Velafrons: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Środowisko życia) |
|||
| Linia 51: | Linia 51: | ||
| colspan=2 |[[Plik:Velafrons.jpg|400px|]] | | colspan=2 |[[Plik:Velafrons.jpg|400px|]] | ||
<small>Autor: Todd Marshall. [http://www.unews.utah.edu/old/p/021208-1.html]</small> | <small>Autor: Todd Marshall. [http://www.unews.utah.edu/old/p/021208-1.html]</small> | ||
| + | |- | ||
| + | ! colspan=2 | Mapa znalezisk: | ||
| + | |- | ||
| + | | colspan=2 | | ||
| + | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| + | Coahuila, Mexico|formacja [[Cerro del Pueblo]], stan Coahuila, [[Meksyk]]|<small>''V. coahuilensis''<br> | ||
| + | </display_points> | ||
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Velafrons'' to rodzaj lambeozauryna (grzebieniastego hadrozauryda), którego skamieniałości odnaleziono w | + | ''Velafrons'' to [[rodzaj]] lambeozauryna (grzebieniastego hadrozauryda), którego skamieniałości odnaleziono w [[Meksyk]]u w skałach datowanych na późny [[kampan]]. Został on uznany za oddzielny [[rodzaj]] na podstawie budowy czaszki - szkielety pozaczaszkowe lambeozaurynów są bowiem bardzo podobne. |
==Odkrycie i budowa== | ==Odkrycie i budowa== | ||
| − | Welafronz jest pierwszym nowym [[rodzaj]]em [[lambeozauryn]]a z Ameryki Północnej nazwanym w ciągu ostatnich 70 lat. Znany jest z jednego z najbardziej kompletnych szkieletów dinozaurów odkrytych dotąd w | + | Welafronz jest pierwszym nowym [[rodzaj]]em [[lambeozauryn]]a z Ameryki Północnej nazwanym w ciągu ostatnich 70 lat. Znany jest z jednego z najbardziej kompletnych szkieletów dinozaurów odkrytych dotąd w [[Meksyk]]u. [[Holotyp]] ''V. coahuilensis'' oznaczono CPC-59 (Colección Paleontológica de Coahuila - Kolekcja Paleontologiczna Coahuila). Został on uznany za pochodzący od młodego osobnika z powodu niekompletnego rozwoju grzebienia na czaszce, szczegółów budowy czaszki i rozmiarów w porównaniu do innych północnoamerykańskich lambeozaurynów. Czaszka jest duża w porównaniu do czaszek innych [[hadrozauryd]]ów w podobnym stadium wzrostu. Być może jego grzebień był mniejszy u dorosłych osobników albo [[gatunek]] ten miał inny wzorzec rozwoju. Innym wytłumaczeniem tego faktu mogą być większe rozmiary welafronza w porównaniu do jego krewniaków, osiągających 9-10 m długości. Duże rozmiary nie są czymś niezwykłym w meksykańskich hadrozaurydów - dość wspomnieć o ''[[Kritosaurus]]'' sp. (ok. 11 m) czy ''[[Magnapaulia]] laticaudus'' (ok. 12,5 m, być może nawet do 16 m). |
==Środowisko życia== | ==Środowisko życia== | ||
| − | W czasach welafronza tereny na których go znaleziono były wybrzeżem morskim. W osadach formacji Cerro del Pueblo znaleziono amonity, małże, ślimaki, mozazaury, żółwie, krokodyle i dinozaury. Wśród tych ostatnich zidentyfikowano szczątki teropodów: troodontydów, ornitomimidów i tyranozaurydów. Wśród roślinożerców znaleziono chasmozauryna ''[[Coahuilaceratops]]'', centrozauryna, neoceratopsa nie będącego ceratopsydem i nowego grzebieniastego hadrozauryda (lambeozauryna). Co ciekawe, w Ameryce Północnej w tamtym okresie żył jeden rodzaj płaskogłowego hadrozauryda - ''[[Kritosaurus]]'', który miał szeroki [[zasięg geograficzny]], oraz kilka lambeozaurynów (''[[Parasaurolophus]] tubicen'', ''Velafrons'' i lambeozauryn z Baja - | + | W czasach welafronza tereny na których go znaleziono były wybrzeżem morskim. W osadach formacji Cerro del Pueblo znaleziono amonity, małże, ślimaki, mozazaury, żółwie, krokodyle i dinozaury. Wśród tych ostatnich zidentyfikowano szczątki teropodów: troodontydów, ornitomimidów i tyranozaurydów. Wśród roślinożerców znaleziono chasmozauryna ''[[Coahuilaceratops]]'', centrozauryna, neoceratopsa nie będącego ceratopsydem i nowego grzebieniastego hadrozauryda (lambeozauryna). Co ciekawe, w Ameryce Północnej w tamtym okresie żył jeden rodzaj płaskogłowego hadrozauryda - ''[[Kritosaurus]]'', który miał szeroki [[zasięg geograficzny]], oraz kilka lambeozaurynów (''[[Parasaurolophus]] tubicen'', ''Velafrons'' i lambeozauryn z Baja - "''[[Lambeosaurus]]''" ''laticaudus'' = ''[[Magnapaulia]] laticaudus''), zasiedlające mniejsze obszary. Dinozaury znane są wyłącznie z formacji z południa Ameryki Północnej, więc nie wiemy co się w tym czasie działo na obszarach wysuniętych bardziej na północ, ponieważ obszary z wcześniejszych formacji, takich jak Judith River czy Dinosaur Park były przykryte przez morze, dzielące Amerykę Północną na dwie części. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa ''Velafrons'' odnosi się do charakterystycznego grzebienia dinozaura i znaczy "żaglowe czoło"; powstała z połączenia słów: ''vela'' (po hiszpańsku żagiel) i ''frons'' (łac. czoło). Epitet gatunkowy (''coahuilensis'') nadano od miejsca znalezienia - stanu | + | Nazwa ''Velafrons'' odnosi się do charakterystycznego grzebienia dinozaura i znaczy "żaglowe czoło"; powstała z połączenia słów: ''vela'' (po hiszpańsku żagiel) i ''frons'' (łac. czoło). Epitet gatunkowy (''coahuilensis'') nadano od miejsca znalezienia - stanu Coahuila w północnym Meksyku. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
! ''Velafrons'' | ! ''Velafrons'' | ||
| − | | [[Gates]], [[Sampson]], [[Delgado de Jesíşs]], [[Zanno]], [[Eberth]], [[Hernandez-Rivera]], [[Aguillón Martínez]] i [[Kirkland]], [[2007]] | + | | [[Terry Gates|Gates]], [[Scott Sampson|Sampson]], [[Carlos Delgado de Jesíşs|Delgado de Jesíşs]], [[Lindsay Zanno|Zanno]], [[David Eberth|Eberth]], [[René Hernandez-Rivera|Hernandez-Rivera]], [[Martha Aguillón Martínez|Aguillón Martínez]] i [[James Kirland|Kirkland]], [[2007]] |
|- | |- | ||
! ''V. coahuilensis'' | ! ''V. coahuilensis'' | ||
| − | | | + | | Gates, Sampson, Delgado de Jesíşs, Zanno, Eberth, Hernandez-Rivera, Aguillón Martínez i Kirkland, 2007 |
|} | |} | ||
| Linia 79: | Linia 86: | ||
Mark A. Loewen, Scott D. Sampson, Eric K. Lund, Andrew A. Farke, Martha C. Aguillón-Martínez, Claudio A. de Leon, Rubén A. Rodríguez-de la Rosa, Michael A. Getty, David A. Eberth: Horned Dinosaurs (Ornithischia: Ceratopsidae) from the Upper Cretaceous (Campanian) Cerro del Pueblo Formation, Coahuila, Mexico. W: Michael J. Ryan, Brenda J. Chinnery-Allgeier, David A. Eberth (red.): New Perspectives on Horned Dinosaurs. The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium. Bloomington: Indiana University Press, 2010, ss. 99-116. ISBN 978-0-253-35358-0. | Mark A. Loewen, Scott D. Sampson, Eric K. Lund, Andrew A. Farke, Martha C. Aguillón-Martínez, Claudio A. de Leon, Rubén A. Rodríguez-de la Rosa, Michael A. Getty, David A. Eberth: Horned Dinosaurs (Ornithischia: Ceratopsidae) from the Upper Cretaceous (Campanian) Cerro del Pueblo Formation, Coahuila, Mexico. W: Michael J. Ryan, Brenda J. Chinnery-Allgeier, David A. Eberth (red.): New Perspectives on Horned Dinosaurs. The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium. Bloomington: Indiana University Press, 2010, ss. 99-116. ISBN 978-0-253-35358-0. | ||
| − | Prieto-Márquez, A. (2010) "Global phylogeny of hadrosauridae (Dinosauria: Ornithopoda) using parsimony and Bayesian methods" Zoological Journal of the Linnean Society, 2010, 159, 435–502. doi: 10.1111/j.1096-3642.2009.00617.x</small> | + | Prieto-Márquez, A. (2010) "Global phylogeny of hadrosauridae (Dinosauria: Ornithopoda) using parsimony and Bayesian methods" Zoological Journal of the Linnean Society, 2010, 159, 435–502. doi: 10.1111/j.1096-3642.2009.00617.x |
| + | |||
| + | Prieto-Márquez, Albert; Chiappe, Luis M. & Joshi, Shantanu H. (2012). The Lambeosaurine Dinosaur ''Magnapaulia laticaudus'' from the Late Cretaceous of Baja California, Northwestern Mexico. ''PLoS ONE'' '''7'''(6): e38207. | ||
| + | [http://www.plosone.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0038207 doi:10.1371/journal.pone.0038207] | ||
| + | </small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
Wersja z 10:52, 14 lip 2012
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler | Krzysztof Lichota |
| Velafrons (welafronz) | |
|---|---|
| Długość: | >8 m (niedorosły osobnik) |
| Masa: | >3 t (niedorosły osobnik) |
| Miejsce występowania: | Meksyk - stan Coahuila |
| Czas występowania | 74-71 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Autor: Todd Marshall. [1] | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Velafrons to rodzaj lambeozauryna (grzebieniastego hadrozauryda), którego skamieniałości odnaleziono w Meksyku w skałach datowanych na późny kampan. Został on uznany za oddzielny rodzaj na podstawie budowy czaszki - szkielety pozaczaszkowe lambeozaurynów są bowiem bardzo podobne.
Odkrycie i budowa
Welafronz jest pierwszym nowym rodzajem lambeozauryna z Ameryki Północnej nazwanym w ciągu ostatnich 70 lat. Znany jest z jednego z najbardziej kompletnych szkieletów dinozaurów odkrytych dotąd w Meksyku. Holotyp V. coahuilensis oznaczono CPC-59 (Colección Paleontológica de Coahuila - Kolekcja Paleontologiczna Coahuila). Został on uznany za pochodzący od młodego osobnika z powodu niekompletnego rozwoju grzebienia na czaszce, szczegółów budowy czaszki i rozmiarów w porównaniu do innych północnoamerykańskich lambeozaurynów. Czaszka jest duża w porównaniu do czaszek innych hadrozaurydów w podobnym stadium wzrostu. Być może jego grzebień był mniejszy u dorosłych osobników albo gatunek ten miał inny wzorzec rozwoju. Innym wytłumaczeniem tego faktu mogą być większe rozmiary welafronza w porównaniu do jego krewniaków, osiągających 9-10 m długości. Duże rozmiary nie są czymś niezwykłym w meksykańskich hadrozaurydów - dość wspomnieć o Kritosaurus sp. (ok. 11 m) czy Magnapaulia laticaudus (ok. 12,5 m, być może nawet do 16 m).
Środowisko życia
W czasach welafronza tereny na których go znaleziono były wybrzeżem morskim. W osadach formacji Cerro del Pueblo znaleziono amonity, małże, ślimaki, mozazaury, żółwie, krokodyle i dinozaury. Wśród tych ostatnich zidentyfikowano szczątki teropodów: troodontydów, ornitomimidów i tyranozaurydów. Wśród roślinożerców znaleziono chasmozauryna Coahuilaceratops, centrozauryna, neoceratopsa nie będącego ceratopsydem i nowego grzebieniastego hadrozauryda (lambeozauryna). Co ciekawe, w Ameryce Północnej w tamtym okresie żył jeden rodzaj płaskogłowego hadrozauryda - Kritosaurus, który miał szeroki zasięg geograficzny, oraz kilka lambeozaurynów (Parasaurolophus tubicen, Velafrons i lambeozauryn z Baja - "Lambeosaurus" laticaudus = Magnapaulia laticaudus), zasiedlające mniejsze obszary. Dinozaury znane są wyłącznie z formacji z południa Ameryki Północnej, więc nie wiemy co się w tym czasie działo na obszarach wysuniętych bardziej na północ, ponieważ obszary z wcześniejszych formacji, takich jak Judith River czy Dinosaur Park były przykryte przez morze, dzielące Amerykę Północną na dwie części.
Etymologia
Nazwa Velafrons odnosi się do charakterystycznego grzebienia dinozaura i znaczy "żaglowe czoło"; powstała z połączenia słów: vela (po hiszpańsku żagiel) i frons (łac. czoło). Epitet gatunkowy (coahuilensis) nadano od miejsca znalezienia - stanu Coahuila w północnym Meksyku.
Spis gatunków
| Velafrons | Gates, Sampson, Delgado de Jesíşs, Zanno, Eberth, Hernandez-Rivera, Aguillón Martínez i Kirkland, 2007 |
|---|---|
| V. coahuilensis | Gates, Sampson, Delgado de Jesíşs, Zanno, Eberth, Hernandez-Rivera, Aguillón Martínez i Kirkland, 2007 |
Bibliografia
Gates, Terry A.; Sampson, Scott D.; Delgado de Jesíşs, Carlos R.; Zanno, Lindsay E.; Eberth, David; Hernandez-Rivera, René; Aguillón Martínez, Martha C.; and Kirkland, James I. (2007). "Velafrons coahuilensis, a new lambeosaurine hadrosaurid (Dinosauria: Ornithopoda) from the Late Campanian Cerro del Pueblo Formation, Coahuila, Mexico". Journal of Vertebrate Paleontology 27 (4): 917–930
Mark A. Loewen, Scott D. Sampson, Eric K. Lund, Andrew A. Farke, Martha C. Aguillón-Martínez, Claudio A. de Leon, Rubén A. Rodríguez-de la Rosa, Michael A. Getty, David A. Eberth: Horned Dinosaurs (Ornithischia: Ceratopsidae) from the Upper Cretaceous (Campanian) Cerro del Pueblo Formation, Coahuila, Mexico. W: Michael J. Ryan, Brenda J. Chinnery-Allgeier, David A. Eberth (red.): New Perspectives on Horned Dinosaurs. The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium. Bloomington: Indiana University Press, 2010, ss. 99-116. ISBN 978-0-253-35358-0.
Prieto-Márquez, A. (2010) "Global phylogeny of hadrosauridae (Dinosauria: Ornithopoda) using parsimony and Bayesian methods" Zoological Journal of the Linnean Society, 2010, 159, 435–502. doi: 10.1111/j.1096-3642.2009.00617.x
Prieto-Márquez, Albert; Chiappe, Luis M. & Joshi, Shantanu H. (2012). The Lambeosaurine Dinosaur Magnapaulia laticaudus from the Late Cretaceous of Baja California, Northwestern Mexico. PLoS ONE 7(6): e38207. doi:10.1371/journal.pone.0038207
