Aardonyx: Różnice pomiędzy wersjami
(pokrewieństwo jednoznacznie) |
(McPhee i in.) |
||
| Linia 24: | Linia 24: | ||
| [[RPA|Republika Południowej Afryki]] | | [[RPA|Republika Południowej Afryki]] | ||
| − | <small>(górne warstwy [[formacja | + | <small>(górne warstwy [[formacja|formacji]] [[Elliot]])</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| Linia 63: | Linia 63: | ||
==Filogeneza== | ==Filogeneza== | ||
| − | [[Filogenetyka|Analizy filogenetyczne]] przeprowadzone przez Yatesa i współpracowników – wykorzystują
ce zmodyfikowane matryce danych z analiz Yatesa (2007) oraz Upchurcha i in. ([[2007]]) – sugerują
, że ''Aardonyx'' jest jednym z najbardziej zaawansowanych zauropodomorfów nienależą
cych do zauropodów. Analizy mocno wspierają
hipotezę, według której ''Aardonyx'' stanowi takson siostrzany wobec [[klad]]u obejmują
cego ''[[Melanorosaurus]]'' i zauropody. Pozycja ''Aardonyx'' jako taksonu „pośredniego” pomiędzy [[bazalny]]mi zauropodomorfami (prozauropodami) a zauropodami współgra z jego morfologiczną
„pośredniością
”, stanowią
cą
kombinację [[plezjomorfia|plezjomorfii]] i [[apomorfia|apomorfii]]. ''Aardonyx'' jest także najbardziej zaawansowanym spośród wszystkich znanych dwunożnych prozauropodów. Jego bliskimi krewnymi, lecz nie tworzącymi z nim odrębnego [[klad]]u, mogły być [[Mussaurus|muszaur]] i [[Leonerasaurus|leonerazaur]] (Otero i Pol, 2013). | + | [[Filogenetyka|Analizy filogenetyczne]] przeprowadzone przez Yatesa i współpracowników – wykorzystują
ce zmodyfikowane matryce danych z analiz Yatesa (2007) oraz Upchurcha i in. ([[2007]]) – sugerują
, że ''Aardonyx'' jest jednym z najbardziej zaawansowanych zauropodomorfów nienależą
cych do zauropodów. Analizy mocno wspierają
hipotezę, według której ''Aardonyx'' stanowi takson siostrzany wobec [[klad]]u obejmują
cego ''[[Melanorosaurus]]'' i bardziej zaawansowane zauropodomorfy (w tym zauropody). Pozycja ''Aardonyx'' jako taksonu „pośredniego” pomiędzy [[bazalny]]mi zauropodomorfami (prozauropodami) a zauropodami współgra z jego morfologiczną
„pośredniością
”, stanowią
cą
kombinację [[plezjomorfia|plezjomorfii]] i [[apomorfia|apomorfii]]. ''Aardonyx'' jest także najbardziej zaawansowanym spośród wszystkich znanych dwunożnych prozauropodów. Jego bliskimi krewnymi, lecz nie tworzącymi z nim odrębnego [[klad]]u, mogły być [[Mussaurus|muszaur]] i [[Leonerasaurus|leonerazaur]] (Otero i Pol, 2013). |
==Taksonomia== | ==Taksonomia== | ||
| − | ''Aardonyx'' został nazwany w [[2010]] roku przez [[Adam Yates|Adama Yatesa]] z Uniwersytetu w Johannesburgu i współpracowników. [[Holotyp|Holotypem]] jest rostralna połowa lewej kości szczękowej ('''BP/1/6254'''). Zwietrzałą
tylną
część lewej kości szczękowej odnaleziono w odległości około metra od holotypu, możliwe więc, że oba fragmenty reprezentują
tę samą
kość. W pobliżu odkryto liczne szczą
tki czaszki oraz szkieletu pozaczaszkowego – [[kręg]]ów, kości kończyn, żeber, szewronów. Nazwa rodzajowa ''Aardonyx'' pochodzi od ''aard'' – słowa z języka afrikaans oznaczają
cego Ziemię – oraz greckiego słowa ''onyx'' („szpon”) i odnosi się do grubej otoczki [[hematyt|hematytu]] pokrywają
cej liczne kości dinozaura, zwłaszcza paliczki. [[Gatunek|Gatunkiem]] typowym [[rodzaj]]u jest ''Aardonyx celestae''. Nazwa gatunkowa honoruje | + | ''Aardonyx'' został nazwany w [[2010]] roku przez [[Adam Yates|Adama Yatesa]] z Uniwersytetu w Johannesburgu i współpracowników. [[Holotyp|Holotypem]] jest rostralna połowa lewej kości szczękowej ('''BP/1/6254'''). Zwietrzałą
tylną
część lewej kości szczękowej odnaleziono w odległości około metra od holotypu, możliwe więc, że oba fragmenty reprezentują
tę samą
kość. W pobliżu odkryto liczne szczą
tki czaszki oraz szkieletu pozaczaszkowego – [[kręg]]ów, kości kończyn, żeber, szewronów. Nazwa rodzajowa ''Aardonyx'' pochodzi od ''aard'' – słowa z języka afrikaans oznaczają
cego Ziemię – oraz greckiego słowa ''onyx'' („szpon”) i odnosi się do grubej otoczki [[hematyt|hematytu]] pokrywają
cej liczne kości dinozaura, zwłaszcza paliczki. [[Gatunek|Gatunkiem]] typowym [[rodzaj]]u jest ''Aardonyx celestae''. Nazwa gatunkowa honoruje Celeste Yates, która wypreparowała wiele kości. |
==Paleobiologia== | ==Paleobiologia== | ||
| Linia 75: | Linia 75: | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
! ''Aardonyx'' | ! ''Aardonyx'' | ||
| − | | [[Adam Yates|Yates]], [[Matthew Bonnan|Bonnan]], [[Johann Neveling|Neveling]], [[Anusuya Chinsamy-Turan|Chinsamy]] i [[Marc Blackbeard|Blackbeard]] | + | | {{Kpt|[[Adam Yates|Yates]], [[Matthew Bonnan|Bonnan]], [[Johann Neveling|Neveling]], [[Anusuya Chinsamy-Turan|Chinsamy]]}} i {{Kpt|[[Marc Blackbeard|Blackbeard]]}} |
| [[2010]] | | [[2010]] | ||
|- | |- | ||
| − | ! '' | + | ! ''A. celestae'' |
| − | | [[Adam Yates|Yates]], [[Matthew Bonnan|Bonnan]], [[Johann Neveling|Neveling]], [[Anusuya Chinsamy-Turan|Chinsamy]] i [[Marc Blackbeard|Blackbeard]] | + | | {{Kpt|[[Adam Yates|Yates]], [[Matthew Bonnan|Bonnan]], [[Johann Neveling|Neveling]], [[Anusuya Chinsamy-Turan|Chinsamy]]}} i {{Kpt|[[Marc Blackbeard|Blackbeard]]}} |
| [[2010]] | | [[2010]] | ||
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small>Norman | + | <small>McPhee B.W., Yates A.M., Choiniere J.N. i F. Abdala. 2014. The complete anatomy and phylogenetic relationships of Antetonitrus ingenipes (Sauropodiformes, Dinosauria): implications for the origins of Sauropoda. Zoological Journal of the Linnean Society, str. 1-55. |
| + | |||
| + | Norman D.B., Crompton A.W., Butler R.J., Porro L.B. i A.J. Charig. 2011. The Lower Jurassic ornithischian dinosaur ''Heterodontosaurus tucki'' Crompton & Charig, 1962: cranial anatomy, functional morphology, taxonomy, and relationships. Zoological Journal of the Linnean Society. [[doi:10.1111/j.1096-3642.2011.00697.x]] | ||
Otero, A i D. Pol. 2013. Postcranial anatomy and phylogenetic relationships of ''Mussaurus patagonicus'' (Dinosauria, Sauropodomorpha). Journal of Vertebrate Paleontology, t. 33, nr 5, str. 1138-1168. | Otero, A i D. Pol. 2013. Postcranial anatomy and phylogenetic relationships of ''Mussaurus patagonicus'' (Dinosauria, Sauropodomorpha). Journal of Vertebrate Paleontology, t. 33, nr 5, str. 1138-1168. | ||
| − | Yates | + | Yates A.M., Bonnan M.F., Neveling J., Chinsamy A. i M.G. Blackbeard. 2010. A new transitional sauropodomorph dinosaur from the Early Jurassic of South Africa and the evolution of sauropod feeding and quadrupedalism. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, t. 277, nr 1682, str. 787–794. [[doi:10.1098/rspb.2009.1440]] |
| − | Yates | + | Yates A.M. 2007. The first complete skull of the Triassic dinosaur ''Melanorosaurus'' Haughton (Sauropodomorpha: Anchisauria). Special Papers in Palaeontology, t. 77, str. 9–55. |
| − | Upchurch | + | Upchurch P., Barrett P.M., Zhao X. i X. Xu. 2007. A re-evaluation of ''Chinshakiangosaurus chunghoensis'' Ye vide Dong 1992 (Dinosauria, Sauropodomorpha): implications for cranial evolution in basal sauropod dinosaurs. Geological Magazine, t. 144, nr 2, str. 247–262. [[doi:10.1017/S0016756806003062]] |
| − | Yates | + | Yates A.M. [http://dracovenator.wordpress.com/2009/11/11/earth-claw-is-here/|Earth Claw is here!]. dracovenator.wordpress.com. [dostęp 21 lutego 2010]</small> |
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
Wersja z 09:44, 8 kwi 2014
| Autor: | Korekta: |
| Tomasz Skawiński | Marcin Szermański, Maciej Ziegler, Mateusz Tałanda |
| Aardonyx (aardonyks) | |
|---|---|
| Długość: | ~ 9 m |
| Masa: | ? t |
| Miejsce występowania: | Republika Południowej Afryki |
| Czas występowania | ok. 193-189 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
| |
| |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Aardonyx to rodzaj wczesnego zauropodomorfa należącego do grupy Anchisauria. Żył we wczesnej jurze na obecnych terenach Republiki Południowej Afryki. Zarówno cechy morfologiczne, jak i domniemana pozycja filogenetyczna sugerują jego pośrednią pozycję pomiędzy prozauropodami a zauropodami.
Budowa
Aardonyx był jednym z największych prozauropodów – odnalezione skamieniałości należały do zwierzą t mierzących 7–9 m długości, jednak analizy histologiczne kości sugerują , że nie zakończyły one jeszcze wzrostu, co wskazuje, że dorosłe osobniki osią gały jeszcze większe rozmiary. Ogólną budową przypominał większość prozauropodów – miał długą szyję i ogon, a kończyny tylne były dłuższe od przednich. Aardonyx jest jednak rodzajem wysoce autapomorficznym – cechy charakterystyczne, nieobecne u innych taksonów (autapomorfie) obejmują cechy czaszki, kręgów szyjnych, przedramienia i stóp. Aardonyx miał pięć zębów przedszczękowych, podobnie jak Plateosaurus, jednak jest to wynik konwergencji, a nie bliskiego pokrewieństwa pomiędzy tymi zauropodomorfami. Aardonyx miał V-kształtne szczęki, co jest cechą prymitywną, jednak utracił mięsiste policzki – odwrotnie niż bazalny chiński zauropod Chinshakiangosaurus, który miał policzki oraz U-kształtne szczęki. Aardonyx miał stosunkowo krótkie kończyny przednie – u mniejszego osobnika kość ramienna stanowiła około 72% długości kości udowej, co sugeruje, że Aardonyx był co najmniej fakultatywnie, a prawdopodobnie przeważnie dwunożny.
Filogeneza
Analizy filogenetyczne przeprowadzone przez Yatesa i współpracowników – wykorzystują ce zmodyfikowane matryce danych z analiz Yatesa (2007) oraz Upchurcha i in. (2007) – sugerują , że Aardonyx jest jednym z najbardziej zaawansowanych zauropodomorfów nienależą cych do zauropodów. Analizy mocno wspierają hipotezę, według której Aardonyx stanowi takson siostrzany wobec kladu obejmują cego Melanorosaurus i bardziej zaawansowane zauropodomorfy (w tym zauropody). Pozycja Aardonyx jako taksonu „pośredniego” pomiędzy bazalnymi zauropodomorfami (prozauropodami) a zauropodami współgra z jego morfologiczną „pośredniością ”, stanowią cą kombinację plezjomorfii i apomorfii. Aardonyx jest także najbardziej zaawansowanym spośród wszystkich znanych dwunożnych prozauropodów. Jego bliskimi krewnymi, lecz nie tworzącymi z nim odrębnego kladu, mogły być muszaur i leonerazaur (Otero i Pol, 2013).
Taksonomia
Aardonyx został nazwany w 2010 roku przez Adama Yatesa z Uniwersytetu w Johannesburgu i współpracowników. Holotypem jest rostralna połowa lewej kości szczękowej (BP/1/6254). Zwietrzałą tylną część lewej kości szczękowej odnaleziono w odległości około metra od holotypu, możliwe więc, że oba fragmenty reprezentują tę samą kość. W pobliżu odkryto liczne szczą tki czaszki oraz szkieletu pozaczaszkowego – kręgów, kości kończyn, żeber, szewronów. Nazwa rodzajowa Aardonyx pochodzi od aard – słowa z języka afrikaans oznaczają cego Ziemię – oraz greckiego słowa onyx („szpon”) i odnosi się do grubej otoczki hematytu pokrywają cej liczne kości dinozaura, zwłaszcza paliczki. Gatunkiem typowym rodzaju jest Aardonyx celestae. Nazwa gatunkowa honoruje Celeste Yates, która wypreparowała wiele kości.
Paleobiologia
Przeprowadzono analizę histologiczną fragmentu żebra oraz łopatki Aardonyx. Na fragmencie żebra znajduje się pięć pierścieni przyrostowych, zaś na łopatce – siedem. Żadna z przebadanych kości nie zawiera ułożonych obwodowo „linii spoczynkowych” (ang. rest lines), dowodzą cych ustania wzrostu, co wskazuje, że przebadane osobniki w chwili śmierci nie były w pełni dojrzałe – prawdopodobnie miały niespełna dziesięć lat i wcią ż aktywnie rosły.
Spis gatunków
| Aardonyx | Yates, Bonnan, Neveling, Chinsamy i Blackbeard | 2010 |
|---|---|---|
| A. celestae | Yates, Bonnan, Neveling, Chinsamy i Blackbeard | 2010 |
Bibliografia
McPhee B.W., Yates A.M., Choiniere J.N. i F. Abdala. 2014. The complete anatomy and phylogenetic relationships of Antetonitrus ingenipes (Sauropodiformes, Dinosauria): implications for the origins of Sauropoda. Zoological Journal of the Linnean Society, str. 1-55.
Norman D.B., Crompton A.W., Butler R.J., Porro L.B. i A.J. Charig. 2011. The Lower Jurassic ornithischian dinosaur Heterodontosaurus tucki Crompton & Charig, 1962: cranial anatomy, functional morphology, taxonomy, and relationships. Zoological Journal of the Linnean Society. doi:10.1111/j.1096-3642.2011.00697.x
Otero, A i D. Pol. 2013. Postcranial anatomy and phylogenetic relationships of Mussaurus patagonicus (Dinosauria, Sauropodomorpha). Journal of Vertebrate Paleontology, t. 33, nr 5, str. 1138-1168.
Yates A.M., Bonnan M.F., Neveling J., Chinsamy A. i M.G. Blackbeard. 2010. A new transitional sauropodomorph dinosaur from the Early Jurassic of South Africa and the evolution of sauropod feeding and quadrupedalism. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, t. 277, nr 1682, str. 787–794. doi:10.1098/rspb.2009.1440
Yates A.M. 2007. The first complete skull of the Triassic dinosaur Melanorosaurus Haughton (Sauropodomorpha: Anchisauria). Special Papers in Palaeontology, t. 77, str. 9–55.
Upchurch P., Barrett P.M., Zhao X. i X. Xu. 2007. A re-evaluation of Chinshakiangosaurus chunghoensis Ye vide Dong 1992 (Dinosauria, Sauropodomorpha): implications for cranial evolution in basal sauropod dinosaurs. Geological Magazine, t. 144, nr 2, str. 247–262. doi:10.1017/S0016756806003062
Yates A.M. Claw is here!. dracovenator.wordpress.com. [dostęp 21 lutego 2010]
