Paranthodon: Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 55: | Linia 55: | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Paranthodon'' był | + | ''Paranthodon'' był [[rodzaj]]em stegozaura żyjącym na przełomie jury i kredy na terenach południowej Afryki. Jako że materiał kopalny tego dinozaura jest bardzo skromny, niewiele wiadomo o tym zwierzęciu, które początkowo brano za [[ankylozaur]]a. Prawdopodobnie był głównie czworonożnym roślinożercą, żywiącym się m. in. sagowcami. Parantodont żył wśród [[Sauropoda|zauropodów]], prawdopodobnie [[Camarasauridae|kamarazaurydów]] i [[Brachiosauridae|brachiozaurydów]], niewielkiego [[Coelurosauria|celurozaura]] ''[[Nqwebasaurus]]'' oraz bliżej nieokreślonych [[Tetanurae|tetanurów]]. |
==Etymologia i historia taksonu== | ==Etymologia i historia taksonu== | ||
| − | Jego nazwa rodzajowa oznacza "podobny do ''[[Anthodon]]''". ''[[Anthodon]]'' (czyli liściozęby) to rodzaj parejazauryda znanego między innymi z okolic, gdzie znaleziono szczątki ''Paranthodon''. Antodont początkowo został uznany za dinozaura z powodu pomieszania materiału tego permskiego roślinożercy z mezozoicznymi szczątkami. Oddzielił je w [[1910]] roku i te dinozaurowe opisał Robert [[Broom]] pod nazwą ''[[Palaeoscincus]] africanus''. Nazwa gatunkowa odnosi się do miejsca znalezienia - Afryki. Franz [[Nopcsa]] w [[1929]] roku utworzył dla dinozaura nowy rodzaj - ''Paranthodon''. Inne szczątki zaliczane do rodzaju ''[[Palaeoscincus]]'' pochodziły z Ameryki Północnej. [[Coombs]] ([[1978]]) stwierdził, że parantodont jest ankylozaurem o niepewnej pozycji systematycznej (''[[incertae sedis]]''). | + | Jego nazwa rodzajowa oznacza "podobny do ''[[Anthodon]]''". ''[[Anthodon]]'' (czyli liściozęby) to rodzaj parejazauryda znanego między innymi z okolic, gdzie znaleziono szczątki ''Paranthodon''. Antodont początkowo został uznany za dinozaura z powodu pomieszania materiału tego permskiego roślinożercy z mezozoicznymi szczątkami. Oddzielił je w [[1910]] roku i te dinozaurowe opisał Robert [[Broom]] pod nazwą ''[[Palaeoscincus]] africanus''. Nazwa gatunkowa odnosi się do miejsca znalezienia - Afryki. Franz [[Nopcsa]] w [[1929]] roku utworzył dla dinozaura nowy [[rodzaj]] - ''Paranthodon''. Inne szczątki zaliczane do rodzaju ''[[Palaeoscincus]]'' pochodziły z Ameryki Północnej. [[Coombs]] ([[1978]]) stwierdził, że parantodont jest ankylozaurem o niepewnej pozycji systematycznej (''[[incertae sedis]]''). |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
[[Holotyp]] (BMNH 47338) to część lewej kości zębowej, kość przedszczękowa i nosowa. | [[Holotyp]] (BMNH 47338) to część lewej kości zębowej, kość przedszczękowa i nosowa. | ||
| − | Przypisany materiał: dwa zęby (BMNH 4992) z nieznanej lokalizacji, przypisane do parantodonta. Jak piszą [[Maidment]] i in. ([[2008]]) budową przypominają zęby ''Paranthodon'', lecz odkąd jedyną możliwą do identyfikacji autapomorfią tego rodzaju jest budowa kości szczękowej, zębów nie można przypisać do tego rodzaju z całą pewnością. | + | Przypisany materiał: dwa zęby (BMNH 4992) z nieznanej lokalizacji, przypisane do parantodonta. Jak piszą [[Maidment]] i in. ([[2008]]) budową przypominają zęby ''Paranthodon'', lecz odkąd jedyną możliwą do identyfikacji [[autapomorfia|autapomorfią]] tego rodzaju jest budowa kości szczękowej, zębów nie można przypisać do tego rodzaju z całą pewnością. |
==Pozycja filogenetyczna== | ==Pozycja filogenetyczna== | ||
| − | ''Paranthodon'' nie | + | ''Paranthodon'' nie ma żadnej [[synapomorfia|synapomorfii]], która lokowałyby go jednoznacznie w [[Stegosauria]]. Jednak zęby wykazują większe podobieństwo do zębów stegozaurów niż do jakichkolwiek innych dinozaurów. Ogólną budową znaleziony materiał przypomina rodzaj ''[[Stegosaurus]]''. ''Paranthodon'' jest bez wątpienia ważnym [[takson]]em, z jedną autapomorfią w budowie kości szczękowej. |
| − | |||
| − | Z nowszych badań wynika nieustalona pozycja parantodonta wewnątrz [[Stegosauria]], co zapewne jest rezultatem niekompletności materiału. ''[[Tuojiangosaurus]]'' nadal wydaje się być blisko spokrewniony, a nieco dalszym krewnym może być ''[[Gigantspinosaurus]]''. Wszystkie trzy | + | W [[analiza filogenetyczna|analizie kladystycznej]] przeprowadzonej przez [[Maidment]] i in. ([[2008]]) ''Paranthodon'' tworzy [[klad]] z ''[[Loricatosaurus]]'' i ''[[Tuojiangosaurus]]'' i zajmuje pozycję bliższą temu drugiemu. Z powodu niekompletności materiału jest to jednak pozycja bardzo niepewna. [[Klad]] tworzony przez te trzy stegozaurydy jest [[takson siostrzany|taksonem siostrzanym]] do grupy tworzonej przez ''[[Stegosaurus]] armatus'', ''[[Hesperosaurus]] mjosi'' i ''[[Wuerhosaurus]] homheni''. |
| + | |||
| + | Z nowszych badań wynika nieustalona pozycja parantodonta wewnątrz [[Stegosauria]], co zapewne jest rezultatem niekompletności materiału. ''[[Tuojiangosaurus]]'' nadal wydaje się być blisko spokrewniony, a nieco dalszym krewnym może być ''[[Gigantspinosaurus]]''. Wszystkie trzy [[takson]]y mogą tworzyć [[klad]] najbardziej [[bazalny]]ch stegozaurów. | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 90: | Linia 91: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small> | + | <small>Maidment, S.C.R., Norman, D.B., Barrett, P.M., & Upchurch, P. (2008) "Systematics and phylogeny of Stegosauria (Dinosauria: Ornithischia)" Journal of Systematic Palaeontology, 6(4), 367-407. doi:10.1017/S1477201908002459 |
| − | Maidment, S.C.R., Norman, D.B., Barrett, P.M., & Upchurch, P. (2008) "Systematics and phylogeny of Stegosauria (Dinosauria: Ornithischia)" Journal of Systematic Palaeontology, 6(4), 367-407. doi:10.1017/S1477201908002459 | ||
Mateus O, Maidment SCR & Christiansen NA (2009) "A new long-necked 'sauropod-mimic' stegosaur and the evolution of the plated dinosaurs" Proceeding of the Royal Society B 276, 1663, 1815-1821 Opublikowane online 25.02.2009 doi: 10.1098/rspb.2008.1909 | Mateus O, Maidment SCR & Christiansen NA (2009) "A new long-necked 'sauropod-mimic' stegosaur and the evolution of the plated dinosaurs" Proceeding of the Royal Society B 276, 1663, 1815-1821 Opublikowane online 25.02.2009 doi: 10.1098/rspb.2008.1909 | ||
| − | Maidment SCR (2010) "Stegosauria: a historical review of the body fossil record and phylogenetic relationships" Swiss Journal of Geosciences, 103(2), 199-210. DOI: 10.1007/s00015-010-0023-3 | + | Maidment SCR (2010) "Stegosauria: a historical review of the body fossil record and phylogenetic relationships" Swiss Journal of Geosciences, 103(2), 199-210. DOI: 10.1007/s00015-010-0023-3</small> |
| − | </small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 109: | Linia 108: | ||
[[Kategoria:Tyton]] | [[Kategoria:Tyton]] | ||
[[Kategoria:Berias]] | [[Kategoria:Berias]] | ||
| − | |||
| − | |||
Wersja z 10:52, 18 lis 2011
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler | Marcin Szermański |
| Paranthodon (parantodont) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 5 m |
| Masa: | 300-500 kg |
| Miejsce występowania: | RPA
(górne warstwy formacji Kirkwood, basen Algoa) |
| Czas występowania | 150-140 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
| |
Wstęp
Paranthodon był rodzajem stegozaura żyjącym na przełomie jury i kredy na terenach południowej Afryki. Jako że materiał kopalny tego dinozaura jest bardzo skromny, niewiele wiadomo o tym zwierzęciu, które początkowo brano za ankylozaura. Prawdopodobnie był głównie czworonożnym roślinożercą, żywiącym się m. in. sagowcami. Parantodont żył wśród zauropodów, prawdopodobnie kamarazaurydów i brachiozaurydów, niewielkiego celurozaura Nqwebasaurus oraz bliżej nieokreślonych tetanurów.
Etymologia i historia taksonu
Jego nazwa rodzajowa oznacza "podobny do Anthodon". Anthodon (czyli liściozęby) to rodzaj parejazauryda znanego między innymi z okolic, gdzie znaleziono szczątki Paranthodon. Antodont początkowo został uznany za dinozaura z powodu pomieszania materiału tego permskiego roślinożercy z mezozoicznymi szczątkami. Oddzielił je w 1910 roku i te dinozaurowe opisał Robert Broom pod nazwą Palaeoscincus africanus. Nazwa gatunkowa odnosi się do miejsca znalezienia - Afryki. Franz Nopcsa w 1929 roku utworzył dla dinozaura nowy rodzaj - Paranthodon. Inne szczątki zaliczane do rodzaju Palaeoscincus pochodziły z Ameryki Północnej. Coombs (1978) stwierdził, że parantodont jest ankylozaurem o niepewnej pozycji systematycznej (incertae sedis).
Materiał kopalny
Holotyp (BMNH 47338) to część lewej kości zębowej, kość przedszczękowa i nosowa.
Przypisany materiał: dwa zęby (BMNH 4992) z nieznanej lokalizacji, przypisane do parantodonta. Jak piszą Maidment i in. (2008) budową przypominają zęby Paranthodon, lecz odkąd jedyną możliwą do identyfikacji autapomorfią tego rodzaju jest budowa kości szczękowej, zębów nie można przypisać do tego rodzaju z całą pewnością.
Pozycja filogenetyczna
Paranthodon nie ma żadnej synapomorfii, która lokowałyby go jednoznacznie w Stegosauria. Jednak zęby wykazują większe podobieństwo do zębów stegozaurów niż do jakichkolwiek innych dinozaurów. Ogólną budową znaleziony materiał przypomina rodzaj Stegosaurus. Paranthodon jest bez wątpienia ważnym taksonem, z jedną autapomorfią w budowie kości szczękowej.
W analizie kladystycznej przeprowadzonej przez Maidment i in. (2008) Paranthodon tworzy klad z Loricatosaurus i Tuojiangosaurus i zajmuje pozycję bliższą temu drugiemu. Z powodu niekompletności materiału jest to jednak pozycja bardzo niepewna. Klad tworzony przez te trzy stegozaurydy jest taksonem siostrzanym do grupy tworzonej przez Stegosaurus armatus, Hesperosaurus mjosi i Wuerhosaurus homheni.
Z nowszych badań wynika nieustalona pozycja parantodonta wewnątrz Stegosauria, co zapewne jest rezultatem niekompletności materiału. Tuojiangosaurus nadal wydaje się być blisko spokrewniony, a nieco dalszym krewnym może być Gigantspinosaurus. Wszystkie trzy taksony mogą tworzyć klad najbardziej bazalnych stegozaurów.
Spis gatunków
| Paranthodon | Nopcsa, 1929 |
|---|---|
| P. africanus | (Broom, 1910) Nopcsa, 1929 |
| = Anthodon serrarius [partim] | Owen, 1876 |
| = Palaeoscincus africanus | Broom, 1910 |
| = Paranthodon oweni | Nopcsa, 1929 |
Bibliografia
Maidment, S.C.R., Norman, D.B., Barrett, P.M., & Upchurch, P. (2008) "Systematics and phylogeny of Stegosauria (Dinosauria: Ornithischia)" Journal of Systematic Palaeontology, 6(4), 367-407. doi:10.1017/S1477201908002459
Mateus O, Maidment SCR & Christiansen NA (2009) "A new long-necked 'sauropod-mimic' stegosaur and the evolution of the plated dinosaurs" Proceeding of the Royal Society B 276, 1663, 1815-1821 Opublikowane online 25.02.2009 doi: 10.1098/rspb.2008.1909
Maidment SCR (2010) "Stegosauria: a historical review of the body fossil record and phylogenetic relationships" Swiss Journal of Geosciences, 103(2), 199-210. DOI: 10.1007/s00015-010-0023-3
