Chromeornis
| Autor: | Paweł Konarzewski |
| Chromeornis (chromeornis) | |
|---|---|
| Masa | ok. 33,5 g |
| Miejsce | Chiny - Liaoning |
| Czas |
ok. 120 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Zdjęcia holotypu Chromeornis (a - płyta główna; b - płyta przeciwna). Źródło: O'Connor i in., 2025. [1] | |
Wstęp
Chromeornis to rodzaj niewielkiego longipterygida żyjącego we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszych Chin.
Materiał kopalny
Holotyp (STM7-156) prawie kompletny i artykułowany szkielet dorosłego osobnika pozbawiony dużej części miednicy oraz lewych paliczków stopy. Zachowały się również tkanki miękkie, pióra oraz masa gastrolitów. Okaz znajduję się na dwóch płytach skalnych.
Budowa i tkanki miękkie
Podobnie jak inne longipterygidy, Chromeornis miał długi pysk, który stanowił ok. 60% długości czaszki. Na końcu każdej kości przedszczękowej tkwiły 4 zęby, przypominające te u longipteryksa. Odcinek szyjny mógł liczyć co najmniej 9 kręgów, z czego od czwartego do szóstego miały największą długość. Masywny pygostyl był dłuższy od tarsometatarsus. Skrzydła chromeornisa stanowiły 114% długości nóg. Dłoń była krótsza od kości ramiennej. Kość udowa stanowiła 83% długości tibiotarsus.
U holotypu Chromeornis zachowały się ślady oka, piór oraz fragmentów skóry. Pióra są rozmieszczone wzdłuż czaszki, barków oraz tułowia. Ich kształt sugeruje, że osobnik w chwili śmierci był w trakcie pierzenia. Pod światłem ultrafioletowym są widoczne odciski skóry w okolicy szyi, dłoni, nogi oraz pygostylu. Zachowana skóra sugeruje obecność postpatagium, czyli struktury skóry i tkanki łącznej stabilizującej tylne skrzydło. Zarys skóry w okolicach nóg i ogona pozwala odtworzyć układ mięśni. Muskulatura kończyn tylnych była słabsza niż u współczesnych ptaków. Chromeornis był pozbawiony cebulek sterówkowych w okolicach pygostylu, podobnie jak Orienantius. Dzięki zachowanym śladom mięśni ogonowych stworzono, że ten ptak mógł poruszać ogonem w górę i dół.
Paleobiologia
Niezwykłym znaleziskiem u Chromeornis jest duże i gęste skupisko drobnych kamieni znajdujących się w okolicach tylnych kręgów szyjnych. Dodatkowo wśród nich są również zwęglone resztki materii. Te kamienie różnią się od gastrolitów znanych u ornituromorfów jak Archaeorhynchus i Iteravis. Kamienie żołądkowe tym ptakom oraz współczesnym pomagają w rozdrabnianiu pokarmu. O'Connor i współpracownicy na podstawie cech masy kamiennej oraz ich nietypowej lokalizacji, którym jest przełyk zasugerowali, że nie mogą być to typowe gastrolity. Masa skalna chromeornisa również znacznie różni się od przypadków połykania kamieni i dzisiejszych ptaków. Zdaniem naukowców obecność kamieni w przełyku Chromeornis mogła wynikać z nietypowego zachowania osobnika, być może spowodowane chorobą. Prawdopodobnie ptak próbował zwrócić masę kamienną, która utknęła w przełyku. Zdarzenie zapewne doprowadziło śmierci osobnika poprzez uduszenie. To odkrycie jest pierwszym znaleziskiem kamieni poza żołądkiem u enantiornitów.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Chromeornis nawiązuje do kanadyjskiego duetu muzycznego Chromeo, który tworzy muzykę electro-funk. Epitet gatunkowy funkyi honoruje członków zespołu Dave'a 1 i P-Thugga, którzy razem są nazywani "Funklordz".
Spis gatunków
| Chromeornis | O'Connor, Wang, Clark, Kuo, Davila, Wang, Zheng i Zhou, 2025 |
| C. funkyi | O'Connor, Wang, Clark, Kuo, Davila, Wang, Zheng i Zhou, 2025 |
Bibliografia
O’Connor, J. K., Wang, X., Clark, A., Kuo, P.-C., Davila, R., Wang, Y., Zheng, X., & Zhou, Z. (2025). "A new small-bodied longipterygid (Aves: Enantiornithes) from the Aptian Jiufotang Formation preserving unusual gastroliths". Palaeontologia Electronica. 28 (3): 1-38. doi:10.26879/1589
