Neuquensaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Spis gatunków) |
|||
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 3: | Linia 3: | ||
|Autor = [[Kamil Kamiński]] | |Autor = [[Kamil Kamiński]] | ||
|Korekta = | |Korekta = | ||
| − | |nazwa = ''Neuquensaurus'' ( | + | |nazwa = ''Neuquensaurus'' (neukenzaur) |
|długość = 8-15? m | |długość = 8-15? m | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
|dieta = roślinożerny | |dieta = roślinożerny | ||
|miejsce = [[Argentyna]] – Neuquen, [[Urugwaj]] | |miejsce = [[Argentyna]] – Neuquen, [[Urugwaj]] | ||
| − | <small>([[formacja]] [[Anacleto]])</small> | + | <small>([[formacja|formacje]] [[Anacleto]] i [[Asencio]])</small> |
|czas = {{Występowanie|84|76}} | |czas = {{Występowanie|84|76}} | ||
ok. 84-76 [[Ma]]<br> | ok. 84-76 [[Ma]]<br> | ||
| Linia 35: | Linia 35: | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Neuquensaurus'' to [[rodzaj]] niewielkiego lub średniej wielkości [[Sauropoda|zauropoda]] z [[klad]]u [[Titanosauria]] żyjącego w późnej kredzie na obszarach dzisiejszej Argentyny. Został on pierwotnie opisany przez Lydekkera jako kolejny gatunek wątpliwego rodzaju ''[[Titanosaurus]]'' (1893). W 1986 r. argentyński paleontolog [[Jaime Powell]] przeniósł go do nowego rodzaju ''Neuquensaurus'', jednak z naukowego punktu widzenia stał się on ważną nazwą dopiero w 1992 r. | + | ''Neuquensaurus'' to [[rodzaj]] niewielkiego lub średniej wielkości [[Sauropoda|zauropoda]] z [[klad]]u [[Titanosauria]] żyjącego w późnej kredzie na obszarach dzisiejszej Argentyny. Został on pierwotnie opisany przez Lydekkera jako kolejny gatunek wątpliwego rodzaju ''[[Titanosaurus]]'' (1893). Następnie dinozaur ten był łączony z rodzajem ''[[Saltasaurus]]''. W 1986 r. argentyński paleontolog [[Jaime Powell]] przeniósł go do nowego rodzaju ''Neuquensaurus'', jednak z naukowego punktu widzenia stał się on ważną nazwą dopiero w 1992 r. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 46: | Linia 46: | ||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
| − | ''Neuquensaurus'' był raczej niewielkim lub średniej wielkości tytanozaurem (Salgado i in., 2005). Oszacowania jego rozmiarów różnią się znacząco i wahają się od 7,5 m ([[Gregory Paul|Paul]], 2010) do 15 m długości ([[Thomas Holtz|Holtz]], 2011). Otero (2010) określa go jako jednego z najmniejszych zauropodów w ogóle, a zaprezentowana przez | + | ''Neuquensaurus'' był raczej niewielkim lub średniej wielkości tytanozaurem (Salgado i in., 2005). Oszacowania jego rozmiarów różnią się znacząco i wahają się od 7,5 m ([[Gregory Paul|Paul]], 2010) do 15 m długości ([[Thomas Holtz|Holtz]], 2011). Otero (2010) określa go jako jednego z najmniejszych zauropodów w ogóle, a zaprezentowana przez niego rekonstrukcja szkieletu wskazuje na ok. 8 m długości. Od swoich krewniaków ''Neuquensaurus'' różnił się cechami budowy kręgów i kości strzałkowej. Kość krzyżowa składała się z siedmiu kręgów, z których kręgi od 3. do 5. miały zwężone trzony (Salgado i in., 2005). ''Neuquensaurus'' wykazywał wiele [[synapomorfia|synapomorfii]] saltazaurynów, ale miał też kilka cech prymitywnych w budowie kończyn przednich czy miednicy (Otero, 2010). Odkrycie osteoderm stowarzyszonych ze szczątkami neukenzaura wskazuje, że był on chroniony przez rodzaj pancerza, tworzonego przez niewielkie, kostne guzy (Salgado i in., 2005). Jak w przypadku wielu zauropodów, nie znamy żadnych kości czaszki omawianego tytanozaura. |
[[Plik: Titanosaurus_australis.jpg|300px|thumb|right|Holotyp ''N. australis''. Autor zdjęcia: Richard Lydekker [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Titanosaurus_australis.jpg].]] | [[Plik: Titanosaurus_australis.jpg|300px|thumb|right|Holotyp ''N. australis''. Autor zdjęcia: Richard Lydekker [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Titanosaurus_australis.jpg].]] | ||
| Linia 62: | Linia 62: | ||
| =''[[Titanosaurus]] australis'' | | =''[[Titanosaurus]] australis'' | ||
| {{Kpt|[[Richard Lydekker|Lydekker]]}}, [[1893]] | | {{Kpt|[[Richard Lydekker|Lydekker]]}}, [[1893]] | ||
| + | |- | ||
| + | | =''[[Saltasaurus]] australis'' | ||
| + | | ({{Kpt|[[Richard Lydekker|Lydekker]]}}, [[1893]]) {{Kpt|[[John Mcintosh|Mcintosh]]}}, [[1990]] | ||
|- | |- | ||
| {{V|?''N. robustus''}} | | {{V|?''N. robustus''}} | ||
| Linia 69: | Linia 72: | ||
| =''[[Titanosaurus]] robustus'' | | =''[[Titanosaurus]] robustus'' | ||
| {{Kpt|[[Friedrich von Huene|von Huene]]}}, [[1929]] | | {{Kpt|[[Friedrich von Huene|von Huene]]}}, [[1929]] | ||
| + | |- | ||
| + | | =''[[Saltasaurus]] robustus'' | ||
| + | | ({{Kpt|[[Friedrich von Huene|von Huene]]}}, [[1929]]) {{Kpt|[[John Mcintosh|Mcintosh]]}}, [[1990]] | ||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
| Linia 90: | Linia 96: | ||
[[Kategoria:Ameryka Południowa]] | [[Kategoria:Ameryka Południowa]] | ||
[[Kategoria:Argentyna]] | [[Kategoria:Argentyna]] | ||
| + | [[Kategoria:Urugwaj]] | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
[[Kategoria:Kampan]] | [[Kategoria:Kampan]] | ||
Aktualna wersja na dzień 14:48, 24 kwi 2020
| Autor: | Kamil Kamiński |
| Neuquensaurus (neukenzaur) | |
|---|---|
| Długość | 8-15? m |
| Masa | 1,8-6,1 t |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Argentyna – Neuquen, Urugwaj |
| Czas | |
| Systematyka | Dinosauria |
 Zrekonstruowany szkielet. Źródło: Otero, 2010 | |
Wstęp
Neuquensaurus to rodzaj niewielkiego lub średniej wielkości zauropoda z kladu Titanosauria żyjącego w późnej kredzie na obszarach dzisiejszej Argentyny. Został on pierwotnie opisany przez Lydekkera jako kolejny gatunek wątpliwego rodzaju Titanosaurus (1893). Następnie dinozaur ten był łączony z rodzajem Saltasaurus. W 1986 r. argentyński paleontolog Jaime Powell przeniósł go do nowego rodzaju Neuquensaurus, jednak z naukowego punktu widzenia stał się on ważną nazwą dopiero w 1992 r.
Etymologia
Nazwa Neuquensaurus pochodzi od prowincji Neuquen, na terenie której znaleziono jego szczątki, oraz greckiego słowa sauros („gad”, „jaszczur”).
Materiał kopalny
Holotyp (MLP-Ly 1-6) to sześć kręgów ogonowych.
Materiał przypisany obejmuje m.in. kości obręczy barkowej, płyty mostkowe, kości przednich i tylnych kończyn oraz miednicy, a także kość krzyżową. Niestety, wiele spośród szczątków nekenzaura jest obecnie uważanych za zaginione (Otero, 2010). W 2005 r. Salgado i in. opisali nowy okaz MCS-5, obejmujący kompletne kręgi szyjne, większość grzbietowych, kilkanaście ogonowych, kość krzyżową, kości miednicy oraz kończyn tylnych, a także dwie osteodermy.
Budowa
Neuquensaurus był raczej niewielkim lub średniej wielkości tytanozaurem (Salgado i in., 2005). Oszacowania jego rozmiarów różnią się znacząco i wahają się od 7,5 m (Paul, 2010) do 15 m długości (Holtz, 2011). Otero (2010) określa go jako jednego z najmniejszych zauropodów w ogóle, a zaprezentowana przez niego rekonstrukcja szkieletu wskazuje na ok. 8 m długości. Od swoich krewniaków Neuquensaurus różnił się cechami budowy kręgów i kości strzałkowej. Kość krzyżowa składała się z siedmiu kręgów, z których kręgi od 3. do 5. miały zwężone trzony (Salgado i in., 2005). Neuquensaurus wykazywał wiele synapomorfii saltazaurynów, ale miał też kilka cech prymitywnych w budowie kończyn przednich czy miednicy (Otero, 2010). Odkrycie osteoderm stowarzyszonych ze szczątkami neukenzaura wskazuje, że był on chroniony przez rodzaj pancerza, tworzonego przez niewielkie, kostne guzy (Salgado i in., 2005). Jak w przypadku wielu zauropodów, nie znamy żadnych kości czaszki omawianego tytanozaura.
?Neuquensaurus robustus
Gatunek ten, podobnie jak typowy N. australis, został początkowo zaliczony do rodzaju Titanosaurus (von Huene, 1929). Lektotyp składa się z kości łokciowych, lewej promieniowej i lewej udowej. Obecnie N. robustus jest uważany za nomen dubium (Otero, 2010).
Spis gatunków
| Neuquensaurus | Powell, 1992 | |
| N. australis | (Lydekker, 1893) Powell, 1992 | |
| =Titanosaurus australis | Lydekker, 1893 | |
| =Saltasaurus australis | (Lydekker, 1893) Mcintosh, 1990 | |
| ?N. robustus | (von Huene, 1929) Powell, 1992 | nomen dubium |
| =Titanosaurus robustus | von Huene, 1929 | |
| =Saltasaurus robustus | (von Huene, 1929) Mcintosh, 1990 |
Bibliografia
Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. doi:10.1371/journal.pbio.1001853.
Holtz, T. (2012) "Dinosaurs" (suplement) [[2]].
Otero, A. (2010). "The appendicular skeleton of Neuquensaurus, a Late Cretaceous saltasaurine sauropod from Patagonia, Argentina"). Acta Palaeontologica Polonica. 55 (3): 399–426. doi:10.4202/app.2009.0099.
Paul, G.S. (2010). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University.
Salgado, L., Apesteguia, S., Heredia, S. (2005). “A New Specimen of Neuquensaurus australis, a Late Cretaceous Saltasaurine Titanosaur from North Patagonia”. Journal of Vertebrate Paleontology. 25, 3 623-634
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Titanosaurus_australis.jpg){kind=link}