Yulong

Autor:	Dawid Mika
Korekta:	Kamil Kamiński, Michał Siedlecki

---

Yulong (julong)
Długość	50 cm (osobnik młodociany)
Wysokość	21 cm (w biodrach; osobnik młodociany)
Masa	525 g (osobnik młodociany)
Dieta	wszystkożerny (wręcz ?roślinożerny)
Miejsce	Chiny - Henan (formacja Qiupa)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 72-66 Ma późna kreda (mastrycht)
Systematyka	Dinosauria Theropoda Tetanurae Coelurosauria Oviraptorosauria Oviraptoridae
Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: Nobu Tamura. [3]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":3,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Elokalizacja formacji Qiupa.\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"lokalizacja formacji Qiupa.\n","link":"","lat":33.89999999999999857891452847979962825775146484375,"lon":111.7999999999999971578290569595992565155029296875,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Yulong to rodzaj owiraptorozaura z późnej kredy Chin. Znamy kilka szkieletów tego zwierzęcia, a wszystkie (z wyjątkiem jednego) należą do bardzo młodych osobników lub embrionów. Są to jedne z najmniejszych znanych okazów owiraptorydów. Odkrycie julonga ma więc duże znaczenie dla poznania ontogenezy tej grupy dinozaurów.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Yulong pochodzi od Yu – skróconej nazwy chińskiej prowincji Henan (w której odkryto szczątki tego teropoda) i chińskiego słowa long – smok. Epitet gatunkowy (mini) odnosi się zaś do niewielkich rozmiarów znalezionych osobników.

Materiał kopalny

Holotyp (HGM 41HIII-0107) to wyśmienicie zachowany prawie kompletny (brakuje jedynie tylnych kręgów szyjnych, przednich grzbietowych i tylnych ogonowych) szkielet.

Rekonstrukcja czaszki julonga. Źródło: Lü i in., 2015 ([1]).

Materiał przypisany: HGM 41HIII-0301 (embrion, składający się z kości biodrowej i kilku kości kończyn; okaz ten obejmuje też gniazdo i dwadzieścia sześć jaj), HGM 41HIII-0108 (prawie kompletna czaszka), HGM 41HIII-0109 (dobrze zachowana czaszka i niekompletny szkielet pozaczaszkowy), HGM 41HIII-0110 (niekompletna czaszka, niektóre trzony kręgów szyjnych), HGM 41HIII-0111 (kompletna lewa kość biodrowa). Niektóre źródła internetowe donoszą aż o 115 osobnikach, ale to na pewno wynik błędnej interpretacji fragmentu abstraktu - jak wynika z oryginalnego artykułu oraz jego suplementu, owe tajemnicze 115 to liczba szkieletów różnych owiraptorozaurów, służących do porównania.

W 2022 r. Wei i współpracownicy opisali kolejnego osobnika, pierwszego, który nie był pisklęciem i liczył w chwili śmierci 5-6 lat. Niepełny szkielet pozaczaszkowy obejmuje 3 kręgi grzbietowe, 29 ogonowych, a także częściową miednicę i kończyny przednie.

Budowa

Okno przedoczodołowe julonga było stosunkowo małe, a od tyłu graniczyło z kością łzową. Oczodoły były zaokrąglone i duże, a ich długość przekraczała jedną trzecią długość czaszki (co wynika jednak z młodego wieku osobnika). Kość przedszczękowa była bezzębna, miała jednakże crenulated tomial edge (chodzi tu o drobno karbowane, ostre krawędzie dzioba). Jej boczna powierzchnia pokryta była licznymi, niewielkimi otworami. Na środkowo-brzusznej części kości szczękowej występował wyraźny zębopodobny wyrostek. Wyrostki neuralne kręgów szyjnych były stosunkowo niskie. Całkowita ilość kręgów ogonowych jest nieznana, niemniej jednakże zachowało się ok. 20, a zmiany w ich wielkości sugerują, że ogon zwężał się raczej nagle i nie był wiele dłuższy niż jego zachowana cześć. Wydaje się on być krótkim. Widełki obojczykowe były U-kształtne. Kończyny przednie były krótkie zarówno u piskląt jak i starszych młodocianych osobników. Kończyny tylne były również niewielkie.

Paleobiologia

Ontogeneza, zachowania lęgowe

Dolna szczęka julonga. Źródło: Lü i in., 2013 ([2]).

Na obszarze Qiupa znaleziono co najmniej pięć osobników. Ponieważ przynajmniej cztery czaszki są tej samej długości, niewykluczone, że pochodziły z tego samego lęgu (lub przynajmniej przyszły na świat mniej więcej jednocześnie) oraz zginęły w tym samym czasie, osiągnąwszy identyczny stopień ontogenezy. Analiza histologiczna żebra holotypu (HGM 41HIII-0107) ujawniła brak linii wzrostu. Świadczy to o tym, że zmarł on przed ukończeniem pierwszego roku życia. O młodości okazów świadczą też: brak zrośnięcia się sparowanych kości czaszki (w tym przedszczękowych, czołowych i ciemieniowych) oraz kości puszki mózgowej. Co ciekawe zrośnięte są kości nosowe. Brak powiązanych z skamielinami młodych szczątków osobników dorosłych może sugerować brak opieki rodzicielskiej nad już wyklutymi osobnikami. Dobrze rozwinięte kości kończyn piskląt (podobnie jak u dinozaurów ptasiomiednicznych) zdaje się świadczyć o tym, że młode prowadziły tryb życia podobny do dzisiejszych zagniazdowników, tj. w krótkim czasie po wykluciu były zdolne do samodzielnego życia i nie przebywały dłużej w gnieździe.

Warto dodać, że jest to szczególnie cenne znalezisko, bowiem szczątki młodych owiraptorozaurów należą do rzadkości, a najmniejsze odkrywane dotąd osobniki (pomijając embrion z Mongolii opisany przez Norella i współpracowników, 1994) miały co najmniej 1 m długości.

Dieta

Autorzy opisu julonga zauważyli, że u owiraptorozaurów w miarę rozwoju osobniczego proporcje długości kości kończyn pozostają stałe jak u Hadrosauridae, Protoceratopsidae czy Psittacosauridae, w odróżnieniu od typowych drapieżników. Ich zdaniem świadczy to o tym, że przedstawiciele Oviraptorosauria byli raczej roślinożercami niż aktywnymi drapieżnikami. Osobniki Yulong prezentują wczesny stopień rozwoju ontogenetycznego, w którym jednakże kości nosowe są zrośnięte. Wskazuje to, że zrastały się one wcześniej niż reszta kości czaszki. Jest to interesujące, ponieważ u teropodów zrośnięcie się kości nosowych jest zjawiskiem stosunkowo rzadkim (występuje np. u tyranozaurydów i abelizaurydów). Może być to związane z zwiększoną siłą nacisku szczęk i potwierdzać hipotezę jakoby owiraptorozaury spożywały twarde pożywienie jak np. orzechy, jajka czy małże. Również wyrostek dziobasty żuchwy (ang. coronoid proces odgrywający ważną rolę w mechanice szczęk) był mocno rozwinięty i rzuca się w oczy, co również świadczy o dużej sile ugryzienia. Wnioskuje się to także na podstawie budowy ornitopodów i ceratopsów.

Szybkość

Molina-Pérez i Larramendi w swej książce (2019) oszacowali maksymalną prędkość poruszania się młodych osobników julonga na 23 km/h (6,4 m/s), co prawdopodobnie pozwalało im na szybką ucieczkę przed drapieżnikami takimi jak luanczuanraptor, czy młodociane Tyrannosaurus luanchuanensis (ten gatunek tyranozauryda był prawie na pewno tym samym gatunkiem co tarbozaur).

Ważność taksonu i systematyka

Włoski paleontolog Andrea Cau (online) zauważył, że cechy wymienione przez Lu i in. (2013) jako diagnostyczne mogą w rzeczywistości wynikać z młodego wieku znalezionych osobników. Ustalenie, które z cech budowy czaszki wynikają z stopnia rozwoju osobniczego, a które są plezjomorficzne jest trudne, albo wręcz niemożliwe (co komplikuje kwestię pozycji systematycznej julonga). Cau zwrócił też uwagę, że szkielet pozaczaszkowy ‘’smoka z Henan’’ został opisany bardzo pobieżnie. Odnalezienie szkieletu należącego do starszego (lecz dalej młodocianego) osobnika, wydaje się potwierdzać ważność tego rodzaju (Wei i in., 2022).

We wstępnej analizie filogenetycznej, julong został umiejscowiony na kladogramie jako owiraptorozaur bardziej zaawansowany ewolucyjnie niż gigantoraptor, lecz nie należący do Oviraptoridae (autorzy publikacji twierdzą iż jego pozycja filogenetyczna jest niepewna, gdyż jedyne znane wtedy osobniki julonga były młodociane, co mogło mieć wpływ na wynik analizy, gdyż u nich zwykle występuje więcej cech bazalnych ["prymitywnych"] w stosunku do dojrzałych osobników) (Lü i in., 2013). Analiza filogenetyczna w nowej publikacji umieściła omawiany rodzaj w obrębie owiraptorydów, lecz poza dwoma głównymi podrodzinami (Oviraptorinae oraz Heyuanninae) (Wei i in., 2022).

Spis gatunków

Yulong	Lü, Currie, Xu, Zhang, Pu i Jia, 2013
Y. mini	Lü, Currie,Xu, Zhang, Pu i Jia, 2013

Bibliografia

Cau, A. (online 2013) [4].

Lü, J.; Currie, P. J.; Xu, L.; Zhang, X.; Pu, H.; Jia, S. (2013). "Chicken-sized oviraptorid dinosaurs from central China and their ontogenetic implications". Naturwissenschaften. doi:10.1007/s00114-012-1007-0

Mortimer, M. (online 2024) [5]

Wei, X., Kundrát, M., Xu, L., Ma, W., Wu, Y., Chang, H., Zhang, J. & Zhou, X. (2022). "A new subadult specimen of oviraptorid Yulong mini (Theropoda: Oviraptorosauria) from the Upper Cretaceous Qiupa Formation of Luanchuan, central China." Cretaceous Research.