Yunnanosaurus

Autor:	Korekta:
Tomasz Sokołowski	Marcin Szermański, Kamil Kamiński

---

Yunnanosaurus (junnanozaur)
Długość:	zob. tekst
Masa:	zob. tekst
Miejsce występowania:	Chiny - Junnan (formacje Lufeng i Fengijahe/Zhange)
Czas występowania	ok. 201-183 Ma	wczesna (hettang – pliensbach)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Massopoda
Rekonstrukcja przyżyciowa Y. huangi. [1]

Wstęp

Yunnanosaurus to rodzaj dużego zauropodomorfa, który występował od wczesnej do środkowej jury na terenach obecnych południowych Chin. Przez wiele lat znano tylko jeden pewny gatunek junnanozaura, Y. huangi (5-7 m długości, 230-430 kg masy), opisany przez Younga w 1942 roku. Dopiero w 2007 roku Lü i inni opisali dużo większy gatunek (ok. 11-13 m długości, 2,6 t masy) - Y. youngi.

Etymologia

Pierwszy człon nazwy Yunnanosaurus pochodzi od miejsca odkrycia szczątków, prowincji Junnan, zaś drugi wywodzi się od greckiego słowa sauros oznaczającego jaszczurkę. Typowy gatunek honoruje swą nazwą chińskiego paleontologa X. Huanga, zaś Y. youngi nazwany został na cześć C.C. Younga, autora opisu rodzaju.

Historia taksonu i materiał kopalny

W latach 40-stych XX wieku chiński paleontolog, C.C. Young odkrył pierwsze skamieniałości tego gada w wczesnojurajskich osadach formacji Lufeng. W następnych latach Tsun Yi Wang wraz z ekipą wykopał kolejne szkielety. Ogólnie na gatunek typowy Y. huangi składa się ponad 20 szkieletów (zarówno niekompletnych, jak i kompletnych) oraz 2 czaszki. Materiał ten zawiera osobniki młodociane i dorosłe.

Y. youngi został nazwany w 1951 r. Znany jest z co najmniej kilku okazów. Przez lata uważany był za synonim Y. huangi, jednak odkrycie i opisanie nowego, młodego okazu w 2013 r. wskazało, że mógł to być odrębny gatunek (Sekiya i in., 2013).

Nazwany w 2007 r. Y. youngi znany jest z jednego niekompletnego szkieletu bez czaszki, obręczy barkowej i kończyn (Lü i in., 2007). Jest to największy z gatunków junnanozaura i jednocześnie największy dwunożny zauropodomorf (Molina-Pérez i Larramendi, 2020). Początkowo uważano, że jego szczątki pochodzą ze środkowej jury, obecnie jednak wydaje się, że była to wczesna jura (Ren i in.., 2021).

Yunnanosaurus (Y. huangi?) miał łyżeczkowate, gładkie zęby, co upodabnia go do prymitywnych zauropodów. Peter Dodson i inni stwierdzili, że gad ten był jednym z bardziej zaawansowanych zauropodomorfów, wykazującym bazalne cechy zauropodów. Jednakże w analizie filogenetycznej Yunnanosaurus nie był umieszczony zbyt blisko zauropodów, ponieważ reszta szkieletu wskazuje na zdecydowane różnice w anatomii. Dzięki temu można przypuszczać, że podobieństwa zębów są przykładem zbieżnego rozwoju dwóch oddzielnych linii ewolucyjnych (Molina-Pérez i Larramendi, 2020).

Spis gatunków

Yunnanosaurus	Young, 1942
Y. huangi	Young, 1942
= ?Y. robustus	Young, 1951
Y. youngi	Lü, Li, Zhong, Azuma, Fujita, Dong i Ji, 2007

Bibliografia

Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information". [2]

Lu, J., Li, T., Zhong, S., Azuma, Y., Fujita, M., Dong, Z., and Ji, Q. (2007). "New yunnanosaurid dinosaur (Dinosauria, Prosauropoda) from the Middle Jurassic Zhanghe Formation of Yuanmou, Yunnan Province of China." Memoir of the Fukui Prefectural Dinosaur Museum, 6: 1-15.

Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2020) "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs" wyd. Princeton University Press.

Paul, G.S. (2016) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford.

Ren, X.-X., Su, X., Wang, G.-F. & You, H.-L. (2021). "Sedimentological evidence suggests an Early Jurassic age for Yunnanosaurus youngi (Dinosauria: Sauropodomorpha) in Yunnan Province of China". Historical Biology: 1–7. doi:10.1080/08912963.2021.1984445

Sekiya, T., Jin, X., Zheng, W., Shibata, M. & Azuma, Y. (2013). “A new juvenile specimen of Yunnanosaurus robustus (Dinosauria: Sauropodomorpha) from Early to Middle Jurassic of Chuxiong Autonomous Prefecture, Yunnan Province, China.” Historical Biology. 1-26. doi:10.1080/08912963.2013.821702.

Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. (2004) The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press.