Dromiceiomimus

do weryfikacji

Autor:	Korekta:
Kamil Kamiński

---

Dromiceiomimus (dromicejomim)
Długość:	3,7-?4 m
Masa:	>144 kg
Miejsce występowania:	Kanada - Alberta (formacje Horshoe Canyon i Dinosaur Park)
Czas występowania	późna kreda (późny kampan - wczesny mastrycht)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Coelurosauria Ornithomimosauria Ornithomimidae
Rekonstrukcja dromicejomima. Autor: ArthurWeasley [4]

Wstęp

Dromiceiomimus był średniej wielkości przedstawicielem ornitomimozaurów zamieszkującym tereny dzisiejszej Ameryki Północnej. Podobnie jak inne północnoamerykańskie ornitomimidy, ma on skomplikowaną historię taksonomiczną, wynikającą zapewne z dużego podobieństwa między poszczególnymi gatunkami. W przeszłości synonimizowany z Ornithomimus, może w rzeczywistości być odrębnym i ważnym rodzajem

Etymologia

Nazwa Dromiceiomimus pochodzi od łacińskiej nazwy emu (Dromiceius) oraz greckiego słowa mimos, czyli „naśladowca” lub „imitator”. Podobnie jak w przypadku wielu innych ornitomimidów, jest to wyraźne nawiązanie do ich podobieństwa do współczesnych nielotnych ptaków.

Historia badań

W 1926 roku Parks opisał odkryty przez siebie niekompletny szkielet ornitimimida, tworząc nowy gatunek w ramach rodzaju Struthiomimus – S. brevetertius. Później epitet gatunkowy zmieniono na brevitertius. W 1972 r. Russell przeniósł go wraz ze S. samueli do nowo utworzonego rodzaju Dromiceiomimus. Do D. brevitertius zaliczył też holotyp Struthiomimus ingens.

Russell postulował odrębność Dromiceiomimus i Ornithomimus edmontonicus, opisanego przez Sternberga w 1933 r., a rok później zsynonimizowanego ze S. currellii przez tego samego autora. Różnice między nimi dotyczyć miały proporcji kończyn. Wydaje się jednak, że wynikały one po części z niepewności pomiaru uszkodzonych kości, różnego wieku badanych okazów lub ze zmienności osobniczej. Ponadto wyliczenie cech różniących Dromiceiomimus i Ornithomimus edmontonicus opierało się na bardzo małej próbie (Mortimer, 2016 online). W związku z tym Makovicky i in. (2004) oraz Longrich (2008) dokonali synonimizacji tych gatunków, z czym zgadza się też Mortimer. Jednak Kobayashi i Barsbold (2006) nadal traktowali Ornithomimus edmontonicus i Dromiceiomimus brevitertius jako oddzielne taksony. Z kolei wymienieni wcześniej autorzy posługiwali się nazwą Ornithomimus edmontonicus w odniesieniu do szczątków zaliczanych do obu tych gatunków. Jednak nazwa brevitertius została nadana wcześniej, w związku z tym to właśnie ten epitet gatunkowy powinien być używany. Ponadto, biorąc pod uwagę dość odległy związek z Ornithomimus velox, wydaje się że właściwą nazwą będzie Dromiceiomimus brevitertius (Mortimer, 2016 online). McFeeters i in. (2016) użyli kombinacji Ornithomimus/”Dromiceiomimus”, co wskazuje na niepewność lub też subiektywność co do dokładnej klasyfikacji. Niezbędne są więc dalsze badania.

Szkielet dromicejomima w pozycji posmiertnej. Autor zdjęcia: FunkMonk. [1].

W odniesieniu do drugiego gatunku, D. samueli Longrich (2008) używał nazwy Ornithomimus sp.. Wg Mortimera konieczne są kolejne badania w celu określenia, czy nie należy dokonać jego synonimizacji z D. brevitertius. Do tego czasu właściwą nazwą dla gatunku z formacji Dinosaur Park powinna być D. samueli. Cechą pozwalającą odróżnić oba gatunki jest stosunek długości kości ramiennej do łopatki (u D. samueli kość ramienna jest krótsza, a u D. brevitertius - odwrotnie).

Budowa i paleobiologia

Jak już wspomniano, Dromiceiomimus charakteryzował się bardzo podobną budową do swoich krewniaków, takich jak Struthiomimus czy Ornithomimus, różniąc się od nich jedynie drobnymi szczegółami i proporcjami, był też nieco mniejszy od strutiomima. Największy osobnik (CMN 12228 ) D. brevitertius wg Mortimera (2016 online) mierzył 3,66 m długości i ważył 144 kg. Nieco mniejszy był okaz ROM 851 (3,3 m i 110 kg wg Mortimera), natomiast Benson i in. (2014) szacują jego wagę na zaledwie 84 kg. Wydaje się, że D. samueli mógł osiągać nieco większe rozmiary. Jego holotyp (ROM 840) miał czaszkę o 7,5% dłuższą od CMN 12228, a jego kręgi szyjne były 4-15% dłuższe od odpowiadających im kręgów największego osobnika D. brevitertius . Rozmiary tego okazu mogły więc oscylować w okolicach 4 m długości.

Tak jak inne ornitomimidy, dromicejomim był dwunożnym, ptakopodobnym teropodem z małą głową zakończoną bezzębnym dziobem i osadzoną na stosunkowo długiej szyi. Kończyny tylne były długie i przystosowane do biegu. Na kościach trzech osobników zachowały się ślady piór. Zarówno młody, jak i dorosłe osobniki miały nitkowate pióra na głowie, szyi, kończynach i tułowiu, podczas gdy dorosłym wyrastały dodatkowe pióra zawierające stosinę na kończynach przednich. Zapewne odgrywały one rolę podczas popisów godowych (Zelenitsky i in., 2012). Dromicejomim i jego krewniacy wg większości badań mogli być roślinożercami lub wszystkożercami (zob. też Ornithomimosauria#dieta oraz Struthiomimus#S. altus).

Gatunki

Czaszka dromicejomima. Autor zdjęcia: Jeyradan. [2].

D. brevitertius

Miejsce: Kanada – Alberta, formacja Horseshoe Canyon

Czas: późna kreda (wczesny mastrycht)

Materiał kopalny: Holotyp (ROM 797): dwa niekompletne żebra grzbietowe, kość krzyżowa, cztery kręgi ogonowe, trzy szewrony oraz niekompletne kości miednicy i kończyn tylnych.

Materiał przypisany obejmuje kilka dobrze zachowanych okazów, m.in. CMN 12228 (niekompletny szkielet, obejmujący fragmentaryczną czaszkę z żuchwą, większość kręgów, miednicę oraz część kości kończyny tylnej) i ROM 851, będący holotypem Struthiomimus currellii (czaszka z żuchwą, większość kręgów szyjnych i grzbietowych, miednica oraz kości kończyn). Oprócz tego znanych jest jeszcze kilka niekompletnych szkieletów, w tym także młodych osobników (Mortimer, 2016 online).

D. samueli

Miejsce: Kanada – Alberta, formacja Dinosaur Park

Czas: późna kreda (późny kampan)

Zrekonstruowany szkielet osobnika ROM 851 (holotyp Struthiomimus currellii) w Royal Ontario Museum. Autor zdjęcia: Eduard Sola. [3].

Materiał kopalny: Holotyp (ROM 840): czaszka z żuchwą, kręgi szyjne i przednie kręgi grzbietowe, żebra, gastralia i niekompletne kończyny przednie.

Materiał przypisany obejmuje kilka niekompletnych okazów, wśród których najlepiej zachowany jest RTMP 95.110.1 (czaszka z żuchwą, kręgi szyjne i ogonowe, żebra, gastralia, miednica oraz kości kończyn).

Do rodzaju Dromiceiomimus mogą też należeć kości kończyny przedniej ornitomimida z późnego mastrychtu formacji Scolard w Albercie (Mortimer, 2016 online).

Spis gatunków

Dromiceiomimus	Parks, 1926
D. brevitertius	Parks, 1926
= Struthiomimus brevitertius	Parks, 1926
= Ornithomimus brevitertius	Parks, 1926
= Ornithomimus edmontonicus	Sternberg 1933
= Struthiomimus currellii	Parks, 1933
= Struthiomimus ingens	Parks, 1933
= Ornithomimus currellii	Parks, 1933
= Ornithomimus ingens	Parks, 1933
= Struthiomimus edmontonicus	Sternberg 1933
D. samueli
= Struthiomimus samueli	Parks, 1928
= Ornithomimus samueli	Parks, 1928

Bibliografia

Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage. PLoS Biology, 12(5), e1001853. doi:10.1371/journal.pbio.1001853

Kobayashi, Y., Barsbold, R. (2006). "Ornithomimids from the Nemegt Formation of Mongolia."Journal of the Paleontological Society of Korea 22(1):195-207

Longrich, N. (2008) "A new, large ornithomimid from the Cretaceous Dinosaur Park Formation of Alberta, Canada: Implications for the study of dissociated dinosaur remains" Palaeontology, 51(4), 983-997. doi:10.1111/j.1475-4983.2008.00791.x

Makovicky, P.J., Kobayashi, Y. & Currie, P.J. (2004) "Ornithomimosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 137-150.

McFeeters, B., Ryan, M., J., Schröder-Adams, C., Cullen, T., M. (2016). A new ornithomimid theropod from the Dinosaur Park Formation of Alberta, Canada. Journal of Vertebrate Paleontology. DOI: 10.1080/02724634.2016.1221415

Mortimer, M. (2016) online. [5]

Russell, D. (1972). Ostrich dinosaurs from the Late Cretaceous of Western Canada. Canadian Journal of Earth Sciences. 9 (4): 375–402. doi:10.1139/e72-031.

Zelenitsky, D., Therrien, F., Erickson, G., DeBuhr, C., Kobayashi, Y., Eberth, D., A., Hadfield, F. (2012). Feathered non-avian dinosaurs from North America provide insight into wing origins. Science. 338(6106), 510-514. [6]