Maiasaura

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj

Autor: Jakub Zimoch, Łukasz Darul
Korekta: Marcin Szermański, Maciej Ziegler, Tomasz Sokołowski, Kamil Kamiński


Maiasaura (majazaura)
Długość 7 m
Masa 2,5-3,7 t
Dieta roślinożerny
Miejsce USA - Montana (formacja Two Medicine)

Kanada - Alberta

(górne osady formacji Oldman)

Czas
252 201 145
66

ok. 77-76 Ma
późna kreda (kampan)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Ornithopoda

Iguanodontia

Hadrosauroidea

Hadrosauridae

Saurolophinae

Brachylophosaurini

Maiasaura.jpg
Maiasaura opiekująca się młodymi. [2]

Wstęp

Maiasaura to rodzaj średniej wielkości ornitopoda żyjącego w późnej kredzie na terenie dzisiejszej Ameryki Północnej (USA oraz Kanady). Słynie z powodu odkrytych wielu jaj i gniazd. Autorami jego opisu w roku 1979 byli Jack Horner oraz Robert Makela. Ze względu na nagromadzenie gniazd z jajami nazwali wzgórze, na którym się one znajdowały, "górą jaj" ("Egg Mountain"). Była to kolonia lęgowa.

Materiał kopalny

Praktycznie kompletnie znamy osteologię tego dinozaura. Łącznie znaleziono ponad 200 osobników, w tym kompletne czaszki i artykułowane szkielety osobników w różnym stadium rozwojowym oraz skamieniałe jaja. Holotypem jest czaszka dorosłego osobnika o nr katalogowym YPM-PU 22405. Jednym z ciekawszych okazów jest YPM-PU 22400, obejmujący przemiaszane szczątki kilkunastu piskląt.

Budowa

Przednia część pyska przypominała szeroki kaczy dziób. W głębi pyska pokarm rozdrabniało wiele rzędów zębów. Pomiędzy oczami, na czubku głowy, miała niewielki kostny guz. Twór ten pojawiał się stosunkowo późno w trakcie ontogenezy - osobniki prawie dorosłe, osiągające 2/3 rozmiarów największych dorosłych nadal były pozbawione tej ozdoby (McFeeters i in., 2021). Badania anatomiczne sugerują, że majazaura miała dobry wzrok i słuch, co pozwalało jej w porę zauważyć niebezpieczeństwo. Miała krótki, prosty i masywny ogon. Kończyny przednie były krótsze i słabsze od tylnych.

Paleobiologia

W ciągu wielu lat przebadano różne aspekty paleobiologii majazaury, takie dieta, opieka rodzicielska, rozmnażanie, rozwój osobniczy, poruszanie się. Zob. więcej w artykule Hadrosauridae#Paleobiologia.

Etymologia

Nazwa Maiasaura oznacza "dobra jaszczurza matka". Dinozaur ten został nazwany w ten sposób, ponieważ wg autorów opisu, przynosił do gniazda pokarm swojemu potomstwu i ochraniał je przed drapieżnikami. Epitet gatunkowy honoruje właścicieli terenu, na któym znaleziono szczątki majazaury - rodzinę Peebles.

Maiasaura w mediach

Odlew szkieletu młodej majazaury. Autor zdjęcia: Daderot [1].

Maiasaura została przedstawiona w serialu popularnonaukowym "Planeta Dinozaurów" w odcinku zatytuowanym "POlowanie Małego Dasa". Opowiada on o losach pary młodych majazaur - Dandysa i Gwiazdki oraz prześladujących je drapieżnych daspletozaurów.

Spis gatunków

Maiasaura Horner i Makela, 1979
M. peeblesorum Horner i Makela, 1979

Wybrana bibliografia

Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. doi:10.1371/journal.pbio.1001853

Gates, T.A., Horner, J.R., Hanna, R.R. & Nelson, C.R. (2011) "New unadorned hadrosaurine hadrosaurid (Dinosauria, Ornithopoda) from the Campanian of North America" Journal of Vertebrate Paleontology, 31 (4), 798–811. doi:10.1080/02724634.2011.577854.

Horner, J.R., Makela, R. (1979). "Nest of juveniles provides evidence of family structure among dinosaurs". Nature. 282 (5736): 296–298. doi:10.1038/282296a0.

McFeeters, B.D., Evans, D.C., Ryan, M.J & Maddin, H.C. (2020). "First occurrence of Maiasaura (Dinosauria, Hadrosauridae) from the Upper Cretaceous Oldman Formation of southern Alberta, Canada." Canadian Journal of Earth Sciences (advance online publication) doi: https://doi.org/10.1139/cjes-2019-0207.

McFeeters, B.D., Evans, D.C. & Maddin, H.C. (2021). "Ontogeny and variation in the skull roof and braincase of the hadrosaurid dinosaur Maiasaura peeblesorum from the Upper Cretaceous of Montana, USA. Acta Palaeontologica Polonica 66 (3): 485–507. [[3]].

Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford.

Prieto-Marquez, A. & Guenther, M.F. (2018). "Perinatal specimens of Maiasaura from the Upper Cretaceous of Montana (USA): insights into the early ontogeny of saurolophine hadrosaurid dinosaurs." PeerJ 6:e4734 [[4]].