Meraxes

Autor: Paweł Konarzewski

---

Meraxes (merakses)
Długość:	~11 m
Masa:	ok. 3,2-5,3 t
Dieta:	mięsożerny
Miejsce występowania:	Argentyna - Neuquén (formacja Huincul)
Czas występowania	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 97-94 Ma późna kreda (cenoman)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Carnosauria Allosauroidea Carcharodontosauridae Carcharodontosaurinae Giganotosaurini
Rekonstrukcja przyżyciowa Meraxes. Autor: Carlos Papolio. [3]
Porównanie rozmiarów człowieka i Meraxes. Autor: SlvrHwk. [4]
Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eformacja Huincul - prowincja Neuqu\u00e9n, \u003Ca href=\"/wiki/Argentyna\" class=\"mw-redirect\" title=\"Argentyna\"\u003EArgentyna\u003C/a\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"formacja Huincul - prowincja Neuqu\u00e9n, Argentyna\n","link":"","lat":-39.39999999999999857891452847979962825775146484375,"lon":-69,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Meraxes to rodzaj dużego karcharodontozauryda żyjącego na terenach dzisiejszej Argentyny w późnej kredzie (cenoman). Jego szczątki zostały odkryte w 2012 roku. W momencie śmierci teropod mógł mieć 39-53 lata, gdy dojrzałość szkieletową osiągnął mając 35-49 lata. Oszacowany wiek czyni go jednym z najstarszych znanych dużych dinozaurów drapieżnych (Cullen i in., 2020).

Materiał kopalny

Rekonstrukcja czaszki. Na biało odnalezione elementy. Autor: Eotyrannu5 [1]

Holotyp (MMCh-PV 65) to: prawie kompletna czaszka bez żuchwy, częściowe kończyny przednie, kość łopatkowo-krucza, fragmenty żeber, gastralia, kompletna miednica i całe kończyny tylne, fragmenty kręgów szyjnych i grzbietowych, kompletna kość krzyżowa oraz kilkanaście kręgów ogonowych.

Budowa i systematyka

Meraxes charakteryzował się zredukowanymi kończynami przednimi. Cecha ta wystąpiła niezależnie u przedstawicieli Carcharodontosauridae, Abelisauridae, Tyrannosauridae i Alvarezsauridae. Czaszka o długości 127 cm była długa, niska i zdobiona małymi rogami na kości zaoczodołowej, a kształtem i proporcjami przypominała Acrocanthosaurus. Kość krzyżowa wyróżniała się sigmoidalnym kształtem z przednimi i tylnymi kolcami wystającymi ponad brzeg biodrowy.

Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez autorów opisu umieszcza teropoda w Giganotosaurini jako najbardziej bazalnego przedstawiciela (Canale i in., 2022).

Paleośrodowisko

Dinozaury z formacji Huincul. Autor: Slate Weasel [2]

Osady znajdujące się w formacji Huincul sugerują występowanie środowisk rzecznych. Na tych terenach przeważały rośliny okrytozalążkowe, Cupressaceae i Araucariaceae. Lizzoli i in. (2021) ocenili średnią temperaturę roczną w przedziale ok. 10,9 do 11,2 ± 2,1 °C, a opady ok. 911,8 do 976 ± 182 mm/rok. W tych szerokościach geograficznych dominowały warunki suche i półsuche z wilgotnymi okresami. Na obszarze formacji Huincul odkryto skamieniałości należące do żółwi, ryb dwudysznych oraz dinozaurów: patrz ilustracja obok.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Meraxes odnosi się do smoka z powieści fantasy "Pieśń Ognia i Lodu" autorstwa George'a R.R. Martina. Epitet gatunkowy gigas z języka greckiego znaczy duży, gigantyczny i nawiązuje do dużych rozmiarów odnalezionego dinozaura.

Spis gatunków

Meraxes	Canale, Apesteguía, Gallina, Mitchell, Smith, Cullen, Shinya, Haluza, Gianechini, Makovicky, 2022
M. gigas	Canale, Apesteguía, Gallina, Mitchell, Smith, Cullen, Shinya, Haluza, Gianechini, Makovicky, 2022

Bibliografia

Canale, J.I., Apesteguía, S., Gallina, P.A., Mitchell, J., Smith, N.D., Cullen, T.M., Shinya, A., Haluza, A., Gianechini, F.A., Makovicky, P.J. (2022). "New giant carnivorous dinosaur reveals convergent evolutionary trends in theropod arm reduction". Current Biology doi:10.1016/j.cub.2022.05.057

Cullen, T.M., Canale, J.I., Apesteguía, S., Smith., N. D., Hu, D., Makovicky, P.J. (2020). Osteohistological analyses reveal diverse strategies of theropod dinosaur body-size evolution. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 287 (1939): 20202258 doi:10.1098/rspb.2020.2258

Lizzoli, S., Raigemborn, M. S., & Varela, A. N. (2021). Controls of pedogenesis in a fluvial-eolian succession of Cenomanian age in northern Patagonia. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 577, 110549. doi:10.1016/j.palaeo.2021.110549

Paul, G.S., 2016, "The Princeton Field Guide to Dinosaurs 2nd Edition", Princeton University Press