Delapparentia: Różnice pomiędzy wersjami
m (drobne, przypuszczenie własne MZ, dlaczego = Iguanodon bernissartensis [partim] ?) |
(aktualizacja) |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | {{DISPLAYTITLE:''Delapparentia''}} | ||
<small> | <small> | ||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| Linia 25: | Linia 26: | ||
| [[Hiszpania]] – prowincja Teruel | | [[Hiszpania]] – prowincja Teruel | ||
| − | <small>([[formacja Camarillas]])</small> | + | <small>([[formacja|formacje]] [[Camarillas]] i [[Blesa]])</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | 129, | + | | 129,4-128,3 [[Ma]] |
| − | <small> | + | <small>[[wczesna kreda]] (wczesny [[barrem]])</small> |
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 49: | Linia 50: | ||
[[Ankylopollexia]] | [[Ankylopollexia]] | ||
| − | + | [[Styracosterna]] | |
|- | |- | ||
| colspan=2 |[[Plik:Delapparentia.jpg|400px|]] | | colspan=2 |[[Plik:Delapparentia.jpg|400px|]] | ||
<small>Rekonstrukcja szkieletu delapparentii. Na różowo zaznaczone odnalezione kości. [http://delapparentia.blogspot.com/p/prensa.html]</small> | <small>Rekonstrukcja szkieletu delapparentii. Na różowo zaznaczone odnalezione kości. [http://delapparentia.blogspot.com/p/prensa.html]</small> | ||
| + | |- | ||
| + | ! colspan=2 | Mapa znalezisk: | ||
| + | |- | ||
| + | | colspan=2 | | ||
| + | <display_points type="terrain" zoom=5> | ||
| + | 40.7° N, 0.9° W|stanowisko La Maca 3 - holotyp | ||
| + | 41.0° N, 0.8° W|stanowisko La Cantalera 2 - drugi okaz (kość kulszowa) | ||
| + | </display_points> | ||
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Delapparentia'' to [[rodzaj]] wczesnokredowego ornitopoda z grupy | + | ''Delapparentia'' to [[rodzaj]] wczesnokredowego ornitopoda z grupy [[Styracosterna]]. Żyła na obszarze dzisiejszego Półwyspu Iberyjskiego (Pirenejskiego) we wczesnym [[barrem]]ie, jakieś 129,4-128,3 milionów lat temu. Wcześniej była znana jako kolejny osobnik należący do gatunku ''[[Iguanodon]] bernissartensis''. Jej najbliższymi krewnymi są brytyjskie iguanodonty ''[[Barilium]]'' i ''[[Hypselospinus]]''. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | [[Holotyp]] MPT/I.G (Museo Provincial de Teruel, Iguanodon, Galve) to 4 proksymalne | + | [[Holotyp]] MPT/I.G (Museo Provincial de Teruel, Iguanodon, Galve) to 4 proksymalne [[kręg]]i szyjne, 2 kręgi krzyżowe, 14 kręgów ogonowych, 28 wyrostków neuralnych, 5 łuków hemalnych, skostniałe ścięgna, 14 żeber, kość biodrowa (78 cm) i łonowa. |
Niektóre, pojedyncze kości (nie wymienione powyżej) okazały się należeć do ''[[Aragosaurus]]'' (obecność pneumatycznych żeber skłania do przypuszczenia, że być może one także pochodzą od [[zauropod]]a a nie [[Ornithischia|dinozaura ptasiomiednicznego]] - przypuszczenie własne, MZ). | Niektóre, pojedyncze kości (nie wymienione powyżej) okazały się należeć do ''[[Aragosaurus]]'' (obecność pneumatycznych żeber skłania do przypuszczenia, że być może one także pochodzą od [[zauropod]]a a nie [[Ornithischia|dinozaura ptasiomiednicznego]] - przypuszczenie własne, MZ). | ||
| + | |||
| + | Trzy lata później opisano nowe kości laparentii ze stanowiska La Cantalera 2. Była to kość kulszowa i niekompletna kość zębowa prawdopodobnie z jednego osobnika. | ||
==Diagnoza== | ==Diagnoza== | ||
{{Szablon: diagnoza}} | {{Szablon: diagnoza}} | ||
| − | J.I. | + | [[J. Ignacio Ruiz-Omeñaca|J.I. Ruiz-Omeñaca]] wskazał następujące autapomorfie: |
1. Tylne żebra grzbietowe z długimi, równoległymi i niezrośniętymi (?ze sobą) główką i guzkiem. | 1. Tylne żebra grzbietowe z długimi, równoległymi i niezrośniętymi (?ze sobą) główką i guzkiem. | ||
| Linia 76: | Linia 87: | ||
==Historia taksonomii== | ==Historia taksonomii== | ||
| − | [[Holotyp]] ''D. turolensis'' został pierwotnie opisany jako kolejny osobnik ''[[Iguanodon]] bernissartensis'' przez [[de Lapparent]]a w [[1960]] roku. Na przestrzeni lat naukowcy stwierdzili, że różni się on od iguanodonta na poziomie [[rodzaj]]owym. | + | [[Holotyp]] ''D. turolensis'' został pierwotnie opisany jako kolejny osobnik ''[[Iguanodon]] bernissartensis'' przez [[Albert-Félix Lapparent|de Lapparent]]a w [[1960]] roku. Na przestrzeni lat naukowcy stwierdzili, że różni się on od iguanodonta na poziomie [[rodzaj]]owym. Ruiz-Omeñaca i Canudo (2003) oraz Ruiz-Omeñaca i in. (2003) określili okaz MPT/I.G odpowiednio [[Iguanodontidae]] indet. i "iguanodontydem z de la Maca" – to ostatnie miano pojawiło się również w pracy Ruiz-Omeñaca i in. (2004). Dopiero 2 lata później pojawiła się propozycja – tego samego naukowca – nowej nazwy zarówno [[rodzaj]]owej, jak i gatunkowej dla tego okazu dinozaura: "Delapparentia turolensis", jednak była to nazwa wówczas nieoficjalna (''[[nomen nudum]]''). W 2007 roku Royo-Torres i Cobos nazywają go nowym (nienazwanym – przypis MS) gatunkiem iguanodontyda. Dopiero w [[2011]] roku okaz MPT/I.G doczekał się formalnego opisu, którego autorem był [[J. Ignacio Ruiz-Omeñaca|Ruiz-Omeñaca]]. Wykorzystał on zaproponowaną przez siebie 5 lat wcześniej nazwę – ''D. turolensis''. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Delapparentia'' honoruje pioniera dinozaurologii hiszpańskiej - Alberta Félixa | + | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Delapparentia'' honoruje pioniera dinozaurologii hiszpańskiej - [[Albert-Félix Lapparent|Alberta Félixa de Lapparent]]a ([[1905]]-[[1975]]). Epitet gatunkowy ''turolensis'' odnosi się do prowincji Teruel, gdzie odnaleziono [[holotyp]] tego wczesnokredowego dinozaura ptasiomiednicznego. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | | {{V|''Delapparentia''}} | |
| − | | [[Ruiz-Omeñaca]], [[2011]] | + | | {{Kpt|[[J. Ignacio Ruiz-Omeñaca|Ruiz-Omeñaca]]}}, [[2011]] |
|- | |- | ||
| = "Delapparentia" | | = "Delapparentia" | ||
| − | | [[Ruiz-Omeñaca]], [[2006]] | + | | {{Kpt|[[J. Ignacio Ruiz-Omeñaca|Ruiz-Omeñaca]]}}, [[2006]] |
| ''[[nomen nudum]]'' | | ''[[nomen nudum]]'' | ||
|- | |- | ||
| − | + | | {{V|''Delapparentia turolensis''}} | |
| − | | [[Ruiz-Omeñaca]], [[2011]] | + | | {{Kpt|[[J. Ignacio Ruiz-Omeñaca|Ruiz-Omeñaca]]}}, [[2011]] |
|- | |- | ||
| = "Delapparentia turolensis" | | = "Delapparentia turolensis" | ||
| − | | [[Ruiz-Omeñaca]], [[2006]] | + | | {{Kpt|[[J. Ignacio Ruiz-Omeñaca|Ruiz-Omeñaca]]}}, [[2006]] |
| ''[[nomen nudum]]'' | | ''[[nomen nudum]]'' | ||
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small>Ruiz-Omeñaca J.I. | + | <small> |
| + | Gasca, J.M., Canudo, J.I., Moreno-Azanza, M. 2014. On the diversity of Iberian iguanodont dinosaurs: New fossils from the lower Barremian, Teruel province, Spain. Cretaceous Research, t. 50, str. 264-272. [[doi:10.1016/j.cretres.2014.05.009]] | ||
| + | |||
| + | Ruiz-Omeñaca J.I. 2011. ''Delapparentia turolensis'' nov. gen et sp., un nuevo dinosaurio iguanodontoideo (Ornithischia: Ornithopoda) en el Cretácico Inferior de Galve [''Delapparentia turolensis'' nov. gen et sp., a new iguanodontoid dinosaur (Ornithischia: Ornithopoda) from the Lower Cretaceous of Galve (Spain)]. Estudios Geológicos, t. 67, nr 1, str. 83–110. [[doi:10.3989/egeol.40276.124]] | ||
| + | </small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
Wersja z 20:52, 1 cze 2016
| Autor: | Korekta: |
| Marcin Szermański | Maciej Ziegler |
| Delapparentia (delapparentia) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 10 m (?) |
| Masa: | ? t |
| Miejsce występowania: | Hiszpania – prowincja Teruel
(formacje Camarillas i Blesa) |
| Czas występowania | 129,4-128,3 Ma
wczesna kreda (wczesny barrem) |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja szkieletu delapparentii. Na różowo zaznaczone odnalezione kości. [1] | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Delapparentia to rodzaj wczesnokredowego ornitopoda z grupy Styracosterna. Żyła na obszarze dzisiejszego Półwyspu Iberyjskiego (Pirenejskiego) we wczesnym barremie, jakieś 129,4-128,3 milionów lat temu. Wcześniej była znana jako kolejny osobnik należący do gatunku Iguanodon bernissartensis. Jej najbliższymi krewnymi są brytyjskie iguanodonty Barilium i Hypselospinus.
Materiał kopalny
Holotyp MPT/I.G (Museo Provincial de Teruel, Iguanodon, Galve) to 4 proksymalne kręgi szyjne, 2 kręgi krzyżowe, 14 kręgów ogonowych, 28 wyrostków neuralnych, 5 łuków hemalnych, skostniałe ścięgna, 14 żeber, kość biodrowa (78 cm) i łonowa.
Niektóre, pojedyncze kości (nie wymienione powyżej) okazały się należeć do Aragosaurus (obecność pneumatycznych żeber skłania do przypuszczenia, że być może one także pochodzą od zauropoda a nie dinozaura ptasiomiednicznego - przypuszczenie własne, MZ).
Trzy lata później opisano nowe kości laparentii ze stanowiska La Cantalera 2. Była to kość kulszowa i niekompletna kość zębowa prawdopodobnie z jednego osobnika.
Diagnoza
| Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych. |
J.I. Ruiz-Omeñaca wskazał następujące autapomorfie:
1. Tylne żebra grzbietowe z długimi, równoległymi i niezrośniętymi (?ze sobą) główką i guzkiem.
2. Skostniałe żebra mostkowe (sternal ribs).
3. Prosty i bocznośrodkowo rozszerzony wyrostek przedpanewkowy kości biodrowej (obecne także u Zalmoxes).
Ponadto wykazuje takie cechy, jak przednie żebra grzbietowe z pneumatycznym otworem oraz kość kulszowądużych rozmiarów w porównaniu do kości biodrowej.
Historia taksonomii
Holotyp D. turolensis został pierwotnie opisany jako kolejny osobnik Iguanodon bernissartensis przez de Lapparenta w 1960 roku. Na przestrzeni lat naukowcy stwierdzili, że różni się on od iguanodonta na poziomie rodzajowym. Ruiz-Omeñaca i Canudo (2003) oraz Ruiz-Omeñaca i in. (2003) określili okaz MPT/I.G odpowiednio Iguanodontidae indet. i "iguanodontydem z de la Maca" – to ostatnie miano pojawiło się również w pracy Ruiz-Omeñaca i in. (2004). Dopiero 2 lata później pojawiła się propozycja – tego samego naukowca – nowej nazwy zarówno rodzajowej, jak i gatunkowej dla tego okazu dinozaura: "Delapparentia turolensis", jednak była to nazwa wówczas nieoficjalna (nomen nudum). W 2007 roku Royo-Torres i Cobos nazywają go nowym (nienazwanym – przypis MS) gatunkiem iguanodontyda. Dopiero w 2011 roku okaz MPT/I.G doczekał się formalnego opisu, którego autorem był Ruiz-Omeñaca. Wykorzystał on zaproponowaną przez siebie 5 lat wcześniej nazwę – D. turolensis.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Delapparentia honoruje pioniera dinozaurologii hiszpańskiej - Alberta Félixa de Lapparenta (1905-1975). Epitet gatunkowy turolensis odnosi się do prowincji Teruel, gdzie odnaleziono holotyp tego wczesnokredowego dinozaura ptasiomiednicznego.
Spis gatunków
| Delapparentia | Ruiz-Omeñaca, 2011 | |
| = "Delapparentia" | Ruiz-Omeñaca, 2006 | nomen nudum |
| Delapparentia turolensis | Ruiz-Omeñaca, 2011 | |
| = "Delapparentia turolensis" | Ruiz-Omeñaca, 2006 | nomen nudum |
Bibliografia
Gasca, J.M., Canudo, J.I., Moreno-Azanza, M. 2014. On the diversity of Iberian iguanodont dinosaurs: New fossils from the lower Barremian, Teruel province, Spain. Cretaceous Research, t. 50, str. 264-272. doi:10.1016/j.cretres.2014.05.009
Ruiz-Omeñaca J.I. 2011. Delapparentia turolensis nov. gen et sp., un nuevo dinosaurio iguanodontoideo (Ornithischia: Ornithopoda) en el Cretácico Inferior de Galve [Delapparentia turolensis nov. gen et sp., a new iguanodontoid dinosaur (Ornithischia: Ornithopoda) from the Lower Cretaceous of Galve (Spain)]. Estudios Geológicos, t. 67, nr 1, str. 83–110. doi:10.3989/egeol.40276.124
