Ornithotarsus

Autor:

Michał Siedlecki

---

Ornithotarsus (ornitotars)
Dieta	roślinożerny
Miejsce	USA - New Jersey (formacja Merchantville )
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 84,3-77,8 Ma późna kreda (późny santon - środkowy kampan)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Neornithischia Genasauria Cerapoda Ornithopoda Iguanodontia Styracosterna Hadrosauriformes Hadrosauroidea Hadrosauromorpha Hadrosauridae
Rysunek okazu typowego Ornithotarsus immanis. Autor: Ghedoghedo. [1]

Wstęp

Ornithotarsus to wątpliwy rodzaj ornitopoda z grupy hadrozaurydów żyjącego na terenie dzisiejszych wschodnich Stanów Zjednoczonych w drugiej połowie epoki późnej kredy.

Etymologia

Nazwa rodzajowa oznacza z greki "ptasia kostka" (ornith ["ptasi"] oraz tarsus ["kostka"]), nawiązuje ona do podobieństwa budowy zachowanych kości stępu do budowy ptasiego tibiotarsus. Epitet gatunkowy oznacza z łaciny "olbrzymi" i odnosi się do prawdopodobnych rozmiarów omawianego taksonu.

Materiał kopalny i historia taksonu

Holotyp (YPM 3221) to częściowa lewa kończyna tylna, którą tworzą dalsza część kości piszczelowej, dalszy koniec k. strzałkowej oraz zrośniętymi k. skokową i k. piętową. Najprawdopodobniej pochodzi z pokładów formacji Merchantville (późny santon - środkowy kampan), chociaż dawniej podejrzewano, że może pochodzić z nieco młodszej formacji Woodbury (Brownstein i in., 2021).

[[Lull] i Wright (1942) przypisali do omawianego taksonu również izolowany przedni paliczek (obecnie zaginiony) oraz okaz ANSP 8596 - trzecią kość śródstopia podobną rozmiarami do okazu typowego. Ford (online) pisze również o innej k. śródstopia opisanej przez Woolmana.

Okaz typowy ornitotarsa został opisany przez Cope'a w 1869 roku. Wiele lat później, paleontolodzy tacy jak Lull i Wright (1942) uznali, iż skamieniałość ta nie wykazuje cech diagnostycznych, dlatego też uznali Ornithotarsus immanis za wątpliwy gatunek hadrozauryda. Gallagher (1993) uznał Ornithotarsus za młodszy synonim Hadrosaurus, który żył mniej więcej w tym samym czasie co omawiany takson, a ponadto w tym samym miejscu - na kontynencie Appalachii (dzisiejsze wschodnie USA). Prieto-Márquez i współpracownicy (2006) oraz Brownstein (2021) również uznali omawiany takson za wątpliwy rodzaj wielkiego dinozaura kaczodziobego, nie będącego młodszym synonimem hadrozaura.

Spis gatunków

Ornithotarsus	Cope, 1869	nomen dubium
= Ornithosaurus	Riabinin, 1930	nomen nudum (przejęzyczenie)
O. immanis	Cope, 1869	nomen dubium

Bibliografia

Brownstein, C.D. (2021). "Dinosaurs from the Santonian–Campanian Atlantic coastline substantiate phylogenetic signatures of vicariance in Cretaceous North America". Royal Society Open Science. 8 (8): 210127. [2]

Cope, E.D. (1869). Synopsis of the extinct Batrachia, Reptilia and Aves of North America. Trans. Am. Phil. Soc. Philadelphia 14, 105–252.

Gallagher, W.B. (1993). "The Cretaceous-Tertiary mass extinction event in North Atlantic Coastal Plain". Mosasaur 5, 75-154.

Lull, R.S., Wright, N.E. (1942). "Hadrosaurian dinosaurs of North America". Geological Society of America Special Papers 40: 1–242.

Prieto-Márquez, A., Weishampel, D.B., Horner, J.R. (2006). "The dinosaur Hadrosaurus foulkii, from the Campanian of the East Coast of North America, with a reevaluation of the genus." Acta Palaeontologica Polonica, 51(1): 77–98. [3]

Ford, T. (online, 2024) [4]