, Scott D. Sampson, Eric K. Lund, Andrew A. Farke, Martha C. Aguillón-Martínez, Claudio A. de Leon, Rubén A. Rodríguez-de la Rosa, Michael A. Getty, David A. Eberth: Horned Dinosaurs (Ornithischia: Ceratopsidae) from the Upper Cretaceous (Campanian) Cerro del Pueblo Formation, Coahuila, Mexico. W: Michael J. Ryan, Brenda J. Chinnery-Allgeier, David A. Eberth (red.): New Perspectives on Horned Dinosaurs. The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium. Bloomington: Indiana University Press, 2010, ss. 99-116. ISBN 978-0-253-35358-0. | ||
| − | </small> | + | |
| + | Prieto-Márquez, A. (2010) "Global phylogeny of hadrosauridae (Dinosauria: Ornithopoda) using parsimony and Bayesian methods" Zoological Journal of the Linnean Society, 2010, 159, 435–502. doi: 10.1111/j.1096-3642.2009.00617.x</small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
Wersja z 21:12, 19 lis 2011
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler | Krzysztof Lichota |
| Velafrons (welafronz) | |
|---|---|
| Długość: | >8 m (niedorosły osobnik) |
| Masa: | >3 t (niedorosły osobnik) |
| Miejsce występowania: | Meksyk - stan Coahuila |
| Czas występowania | 74-71 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Autor: Todd Marshall. [1] | |
Wstęp
Velafrons to rodzaj lambeozauryna (grzebieniastego hadrozauryda), którego skamieniałości odnaleziono w Meksyku w skałach datowanych na późny kampan. Został on uznany za oddzielny rodzaj na podstawie budowy czaszki - szkielety pozaczaszkowe lambeozaurynów są bowiem bardzo podobne.
Odkrycie i budowa
Welafronz jest pierwszym nowym rodzajem lambeozauryna z Ameryki Północnej nazwanym w ciągu ostatnich 70 lat. Znany jest z jednego z najbardziej kompletnych szkieletów dinozaurów odkrytych dotąd w Meksyku. Holotyp V. coahuilensis oznaczono CPC-59 (Colección Paleontológica de Coahuila - Kolekcja Paleontologiczna Coahuila). Został on uznany za pochodzący od młodego osobnika z powodu niekompletnego rozwoju grzebienia na czaszce, szczegółów budowy czaszki i rozmiarów w porównaniu do innych północnoamerykańskich lambeozaurynów. Czaszka jest duża w porównaniu do czaszek innych hadrozaurydów w podobnym stadium wzrostu. Być może jego grzebień był mniejszy u dorosłych osobników albo gatunek ten miał inny wzorzec rozwoju. Innym wytłumaczeniem tego faktu mogą być większe rozmiary welafronza w porównaniu do jego krewniaków, osiągających 9-10 m długości. Duże rozmiary nie są czymś niezwykłym w meksykańskich hadrozaurydów - dość wspomnieć o Kritosaurus sp. (ok. 11 m) czy ?Lambeosaurus laticaudus (ok. 15 m). Tego ostatniego autorzy pracy opisującej Velafrons nazwali "lambeozaurynem z Baja" i uznali za nomen dubium (gatunek wątpliwy). Przypuszczają, że może być to wyrośnięty Hypacrosaurus, ponieważ on także posiada wydłużone wyrostki na kręgach, tworzące coś w rodzaju żagla. Uznali także, że welafronz i lambeozauryn z Baja raczej nie są tym samym gatunkiem.
Środowisko życia
W czasach welafronza tereny na których go znaleziono były wybrzeżem morskim. W osadach formacji Cerro del Pueblo znaleziono amonity, małże, ślimaki, mozazaury, żółwie, krokodyle i dinozaury. Wśród tych ostatnich zidentyfikowano szczątki teropodów: troodontydów, ornitomimidów i tyranozaurydów. Wśród roślinożerców znaleziono chasmozauryna Coahuilaceratops, centrozauryna, neoceratopsa nie będącego ceratopsydem i nowego grzebieniastego hadrozauryda (lambeozauryna). Co ciekawe, w Ameryce Północnej w tamtym okresie żył jeden rodzaj płaskogłowego hadrozauryda - Kritosaurus, który miał szeroki zasięg geograficzny, oraz kilka lambeozaurynów (Parasaurolophus tubicen, Velafrons i lambeozauryn z Baja - ?Lambeosaurus laticaudus), zasiedlające mniejsze obszary. Dinozaury znane są wyłącznie z formacji z południa Ameryki Północnej, więc nie wiemy co się w tym czasie działo na obszarach wysuniętych bardziej na północ, ponieważ obszary z wcześniejszych formacji, takich jak Judith River czy Dinosaur Park były przykryte przez morze, dzielące Amerykę Północną na dwie części.
Etymologia
Nazwa Velafrons odnosi się do charakterystycznego grzebienia dinozaura i znaczy "żaglowe czoło"; powstała z połączenia słów: vela (po hiszpańsku żagiel) i frons (łac. czoło). Epitet gatunkowy (coahuilensis) nadano od miejsca znalezienia - stanu Coahuila w północnym Meksyku.
Spis gatunków
| Velafrons | Gates, Sampson, Delgado de Jesíşs, Zanno, Eberth, Hernandez-Rivera, Aguillón Martínez i Kirkland, 2007 |
|---|---|
| V. coahuilensis | Gates, Sampson, Delgado de Jesíşs, Zanno, Eberth, Hernandez-Rivera, Aguillón Martínez i Kirkland, 2007 |
Bibliografia
Gates, Terry A.; Sampson, Scott D.; Delgado de Jesíşs, Carlos R.; Zanno, Lindsay E.; Eberth, David; Hernandez-Rivera, René; Aguillón Martínez, Martha C.; and Kirkland, James I. (2007). "Velafrons coahuilensis, a new lambeosaurine hadrosaurid (Dinosauria: Ornithopoda) from the Late Campanian Cerro del Pueblo Formation, Coahuila, Mexico". Journal of Vertebrate Paleontology 27 (4): 917–930
Mark A. Loewen, Scott D. Sampson, Eric K. Lund, Andrew A. Farke, Martha C. Aguillón-Martínez, Claudio A. de Leon, Rubén A. Rodríguez-de la Rosa, Michael A. Getty, David A. Eberth: Horned Dinosaurs (Ornithischia: Ceratopsidae) from the Upper Cretaceous (Campanian) Cerro del Pueblo Formation, Coahuila, Mexico. W: Michael J. Ryan, Brenda J. Chinnery-Allgeier, David A. Eberth (red.): New Perspectives on Horned Dinosaurs. The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium. Bloomington: Indiana University Press, 2010, ss. 99-116. ISBN 978-0-253-35358-0.
Prieto-Márquez, A. (2010) "Global phylogeny of hadrosauridae (Dinosauria: Ornithopoda) using parsimony and Bayesian methods" Zoological Journal of the Linnean Society, 2010, 159, 435–502. doi: 10.1111/j.1096-3642.2009.00617.x
